Χαμηλό μερίδιο από τις κλινικές μελέτες που διενεργούνται στην Ευρώπη συνεχίζει να έχει η χώρα μας, παρά το πολύ αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό που διαθέτει. Στις χώρες της Ε.Ε. υπολογίζεται ότι διενεργούνται ετησίως περίπου 4.000 κλινικές μελέτες για –κυρίως– νέες φαρμακευτικές θεραπείες. Η Ελλάδα συμμετέχει σε περίπου 200 εξ αυτών. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, πέρυσι έλαβαν άδεια διεξαγωγής 186 νέες κλινικές μελέτες στη χώρα μας για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις για νόσους, μεταξύ των οποίων διάφορες μορφές καρκίνου, καρδιαγγειακά νοσήματα, αυτοάνοσα, σκλήρυνση κατά πλάκας κ.ά., έναντι 232 το 2022 και 202 το 2021. Συνολικά την πενταετία 2019-2023 έχουν εγκριθεί στην Ελλάδα 948 νέες κλινικές μελέτες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος με αφορμή την 20ή Μαΐου, Διεθνή Ημέρα Κλινικών Μελετών, στην Ευρώπη επενδύονται ετησίως πάνω από 44 δισ. ευρώ σε κλινικές μελέτες, με την Ελλάδα να απορροφάει λιγότερο από 100 εκατ. ευρώ. Και όπως αναφέρει ο ΣΦΕΕ, «εάν από τη συνολική δαπάνη σε έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων που πραγματοποιείται στην Ευρώπη επενδυόταν το 1,5% στην Ελλάδα, αυτό θα σήμαινε 500 εκατ. ευρώ σε επενδύσεις σε κλινικές μελέτες που θα οδηγούσε σε 1 δισ. ευρώ αύξηση του ΑΕΠ, 180 εκατ. ευρώ έσοδα από φόρους και 23.000 νέες θέσεις εργασίας».
Το βασικότερο όμως είναι ότι προσφέρουν στους ασθενείς πρόσβαση σε δυνητικά πρωτοποριακές θεραπείες ή θεραπείες που δεν είναι ακόμη διαθέσιμες στο ευρύ κοινό. Οπως αναφέρουν σε άρθρο τους οι καθηγητές της θεραπευτικής κλινικής (νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Μαρία Γαβριατοπούλου, Ευάγγελος Τέρπος και Θάνος Δημόπουλος, «τα οφέλη που προκύπτουν από τις κλινικές μελέτες αφορούν τον ασθενή, τους ερευνητές, την επιστήμη, τις φαρμακευτικές εταιρείες, την οικονομία, το σύστημα υγείας και ολόκληρη την κοινωνία. Οι ασθενείς έχουν ταχεία πρόσβαση σε νέες θεραπείες, που πιθανώς προσφέρουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια στην αντιμετώπιση των νόσων και ενδεχομένως βελτιωμένη ποιότητα και προσδόκιμο ζωής. Η οικονομία και τα συστήματα υγείας ενισχύονται με εισροή επενδύσεων, αγορές νέων μηχανημάτων και νέες θέσεις εργασίας –οι περισσότερες εξειδικευμένες– σε τομείς υγείας. Οι ιατροί και ερευνητές συμμετέχουν στις διεθνείς εξελίξεις της έρευνας για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και συγχρόνως δίνονται σημαντικές απαντήσεις σε επιστημονικά ερωτήματα. Η αρχή όμως και το τέλος κάθε κλινικής δοκιμής είναι η προσπάθειά μας να διασφαλίσουμε νέες καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς μας».
Με δεδομένο ότι οι Ελληνες επιστήμονες είναι πολύ αξιόπιστοι και αναγνωρίσιμοι στο εξωτερικό, οι καθηγητές τονίζουν την ανάγκη δημιουργίας ευνοϊκού πλαισίου για την προσέλκυση επενδύσεων στην κλινική έρευνα. «Είναι σημαντικές η εξάλειψη της γραφειοκρατίας που χαρακτηρίζει τη διαδικασία κλινικών δοκιμών στη χώρα μας και προκαλεί αποκλίσεις στα χρονοδιαγράμματα, η ψηφιοποίηση των ιατρικών αρχείων, η απόδοση κινήτρων στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό που πρόκειται να απασχοληθεί, η ευαισθητοποίηση – ενημέρωση του διοικητικού προσωπικού και η διά βίου εκπαίδευση, όπως για παράδειγμα με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα των κλινικών μελετών που συντονίζει η θεραπευτική κλινική στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα», επισημαίνουν.
Ο ΣΦΕΕ σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι η χώρα μας έχει κάνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια, όπως η θεσμοθέτηση της ομάδας εργασίας για την ανάπτυξη της βιοϊατρικής έρευνας και ο νόμος για το επενδυτικό clawback. «Ο στόχος τώρα πρέπει να είναι πώς θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις σε κλινικές μελέτες», επισημαίνει.
