Είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα για τους νέους Ευρωπαίους, γεγονός που επηρεάζει εξάλλου την ψυχική τους υγεία. Εξαιτίας της στεγαστικής κρίσης αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια τo ποσοστό των εργαζόμενων νέων που εξακολουθούν να μένουν με τους γονείς τους, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα οποία αναδημοσίευσε η εφημερίδα «Γκάρντιαν». Η Ιρλανδία είναι η χώρα στην οποία αυτή η τάση είναι περισσότερο έκδηλη (+13%), αφού οι τιμές των ακινήτων διπλασιάστηκαν μέσα σε μια δεκαετία. Οι αριθμοί περιλαμβάνουν νέους σε πλήρη ή μερική απασχόληση. Αλλες χώρες στις οποίες η αύξηση είναι δραματική περιλαμβάνουν την Πορτογαλία και την Ισπανία. Πιο περιορισμένο είναι το φαινόμενο στη Γαλλία (από 10% σε 12%), ενώ στην Ιταλία και στην Κροατία, όπου οι μισοί περίπου νέοι ζουν με τους γονείς τους (41% και 58% αντίστοιχα), η αύξηση ήταν της τάξης του 7%.
Αποκαλυπτική η πρόσφατη έρευνα υπηρεσίας της Ε.Ε. – Η εκτόξευση του κόστους ζωής ορθώνει πολλά εμπόδια, με σοβαρές συνέπειες στην ευτυχία των νέων ανθρώπων.
Η Eurofound, η υπηρεσία της Ε.Ε. για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας, δημοσίευσε μεγάλη έρευνα για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι στην Ευρώπη, όπως η στέγη, το κόστος ζωής, η ψυχική υγεία και η επισφαλής απασχόληση. Αν και έχουν καταγραφεί κάποιες θετικές τάσεις στον τομέα της εργασίας (π.χ. η απασχόληση των νέων είναι στα υψηλότερα επίπεδα από το 2007, αν και η επισφαλής εργασία παραμένει αιτία ανησυχίας), η αύξηση του κόστους διαβίωσης ορθώνει μεγάλα εμπόδια για πολλούς νέους. «Οι νέοι άνθρωποι που ζουν με τους γονείς τους είναι πιθανότερο να δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα και να καλύψουν αναπάντεχα έξοδα, με αποτέλεσμα εκείνοι που προέρχονται από φτωχότερα σπίτια να έχουν μικρότερες πιθανότητες να μετακομίσουν σε δικά τους», αναφέρεται στην έκθεση.
Πολιτισμικές διαφορές
Η πρόσφατη εκτόξευση του κόστους ζωής έρχεται μετά μια περίοδο εκρηκτικής αύξησης στις τιμές των ακινήτων: μεταξύ 2010 και 2022 κατά 47% στην Ευρωζώνη! Η αδυναμία να ζήσει κανείς σε ανεξάρτητο διαμέρισμα θα έχει σοβαρές συνέπειες στην ευτυχία των νέων ανθρώπων, αφού συχνά συνδέεται με την αίσθηση κοινωνικού αποκλεισμού. Υπάρχει μια σοβαρή αναντιστοιχία μεταξύ χωρών της Ε.Ε. στο ζήτημα της παρατεταμένης συμβίωσης των νέων με τους γονείς τους, καθώς σε πολλές χώρες της ανατολικής και νότιας Ευρώπης το ποσοστό των νέων ηλικίας 25-34 ετών που μένουν στο πατρικό τους σπίτι, ξεπερνάει το 50%. Στις ίδιες αυτές περιοχές οι οικονομικές δυσκολίες πλήττουν ιδιαίτερα τους νέους 15-29 ετών, όπως στη Βουλγαρία και στην Ελλάδα, σε αντίθεση με το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία (42% και 72% έναντι 6,3%).
Στην ίδια έρευνα αναφέρεται ο ρόλος των πολιτισμικών διαφορών μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε. στην απόφαση των νέων να μείνουν στο σπίτι τους. «Σε πολλές ανατολικές και νότιες χώρες της Ευρώπης, οι οικογενειακοί δεσμοί είναι ισχυροί, ενώ η κυβερνητική υποστήριξη στους νέους είναι σχετικά περιορισμένη. Συγκριτικά, στις σκανδιναβικές χώρες ο κανόνας είναι να εγκαταλείπει κανείς το πατρικό σπίτι στα 18, τάση που ενθαρρύνεται και από τους γονείς και από το κράτος», σχολίασε η Εστέρ Σαντόρ, εκ των συντακτών της μελέτης. Στην Ιρλανδία είναι αρκετά κοινό οι νέοι να ζουν με τους γονείς τους, είτε από ανάγκη είτε στο πλαίσιο μιας οικογενειακής απόφασης για την εξοικονόμηση χρημάτων ως προκαταβολή για ένα μελλοντικό στεγαστικό δάνειο. «Αυτοί οι λόγοι μπορεί να εξηγούν γιατί σε μία εποχή κρίσης (πανδημία, ύφεση) οι νέοι είναι πιθανότερο να επιστρέψουν στο πατρικό τους σε ορισμένες χώρες σε σχέση με κάποιες άλλες», επισήμανε η Σαντόρ στον «Γκάρντιαν». Αν η παραμονή στο πατρικό παρέχει κάποιου είδους οικονομική ασφάλεια, οι νέοι εργαζόμενοι, ειδικά ηλικίας 25 και άνω, αισθάνονται περισσότερο κοινωνικά αποκλεισμένοι όταν ζουν με τους γονείς τους κι έχουν χειρότερη ψυχική υγεία που συνδέεται με την έλλειψη αυτονομίας και ελευθερίας. Η Σόρτσα Εντουαρντς, γενική γραμματέας της ΜΚΟ Housing Europe, τονίζει ότι «η νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα πιέζει ακόμη και ανθρώπους που παραδοσιακά δεν χρειάζονταν επιδότηση στέγης στις προηγούμενες γενιές. Σήμερα αγωνίζονται να βρουν κάποια βιώσιμη λύση στην αγορά ακινήτων».
Μεταξύ όσων απάντησαν στην έρευνα, το 40% θα ήθελε να μεταναστεύσει στο εξωτερικό μέσα στα επόμενα τρία χρόνια αν μπορούσε και σχεδόν το ένα τέταρτο σχεδιάζει να το κάνει.
Τέλος, ένα ενδιαφέρον εύρημα της ίδιας έκθεσης είναι πως άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ και όσοι κινδυνεύουν από κατάθλιψη είναι πιθανότερο να μην υλοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους να κάνουν παιδιά. Τα υψηλότερα εισοδήματα και όσοι μένουν με τους γονείς τους έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να σχεδιάζουν σε νεαρή ηλικία να κάνουν παιδιά γρήγορα: οι μισοί δηλώνουν ότι θέλουν να ζήσουν με τον σύντροφό τους εντός τριών ετών, το ένα τρίτο να παντρευτούν και άλλο ένα τρίτο να κάνουν παιδιά.
Οι αριθμοί
27% το ποσοστό των νέων 25-34 ετών που ζουν με τους γονείς τους στην Ευρώπη, από 24% πέντε χρόνια πριν.
47% αυξήθηκαν οι τιμές των ακινήτων στην Ευρωζώνη μεταξύ 2010 και 2022.
1 στους 2 νέους που ζει με τους γονείς του θέλει να μετακομίσει εντός ενός έτους, αλλά μόνο το 28% κάνει συγκεκριμένες ενέργειες για να το πετύχει.
72% των Ελλήνων 15-29 ετών βιώνουν οικονομικές δυσκολίες, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό
σε Λουξεμβούργο και Ολλανδία είναι 6,3%.
42% των νέων 15-29 ετών δηλώνουν ότι ζορίζονται οικονομικά στη Βουλγαρία.
