Σε νοσοκομείο χώρας της Νότιας Αμερικής, κάθε κλίνη νοσηλείας έχει κουνουπιέρα προκειμένου να αποφευχθεί η μετάδοση του Δάγκειου πυρετού μεταξύ των νοσηλευομένων. Στη Βραζιλία, όπου τα τελευταία πέντε χρόνια τα περιστατικά της νόσου εμφανίζουν αύξηση της τάξης του 450%, σχεδιάζεται η παραγωγή δισεκατομμυρίων κουνουπιών μολυσμένων με ειδικό παράσιτο που θα αποτρέπει τη μετάδοση του Δάγκειου πυρετού. Τους πρώτους μήνες του 2024 σε Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία, καταγράφηκε αύξηση των κρουσμάτων Δάγκειου πυρετού κατά 250% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023, γεγονός που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή που επέτρεψε στον ξενιστή-κουνούπι, γνωστό ως «ασιατικό τίγρη», να κάνει την εμφάνισή του. Και όπως ανέφερε χθες ο καθηγητής Παθολογίας λοιμώξεων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σωτήρης Τσιόδρας κατά την 3η Ημερίδα Δημόσιας Υγείας του ΕΟΔΥ με θέμα «Κλιματική Αλλαγή και Δημόσια Υγεία», «δεν μπορώ να φανταστώ σε ελληνικά νοσοκομεία μία εικόνα όπου κάθε κλίνη θα έχει τη δική της κουνουπιέρα».
Το πλαίσιο της συζήτησης της ημερίδας έθεσε ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, εθνικός εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή Χρήστος Ζερεφός. Οπως είπε «το 2023, είχαμε πολύ ακραία καιρικά φαινόμενα. Και μέσα σε αυτά, κάποια μοναδικά. Χάσαμε το δάσος της Δαδιάς. Χάσαμε ολόκληρο το δάσος στο νησί Μάουι, ένα τροπικό νησί γεμάτο βλάστηση στο οποίο ποτέ έως τότε δεν είχε ανάψει πυρκαγιά». Εστιάζοντας στη Μεσόγειο, σημείωσε: «Μετά το 1980 θερμαίνεται έντονα και γρήγορα. (…) Η μέση θερμοκρασία επιφάνειας της θάλασσας στη Μεσόγειο, από 15 βαθμούς Κελσίου που ήταν το 1900, πλησιάζει, εάν δεν έχει φτάσει ήδη, τους 17 βαθμούς». Και πρόσθεσε πως «όλη αυτή η αναστάτωση οδηγεί στην αύξηση των δεικτών ξηρασίας, μείωση της σχετικής υγρασίας σε αέρα και έδαφος. Το 2023 η σχετική υγρασία του εδάφους σε όλη την περιοχή της Μεσογείου, και με καταστροφικές συνέπειες σε Ελλάδα και Ισπανία, ήταν κάτω από 10%. Η χώρα μας έχει πρόβλημα με το θέμα της ξηρασίας, ιδίως η Ανατολική Ελλάδα όπου ήδη είναι ημιερημοποιημένη».
Ο κ. Ζερεφός προειδοποίησε για ένα «δύσκολο» μέλλον εάν δεν μειωθεί το διοξειδίο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Οπως είπε «ο πρώτος καύσωνας που χτύπησε την Ευρώπη ήταν τον Αύγουστο του 2003. Διήρκεσε μία εβδομάδα και είχε 70.000 θερμόπληκτα θύματα. Με συνάδελφους από το Ηνωμένο Βασίλειο παραμετροποιήσαμε αυτόν τον καύσωνα και είδαμε ότι εάν αφεθεί η ατμόσφαιρα χωρίς παρέμβαση, χωρίς μετρίαση των αιτιών που δημιουργούν τα φαινόμενα αποσταθεροποίησης του κλίματος, η θερμοκρασία του 2003 θα είναι δροσιά σε σχέση με τις τιμές που θα έχει το 2100. Από δύο βαθμούς Κελσίου πάνω από το κανονικό, σε έξι βαθμούς πάνω».
Σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα, η κλιματική αλλαγή έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην εξάπλωση μεταδοτικών νοσημάτων, που σχετίζονται με την κατανομή και την οικολογία των διαβιβαστών (π.χ. κουνούπια), την ποιότητα και την ποσότητα του νερού, την ασφάλεια των τροφίμων.
«Πρώτη φορά σε έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 2023, αναφέρεται η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην αύξηση περιστατικών ελονοσίας στην Ασία, με τρεις χώρες ως κύρια παραδείγματα: το Πακιστάν, την Αιθιοπία κι την Ουγκάντα. Στο Πακιστάν καταγράφηκαν 2,9 εκατομμύρια περισσότερες περιπτώσεις της νόσου, σε σχέση με προηγούμενα έτη, οι οποίες οφείλονται σε μαζικές πλημμύρες του 2022 και πολλαπλασιασμό του ξενιστή (κουνούπια). Το ένα τρίτο της χώρας βρέθηκε κάτω από το νερό, 33 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν και 3,2 εκατομμύρια ασθένησαν με ελονοσία», σημείωσε. Η κλιματική αλλαγή σχετίζεται και με αυξημένα περιστατικά τροφιμογενών και υδατογενών νοσημάτων. Οπως ανέφερε ενδεικτικά, στην περιοχή της Βαλτικής θάλασσας που είναι ένας πολύ καλός προορισμός για διακοπές για τους Γερμανούς, Δανούς, Φινλανδούς και Σουηδούς, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια αυξημένος αριθμός περιπτώσεων που σχετίζονται με έκθεση σε είδη βακτηρίων Vibrio. Λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας των υδάτων αναπτύσσονται και μολύνουν τα οστρακοειδή και πληγές των ανθρώπων, δημιουργώντας ακόμα και σηψαιμία και θανατηφόρες λοιμώξεις.
«Η απειλή είναι εδώ» τόνισε ο καθηγητής και πρόσθεσε: «Είναι απαραίτητο να έχουμε συστήματα πρώιμης προειδοποίησης και ετοιμότητας τα οποία θα συνδυάζουν δεδομένα από τους ανθρώπους, το περιβάλλον και τους διαβιβαστές. Να ενισχύσουμε τη χωρητικότητα του συστήματος υγείας και να συνεργαστούμε μεταξύ μας οι επιστήμονες από πολλαπλές ειδικότητες».
