Την ανάγκη δημιουργίας χώρων στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων υπογραμμίζουν στην «Κ» επαγγελματίες του κλάδου και άνθρωποι του τουρισμού. Τα άναρχα σταθμευμένα πούλμαν πνίγουν το κέντρο της Αθήνας, καθώς καθημερινά τους καλοκαιρινούς μήνες κυκλοφορούν περίπου 250-300 τουριστικά λεωφορεία, τα οποία συχνά σταθμεύουν σε ακατάλληλα σημεία. Το πρόβλημα θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο όσο η κρουαζιέρα στον Πειραιά αναπτύσσεται ραγδαία – διότι οι επιβάτες της κρουαζιέρας ως επί το πλείστον μεταφέρονται με λεωφορεία από τον Πειραιά σε σημεία ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Ποιες προτάσεις έχουν πέσει στο τραπέζι και τι υποστηρίζουν συγκοινωνιολόγοι, οδηγοί και εκπρόσωποι επιχειρήσεων τουρισμού.
«Εμφραγμα» από τα τουριστικά λεωφορεία
Της Δέσποινας Κόντη
Τα άναρχα σταθμευμένα τουριστικά λεωφορεία σε μερικά από τα πιο κεντρικά σημεία της Αθήνας αποτελούν βασική αιτία για το κυκλοφοριακό κομφούζιο στους δρόμους της πόλης. Με ελάχιστες υποδομές στάθμευσης και χωρίς σχέδιο εδώ και χρόνια, η κατάσταση επαναλαμβάνεται με την ίδια ένταση τους μήνες που οι ξένοι επισκέπτες κατακλύζουν το κέντρο, ιδιαίτερα τις μέρες που τα κρουζιερόπλοια στον Πειραιά «στέλνουν» χιλιάδες τουρίστες στην Ακρόπολη, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Μοναστηράκι. Σύμφωνα με τους επαγγελματίες του χώρου, σε μόνιμη βάση στο ιστορικό κέντρο της πόλης κυκλοφορούν περίπου 250-300 τουριστικά λεωφορεία.
«Δεν έχουν οριοθετηθεί χώροι στάθμευσης για τα τουριστικά λεωφορεία. Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στη λεωφόρο Αμαλίας, στη Βασιλέως Κωνσταντίνου μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο, στην άνοδο και κάθοδο της λεωφόρου Συγγρού. Γενικά, από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μέχρι τους στύλους του Ολυμπίου Διός και στα δύο ρεύματα, η επιβάρυνση στην κυκλοφορία είναι μεγάλη», εξηγεί στην «Κ» ο Κίμων Λογοθέτης, σύμβουλος διαχείρισης κυκλοφορίας. «Το μήκος ενός τουριστικού λεωφορείου αντιστοιχεί περίπου σε 4 Ι.Χ. και σε σχεδόν 1,5-2 Ι.Χ. το πλάτος», σημειώνει, εξηγώντας παράλληλα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και οι οδηγοί των τουριστικών λεωφορείων.
Μέτρα της Τροχαίας
Tο τελευταίο διάστημα περιπολικό της Τροχαίας βρίσκεται καθημερινά στη λεωφόρο Αμαλίας, με εντολή από τον διοικητή της υπηρεσίας να διώχνει άμεσα τουριστικά πούλμαν που επιχειρούν να σταθμεύσουν εκεί. «Η προηγούμενη διοίκηση του Δήμου Αθηναίων είχε οριοθετήσει κάποια σημεία στάσης – στάθμευσης στη λεωφόρο Αμαλίας, στον περιφερειακό στο θέατρο Δώρας Στράτου, στην Υμηττού, στη Βασιλίσσης Σοφίας, στη λεωφόρο Αθηνών στο ύψος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, τα οποία όμως καταλαμβάνουν λωρίδες κυκλοφορίας. Είναι προσωρινή λύση που δημιουργεί προβλήματα στην κυκλοφορία. Αυτή τη στιγμή η μόνη ενδεδειγμένη θέση για στάθμευση είναι το πάρκινγκ της Ακρόπολης στον Διόνυσο, που όμως χωράει 11 λεωφορεία. Δεν επαρκεί. Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθούν υποδομές στάθμευσης τουριστικών λεωφορείων. Μιλάμε πλέον για άλωση του κέντρου της Αθήνας διότι τα τουριστικά λεωφορεία μαζί με τα υπόλοιπα (σχολικά, αστικά, minibus, VIP, κ.ά.) αριθμούν σχεδόν τα μισά οχήματα από αυτά που βγαίνουν το πρωί σε κυκλοφορία», καταλήγει ο κ. Λογοθέτης, τονίζοντας επίσης πως όταν φτάνουν και κρουαζιερόπλοια στο λιμάνι του Πειραιά με επισκέπτες που εξυπηρετούνται με τουριστικά λεωφορεία, το πρόβλημα γίνεται τεράστιο. «Ενα και μόνο κρουαζιερόπλοιο μπορεί να χρειαστεί 15-20 λεωφορεία».
Με την εκρηκτική αύξηση του τουρισμού, τα επόμενα χρόνια η εικόνα θα είναι χειρότερη, προαναγγέλλουν επαγγελματίες του κλάδου.
Η τωρινή δημοτική αρχή έχει ετοιμάσει πρόταση για την αξιοποίηση της πλατείας Νερού και την επόμενη εβδομάδα είναι προγραμματισμένη σύσκεψη με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ολοι πάντως, από τους οδηγούς μέχρι τους συγκοινωνιολόγους και τους ανθρώπους του τουρισμού, υπογραμμίζουν την ανάγκη να γίνουν μελέτες με κατεπείγουσες διαδικασίες. «Τα οχήματα αυτά σταθμεύουν σε ακατάλληλα σημεία ή σε σημεία που ενοχλούν», επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, αναπληρωτής καθηγητής Σχεδιασμού Μεταφορών στο ΕΜΠ. «Πρέπει να υπάρξει οργανωμένος σχεδιασμός για τη στάση – στάθμευση των πούλμαν και να οργανωθεί το πώς κινούνται μέσα στην πόλη, να είναι συγκεκριμένες οι διαδρομές». Κατά τον ίδιο, «χρειάζεται κεντρική οργάνωση, κατά πάσα πιθανότητα από τον Δήμο Αθηναίων που να δίνει κατευθύνσεις πώς να κινηθούν αυτά τα οχήματα. Είναι ένα θέμα που αφορά τις ζωές των κατοίκων, τα έσοδα του δήμου, τις τουριστικές επιχειρήσεις, τους οδηγούς, τους επισκέπτες κ.λπ.». Ως προσωρινή λύση ο κ. Λογοθέτης δείχνει το Ζάππειο. «Εχει μεγάλη έξοδο στην Αμαλίας που εξυπηρετεί και επίσης είναι σημείο που θα μπορούσε να γίνει μία υπόγεια, ενδεχομένως, υποδομή».
Τι λένε όμως οι ίδιοι οι οδηγοί, που συχνά τα «ακούνε» στον δρόμο από τους άλλους οδηγούς; «Εχουμε διαρκώς άγχος σε ποιο σημείο θα σταματήσουμε να επιβιβάσουμε και να αποβιβάσουμε τον κόσμο, διότι δεν θέλουμε να κλείνουμε τον δρόμο και να δημιουργούμε προβλήματα», λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Κατσαρής, που διατηρεί επιχείρηση τουριστικών λεωφορείων, κάνοντας αυτή τη δουλειά εδώ και πολλά χρόνια. «Ετσι όπως έχει διαμορφωθεί το Σύνταγμα τώρα, η κατάσταση είναι δύσκολη. Εάν πάμε 3-4 πούλμαν να σταθμεύσουμε για να παραλάβουμε τον κόσμο και ένας πελάτης καθυστερήσει, γίνεται το αδιαχώρητο στον δρόμο». Η απουσία υποδομών στάσης – στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων αφορά και τα ίδια τα ξενοδοχεία. «Σε πολλές μονάδες δεν υπάρχει διαθέσιμος χώρος στάθμευσης. Εχουν χτιστεί πολλά ξενοδοχεία που δεν έχουν καθόλου προδιαγραφές», συμπληρώνει και συμφωνεί ότι το κλείσιμο της Βασ. Ολγας περιόρισε τις επιλογές των τουριστικών λεωφορείων, αφού άτυπα ο δρόμος χρησιμοποιούνταν για τη στάθμευση οχημάτων. «Υπήρχαν μέχρι πρότινος κάποιοι εναλλακτικοί χώροι. Ο ένας ήταν στις εγκαταστάσεις του Τάε Kβον Nτο. Τώρα όμως γίνονται έργα ανάπλασης. Ο άλλος ήταν η λεωφόρος Βασ. Oλγας, τώρα γίνονται έργα πεζοδρόμησης».
Με την εκρηκτική αύξηση του τουρισμού τα επόμενα χρόνια η εικόνα θα είναι χειρότερη, προαναγγέλλουν επαγγελματίες του κλάδου. «Εδώ και 30 χρόνια υπάρχει το ζήτημα της οργανωμένης υποδομής πάρκινγκ σε μια πόλη που είναι όλη κι όλη 4-5 δρόμοι: Σταδίου, Πανεπιστημίου, Φιλελλήνων, Καλλιμάρμαρο», υποστηρίζει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Πραχάλης, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Επιχειρηματιών Ελλάδος Τουριστικών Γραφείων και Λεωφορείων. Κατά τον ίδιο, «σε πολλά μέρη του κόσμου αυτό έχει λυθεί. Για παράδειγμα στο Παρίσι, κάτω από το Λούβρο υπάρχει υπόγειο γκαράζ για τα λεωφορεία».
Η βέλτιστη λύση
Ο ίδιος προκρίνει σαν βέλτιστη λύση τη δημιουργία υποδομής πάρκινγκ για την εξυπηρέτηση μεγάλου όγκου τουριστικών λεωφορείων στα ακίνητα των ολυμπιακών εγκαταστάσεων στο Φάληρο. «Από το ΣΕΦ μέχρι το “Νιάρχος” θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ένας τέτοιος χώρος», αναφέρει, τονίζοντας παράλληλα πως το όχημα μπορεί να αφήνει τους επισκέπτες στο άγαλμα Μελίνας Μερκούρη, στους στύλους του Ολυμπίου Διός, και έπειτα αυτοί να περπατούν στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου για να φτάσουν μέχρι την Ακρόπολη. Η επιβίβαση και η αποβίβαση θα διαρκεί 5 λεπτά, δεν θα αναμένει το όχημα εκεί. «Αυτό είναι πιο λειτουργικό», εκτιμά, επισημαίνοντας πως το τουριστικό λεωφορείο είναι βασικός κρίκος της όλης διαδικασίας. «Δεν γίνεται να μη σκέφτονται το τουριστικό λεωφορείο, διότι αυτό πάει τον κόσμο στο λιμάνι, αυτό τον μεταφέρει στο αεροδρόμιο και με αυτό κάνει city tour».
Ποια σημεία προκρίνονται ως κατάλληλα για τη δημιουργία πάρκινγκ
Του Ηλία Μπέλλου
Εξι-επτά σημεία κοντά στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και προορισμούς όπως η Ακρόπολη έχουν μπει στο τραπέζι ως κατάλληλα για τη διαμόρφωση χώρων στάθμευσης τουριστικών λεωφορείων, προκειμένου να διευκολύνονται οι περιηγήσεις στα σημεία ενδιαφέροντος χωρίς να επιβαρύνεται η καθημερινότητα της πόλης. Το ένα είναι το πάρκινγκ που βρίσκεται στο θέατρο Δώρας Στράτου στον περιφερειακό πίσω από την Ακρόπολη. Θα μπορούσε να φιλοξενήσει περί τα 40 λεωφορεία. Ενα άλλο είναι το πάρκινγκ του Ζαππείου, που έχει όμως παραχωρηθεί σε ιδιώτη, αλλά ακόμη κι έτσι θα μπορούσε να λειτουργεί για συγκεκριμένες ώρες της ημέρας αποκλειστικά για τουριστικά λεωφορεία με δυναμικότητα για άλλα 40-50 οχήματα. Πρόκειται βεβαίως για σταγόνα στον ωκεανό, καθώς απαιτείται συνολικότερη και πιο μακροπρόθεσμη λύση. Αυτά επισημαίνει, μεταξύ άλλων, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της «Κ» ο Αρης Μαρίνης, πρόεδρος της ΓΕΠΟΕΤ (Γενική Πανελλαδική Ομοσπονδία Επιχειρήσεων Τουρισμού), αποκαλύπτοντας πως βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με τους αρμόδιους αντιδημάρχους του Δήμου Αθηναίων για το θέμα.
Το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί από το κλείσιμο της λεωφόρου Βασ. Ολγας, που αποτελούσε άτυπο χώρο στάθμευσης για τα τουριστικά λεωφορεία. Για να λυθεί όμως μόνιμα απαιτείται μια πιο μακροπρόθεσμη λύση και γι’ αυτό ο ίδιος προτείνει τη δημιουργία υπόγειων χώρων στάθμευσης – για παράδειγμα είτε στο Ζάππειο είτε στο Φιξ. Το πρόβλημα που προκύπτει σε όλους τους χώρους που δυνητικά θα μπορούσαν να γίνουν υπόγειο πάρκινγκ είναι οι αρχαιότητες, που κατά πάσα βεβαιότητα θα ανακαλυφθούν. Εκπροσωπώντας μεταξύ άλλων και τον κλάδο των τουριστικών λεωφορείων, ο Αρης Μαρίνης θεωρεί δύσκολα εφαρμόσιμες προτάσεις που βρίσκονται επίσης πάνω στο τραπέζι λόγω της απόστασης. Μια από αυτές, όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Ηλίας Κικίλιας, είναι η προοπτική διαμόρφωσης κατάλληλου υπογείου χώρου στάθμευσης τουριστικών λεωφορείων μεγάλης δυναμικότητας στο γήπεδο του Τάε Κβον Ντο στο Φάληρο, ειδικά καθώς την περίοδο αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία για την προκήρυξη διαγωνισμού αξιοποίησής του ως συνεδριακού κέντρου από το ΤΑΙΠΕΔ και την ΕΤΑΔ. Κύκλοι της αγοράς εκτιμούν πως σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας στο κέντρο της Αθήνας βρίσκονται περί τα 250 με 300 τουριστικά λεωφορεία. Επομένως είναι εφικτή η εξεύρεση λύσης εάν αυτά μοιραστούν σε πέντε ή έξι χώρους στάθμευσης των 40-50 θέσεων. Το πρόβλημα μεγαλώνει ωστόσο σημαντικά, όπως συνέβη προχθές Τετάρτη, όταν υπάρχει –λόγω κακής διαχείρισης– ταυτόχρονη άφιξη πολλών κρουαζιερόπλοιων στον Πειραιά. Η αποβίβαση 10.000 ή και 15.000 επιβατών μέσα σε λίγες ώρες προκαλεί ασφυξία στην κυκλοφορία τόσο του Πειραιά όσο και της Αθήνας και επιβαρύνει και τις ίδιες τις επιχειρήσεις των τουριστικών λεωφορείων.
Το πρότζεκτ της εξεύρεσης κατάλληλων εκτάσεων και διαμόρφωσης χώρων στάθμευσης για τα τουριστικά λεωφορεία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολυδιάσπασης αρμοδιοτήτων μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης, κεντρικής κυβέρνησης και περιφέρειας. Καθώς η κρουαζιέρα στον Πειραιά αναπτύσσεται ραγδαία –διότι οι επιβάτες της κρουαζιέρας ως επί το πλείστον μεταφέρονται με λεωφορεία από τον Πειραιά σε σημεία ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος της πρωτεύουσας– μεγαλώνει και το πρόβλημα. Το ζήτημα έχει αποτελέσει κεντρικό σημείο των προτάσεων του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, ήδη από τον Αύγουστο του 2021.
Ως μακροπρόθεσμη λύση προτείνεται από τους αρμόδιους φορείς η δημιουργία υπόγειων χώρων στάθμευσης.
Η μέλετη
Είναι ένα από τα βασικά ζητήματα ανεπάρκειας υποδομών που ανέδειξε μεγάλη μελέτη της Deloitte η οποία έγινε για λογαριασμό του Συνδέσμου και η οποία κοινοποιήθηκε κατόπιν και στο Mέγαρο Μαξίμου και ενσωματώθηκε στο εθνικό σχέδιο δράσης. Πρόκειται για μια «δεξαμενή» με 700 περίπου έργα που απαιτούνται για να μπορέσει ο τουρισμός, όχι μόνο να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των προορισμών, αλλά και να συνεχίσει να αναπτύσσεται επωφελώς για την οικονομία.
Στη μελέτη αναφέρεται ως προτεραιότητα η «προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και της εναλλακτικής κινητικότητας στους τουριστικούς προορισμούς: σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας, μελέτη και κατασκευή υπαίθριων χώρων στάθμευσης και βελτιστοποίηση του συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης σε σημεία υψηλής τουριστικής κίνησης, εκσυγχρονισμός δημόσιων συγκοινωνιών, προώθηση χρήσης ηλεκτροκίνητων οχημάτων και εγκατάστασης σημείων φόρτισης κ.ά.». Εν συνεχεία, το υπουργείο Τουρισμού επί Βασίλη Κικίλια, σε συνεργασία με το Μέγαρο Μαξίμου και, αυτή τη φορά, την PwC, προχώρησε στην επεξεργασία των επιμέρους προτάσεων και ξεχώρισε 39 έργα άμεσης προτεραιότητας, με πρώτο και καλύτερο την ανάπτυξη «χώρων στάθμευσης τουριστικών λεωφορείων στην Αθήνα». Ακολούθησαν διαβουλεύσεις μεταξύ του υπουργείου, του Δήμου Αθηναίων και της Περιφέρειας Αττικής, και οι τρεις από τις προηγούμενες διοικήσεις τους, χωρίς ωστόσο να ξεκινήσει κάποιο έργο.
