Δεκαπέντε εκατομμύρια λιγότεροι θάνατοι ετησίως, μείωση κατά 29% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μείωση κατά 51% της χρήσης γης και 5 τρισ. δολάρια ετήσιο όφελος από τα οικονομικά, υγειονομικά και περιβαλλοντικά αποτελέσματα των συστημάτων παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων. Aυτά θα ήταν τα ελάχιστα οφέλη εάν όλες οι χώρες του κόσμου υιοθετούσαν ένα πλανητικό υγιεινό διατροφικό σχήμα, το οποίο, όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, έχει μεγάλη ομοιότητα με την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή.
«Η πρόκληση ήταν να δούμε πώς μπορούμε να ταΐσουμε 9,8 δισ. ανθρώπους μέχρι το 2050, με μια δίαιτα που να είναι ταυτόχρονα υγιεινή και βιώσιμη».
Τα αποτελέσματα των μελετών της επιτροπής ΕΑΤ-Lancet, η οποία συστάθηκε για να προσδιορίσει τα συστήματα που μπορούν να προάγουν υγιεινή και βιώσιμη διατροφή για όλους, παρουσίασε προχθές κατά τη συνεδρία υποδοχής του ως ξένου εταίρου της Ακαδημίας Αθηνών ο Γουόλτερ Γουίλετ, καθηγητής Επιδημιολογίας και Διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Τ.Η. Chan του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ των ΗΠΑ. «Τα συστήματα διατροφής παράγουν περίπου το ένα τρίτο των αερίων του θερμοκηπίου. Ετσι, ακόμη κι αν μηδενίσουμε την κατανάλωση των ορυκτών καυσίμων, δεν θα μπορούσαμε να παραμείνουμε στους στόχους της συμφωνίας των Παρισίων για το κλίμα, εκτός κι αν αλλάξουμε το σύστημα διατροφής μας», τόνισε ο καθηγητής. Οπως ανέφερε, «η πρόκληση για την αποστολή της επιτροπής ήταν να δούμε πώς μπορούμε να ταΐσουμε 9,8 δισ. ανθρώπους μέχρι το 2050, με μια δίαιτα που να είναι ταυτόχρονα υγιεινή και βιώσιμη». Σύμφωνα με τον κ. Γουίλετ, η επιτροπή κατέληξε σε κάτι πολύ αναγνωρίσιμο, ιδιαίτερα για τους κατοίκους της μεσογειακής λεκάνης. Ενα διατροφικό πρότυπο, όπου τα δημητριακά είναι πρωτίστως ολικής άλεσης, καταναλώνονται πολλά λαχανικά και φρούτα, μικρή ποσότητα γαλακτοκομικών (π.χ. ένα ποτήρι γάλα ή ισοδύναμό του την ημέρα) και κόκκινου κρέατος (π.χ. ένα μικρό μπιφτέκι την εβδομάδα ή μια μεγάλη μπριζόλα μια φορά τον μήνα), μέτρια ποσότητα πουλερικών και ψαριών (από δύο φορές την εβδομάδα), μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης, όπως όσπρια, και γενναιόδωρη προσθήκη υγιεινών λιπαρών, όπως είναι το ελαιόλαδο. «Οταν τα βάλαμε όλα μαζί σε ένα “πιάτο”, στην πραγματικότητα είδαμε ότι έμοιαζαν πολύ με την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή που κατανάλωναν οι άνθρωποι τη δεκαετία του 1960», επισή-μανε ο δρ Γουίλετ.
Στη συνέχεια οι ερευνητές εξέτασαν πόσους θανάτους θα απέτρεπε μια μετάβαση σ’ αυτό το πλανητικό υγιεινό διατροφικό σχήμα, όπως το ονόμασαν, καταλήγοντας στον μαγικό αριθμό των 15 εκατ. ετησίως. Υπολόγισαν επίσης ότι στις ΗΠΑ η πιστή εφαρμογή αυτής της διατροφής θα οδηγούσε σε μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά 29%, της χρήσης λιπασμάτων κατά 21%, νερού κατά 13% και γης κατά 51%.
Ο καθηγητής τόνισε ότι «είναι αρκετά σαφές πού πρέπει να πάμε, αλλά σε εμάς τους επιστήμονες αρέσει να πιστεύουμε ότι αν κάνουμε καλή έρευνα, αυτό μεταφράζεται άμεσα σε πολιτική. Δυστυχώς, δεν είναι αυτή η πραγματικότητα». Και πρόσθεσε ότι «χρειαζόμαστε δράση σε κάθε επίπεδο. Στα σχολεία πρέπει να μάθουμε τα παιδιά μας πώς θα τρώνε με τον σωστό τρόπο. Τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης δεν κάνουν πολλά για την προώθηση της υγιεινής διατροφής. Οι υπηρεσίες τροφίμων χρειάζονται προσοχή. Τα ΜΜΕ προωθούν κυρίως ανθυγιεινά τρόφιμα. Και συνεχίζουμε να χρειαζόμαστε έρευνα, αξιολόγηση και οικονομικές πολιτικές για να κινηθούμε προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ποιος είναι
Τον δρα Γουίλετ παρουσίασε η ακαδημαϊκός Αντωνία Τριχοπούλου, η οποία εξέφρασε τον «ανυπόκριτο θαυμασμό της για το επιστημονικό του έργο». Ο δρ Γουίλετ υπηρέτησε ως πρόεδρος του τμήματος Διατροφής στο Χάρβαρντ επί 25 έτη. Μεγάλο μέρος του έργου του επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη μεθόδων για τη μελέτη των επιπτώσεων της διατροφής στην εμφάνιση των σημαντικότερων νοσημάτων. Οι μελέτες υγείας νοσηλευτριών Ι και ΙΙ και η μελέτη παρακολούθησης επαγγελματιών υγείας που εκπόνησε, περιλαμβάνουν περισσότερους από 300.000 άνδρες και γυναίκες με επαναλαμβανόμενες διατροφικές αξιολογήσεις. Εχει δημοσιεύσει περισσότερες από 2.000 ερευνητικές εργασίες και έχει συγγράψει το εγχειρίδιο «Nutritional Epidemiology» (Διατροφική Επιδημιολογία), που έχει εκδοθεί από το Oxford University Press. Εχει συγκεντρώσει τις περισσότερες αναφορές διεθνώς ως επιστήμονας στο πεδίο της διατροφής. Η σχέση του με την Ελλάδα ξεκίνησε από τα φοιτητικά του χρόνια όταν, όπως ανέφερε ο ίδιος, ο αγαπημένος του συγγραφέας ήταν ο Νίκος Καζαντζάκης, ενώ η μελέτη – ορόσημο επτά χωρών (η οποία κατέδειξε το 1980 την Κρήτη ως την περιοχή με τη μικρότερη επίπτωση των καρδιαγγειακών παθήσεων σε σύγκριση με τους άλλους πληθυσμούς που μελετήθηκαν) στάθηκε το έναυσμα για να μελετήσει τη μεσογειακή διατροφή. Τη σχέση του με τη χώρα μας ενίσχυσε περισσότερο η στενή του φιλία με τον Δημήτρη και την Αντωνία Τριχοπούλου.
