Η μεγάλη επιστροφή του ανθρώπου στο φεγγάρι ή το πρώτο «μεγάλο» βήμα στον Αρη; Πενήντα πέντε χρόνια μετά την προσσελήνωση του «Απόλλων 11», η «Κ» συνομίλησε με τον τέως επικεφαλής επιστήμονα της NASA, δρα Τζέιμς Γκριν, για το μέλλον της εξερεύνησης του Διαστήματος, την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης, τη σχεδιαζόμενη επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη και το πρώτο επανδρωμένο ταξίδι στον Αρη.
Στην πρωινή σύνδεσή μας με Οξφόρδη, ο δρ Γκριν, επί 42 χρόνια αξιωματούχος της NASA και συνιδρυτής του οργανισμού Metavisionaries, μιας κοινότητας ειδικών για τη μελέτη των τεχνολογιών αιχμής, των προκλήσεων βιωσιμότητας και της «άγνωστης» διαστημικής οικονομίας, αναλύει στην «Κ» τα σχέδια για τα μελλοντικά ταξίδια στο Διάστημα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το προσωπικό του διαστημικού οργανισμού πριν από την προετοιμασία κάθε αποστολής. «Κατά τη διάρκεια της ζωής μου και της καριέρας μου ανακαλύψαμε πλανήτες γύρω από άλλα αστέρια», αναφέρει, σημειώνοντας ότι «τώρα ασχολούμαστε με πράγματα όπως η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια. Ομως, έχουμε ακόμα τόσο πολλά να μάθουμε για το Σύμπαν».
Παρατηρώντας την αλλαγή ρότας, από κρατικές διαστημικές αποστολές σε ιδιωτικές (αεροδιαστημικός τουρισμός), ο δρ Γκριν επισημαίνει την ανάγκη μετάβασης σε ένα εμπορικό μοντέλο ταξιδιών. «Σκεφτείτε πως ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός έπειτα από 23 χρόνια σε τροχιά είναι έτοιμος να ξεκινήσει μια διαδικασία που θα βοηθήσει εμπορικές οντότητες να μπουν σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη γη και να δείξουν όλες αυτές τις φανταστικές ανακαλύψεις στους ανθρώπους. Τα ταξίδια αυτά θα βοηθήσουν στην επιστημονική και οικονομική υποστήριξη του επόμενου μεγάλου μας βήματος, που είναι ένα επανδρωμένο ταξίδι στο φεγγάρι και στη συνέχεια στον Αρη».
Σύμφωνα με τον δρα Γκριν, οι δυσκολίες και η τιθάσευση των χιλιάδων μεταβλητών από κοινού με τους δεκάδες υπολογισμούς είναι μερικές από τις καθημερινές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το προσωπικό της NASA. Οπως τονίζει, «υπάρχουν αρκετές μεγάλες προκλήσεις. Ομως, τίποτα που να μην μπορεί να χειριστεί η NASA. Νομίζω ότι η αποστολή στο φεγγάρι θα είναι εύκολη. Βέβαια, έχουμε μερικά πράγματα ακόμη στη διαδικασία της ανάπτυξης, αλλά πιστεύω ότι η εκτόξευση του “Αρτεμις II” θα είναι αρκετά θεαματική, ακολουθούμενη το συντομότερο δυνατό από το “Αρτεμις 3”, το οποίο θα μεταφέρει ανθρώπους στο φεγγάρι. Σε αυτήν την αποστολή θα βρίσκεται η πρώτη γυναίκα και ο πρώτος έγχρωμος άνδρας, οι οποίοι θα περπατήσουν στην επιφάνεια του φεγγαριού και θα το παρακολουθήσουμε σε υψηλή ευκρίνεια».
Κατάλληλες συνθήκες
«Το να φτάσουμε στον Αρη είναι λίγο πιο δύσκολο», υπογραμμίζει και εξηγεί: «Mερικές από τις προκλήσεις είναι η κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων του Διαστήματος στον άνθρωπο. H NASA έχει ξεκινήσει τις μελέτες σε άτομα που έμειναν αρκετά στον διαστημικό σταθμό. Η προσεδάφιση στον Αρη, πάντως, θα είναι πολύ δύσκολη. Ξέρουμε πώς να προσεδαφίσουμε ένα “ρόβερ (όχημα)” ενός τόνου, αλλά θα χρειαστούμε περίπου 40 τόνους υλικού στην επιφάνεια του Αρη προτού δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για τους ανθρώπους να προσεδαφιστούν και να ξεκινήσουν να εργάζονται σε αυτό το περιβάλλον. Υπάρχουν λοιπόν αρκετές προκλήσεις, αλλά νομίζω ότι η τεχνολογία είναι τέτοια που η NASA σημειώνει πολύ μεγάλη πρόοδο σε όλα τα μέτωπα».
Πιστεύουμε ότι υπάρχει μεγάλη ποσότητα νερού σε ορισμένες περιοχές του Κόκκινου Πλανήτη, όπως στις μόνιμα σκιασμένες. Θέλουμε να είμαστε σε θέση να το εξαγάγουμε και να το χρησιμοποιήσουμε.
Πέντε δεκαετίες λοιπόν από την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη, οι επιστήμονες προετοιμάζονται για την αποστολή αστροναυτών στον Αρη. Η ανατροφοδότηση με δεδομένα από τις ποικίλες αποστολές στο Διάστημα και η εμπειρία που διαθέτει η διαστημική υπηρεσία καθιστούν ευκολότερο τον σχεδιασμό της πρώτης αποστολής στον Αρη. Οπως επισημαίνει ο δρ Γκριν, «πρέπει να μάθουμε να ζούμε και να εργαζόμαστε σε μια πλανητική επιφάνεια. Αυτό πρέπει να κάνουμε και στον Αρη, αλλά πρώτα έχουμε το φεγγάρι για να ξεκινήσουμε όλη αυτή τη διαδικασία. Το φεγγάρι παρέχει μια υπέροχη, σταθερή πλατφόρμα για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε τη διαδικασία χρήσης των υλικών που μας περιβάλλουν. Ξέρετε, μεταξύ άλλων, σκεφτόμαστε να χρησιμοποιήσουμε τον ρηγόλιθο (μορφή πετρώματος), ώστε να τον λιώσουμε και να τον χρησιμοποιήσουμε στην τρισδιάστατη εκτύπωση. Επίσης, πιστεύουμε ότι στον Αρη υπάρχει μεγάλη ποσότητα νερού σε ορισμένες περιοχές, όπως στις μόνιμα σκιασμένες περιοχές. Οπότε, θέλουμε να είμαστε σε θέση να εξαγάγουμε αυτό το νερό και να το χρησιμοποιήσουμε».
Τεχνητή νοημοσύνη
Η συζήτησή μας φτάνει στο κεφάλαιο τεχνητή νοημοσύνη. Εξηγεί ότι «η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι καινούργιο για τη NASA. Στην πραγματικότητα η NASA τη χρησιμοποιεί στα ρόβερ εδώ και αρκετό καιρό. Ξεκινήσαμε με τα οχήματα Spirit και Opportunity, αλλά πιθανώς η πιο προηγμένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης έγινε με το όχημα Curiosity καθώς ο χρόνος ταξιδιού του φωτός και ανταπόκρισης του οχήματος είναι μεταξύ 2 και 22 λεπτών και εξαιτίας της χρονικής απόκλισης καθόμαστε πίσω από έναν πίνακα ελέγχου και τα αφήνουμε να κινούνται μόνα τους. Οι άνθρωποι μπορούν να αντιληφθούν μόνο έναν ορισμένο όγκο πληροφοριών, ενώ τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να διαχειριστούν τεράστιο όγκο πληροφοριών», λέει ο δρ Γκριν.
Ο Αμερικανός επιστήμονας δεν κρύβει την αγάπη του για τους αρχαίους Ελληνες. «Οταν σκεφτόμαστε την τεράστια πρόοδο που έκαναν σε τόσο πολλούς τομείς, την αστρονομία, τα μαθηματικά, τη φιλοσοφία και τον τρόπο με τον οποίο αυτά αποτέλεσαν τη βάση για τόσο πολλά πράγματα, είναι πραγματικά συναρπαστικό. Είναι συναρπαστικό το τι ανακαλύφθηκε τότε. Αυτό που είναι κρίσιμο και που πολλοί άνθρωποι μπορεί να μην αναγνωρίζουν, είναι ότι οι πληροφορίες που προέρχονται από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ακολουθούν μια πραγματικά δαιδαλώδη πορεία μέσα στην ιστορία αλλά ταυτοχρόνως συναρπαστική για το πώς διατηρήθηκαν, πώς γράφτηκαν και πώς μεταβιβάστηκαν».
Υπάρχει εξωγήινη ζωή;
Κρατήσαμε την πιο περίεργη ερώτηση για το τέλος. Υπάρχει εξωγήινη ζωή; Ευδιάθετος ο δρ Γκριν απαντάει, «προσωπικά, πιστεύω ότι δεν είμαστε μόνοι μας. Πιστεύω ότι μπορεί να έχουμε την ευκαιρία να βρούμε την απάντηση στο ερώτημα αν ο Αρης είχε ζωή ή όχι στο παρελθόν μέσα από την ανάλυση των πετρωμάτων που συλλέγουμε αυτή τη στιγμή. Θα φέρουμε πίσω αυτές τις πέτρες και θα τις αναλύσουμε στο εργαστήριό μας. Και νομίζω πως όταν το κάνουμε θα βρεθούμε μπροστά σε εκπληκτικές ανακαλύψεις».
