Tέλος στα πανεπιστημιακά «στέκια». Στρατηγική απόφαση της κυβέρνησης είναι οι κατειλημμένοι από εξωπανεπιστημιακούς χώροι στα ΑΕΙ να ανοίξουν με επέμβαση της Αστυνομίας και να αποδοθούν στα ιδρύματα. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», υπάρχει συνεννόηση των ηγεσιών των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Παιδείας ώστε, αφού ενημερωθούν οι πρυτανικές αρχές του ιδρύματος, όπου υπάρχει κατειλημμένος χώρος, η Αστυνομία να τον εκκενώνει. Και αυτό θα συμβαίνει, πρώτον, χωρίς να αφήνεται η κατάσταση να «λιμνάζει» επί χρόνια –χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη εκκένωση ισόγειου χώρου στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ– και, δεύτερον, όχι μόνο σε περιόδους διακοπών που τα ιδρύματα είναι κλειστά (όπως συνήθως συνέβαινε έως τώρα). Μάλιστα έχει αποφασιστεί να υπάρχει άμεσα νέα αστυνομική επιχείρηση σε περίπτωση ανακατάληψης του χώρου. Και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αυτό συνέβη έως τώρα. Ενα παράδειγμα: στο ΕΜΠ το 2023 χρειάστηκαν τέσσερις διαδοχικές επιχειρήσεις της Αστυνομίας για να «απελευθερωθεί» ένα «στέκι» τριάντα ετών και να παραδοθεί στο ίδρυμα!
Ειδικότερα, τα «στέκια» είναι χώροι συνάντησης των καταληψιών εξωπανεπιστημιακών που συνήθως ανήκουν στον αντιεξουσιαστικό χώρο. Συχνά στην κατάληψη μετέχουν και ομοϊδεάτες φοιτητές. Ωστόσο έχουμε δει οι χώροι κατάληψης να αξιοποιούνται ως αποθηκευτικοί χώροι για «εξοπλισμό μάχης» (όπως είναι οι λοστοί, τα καδρόνια, οι σιδηρογροθιές, τα κράνη) ή για παραγωγή πολεμοφοδίων (όπως είναι οι βόμβες μολότοφ), ενώ κατά περίπτωση αποτελούν και ασφαλές σημείο για χρήση και διακίνηση ουσιών. Ιδού τα ευρήματα σε έναν τέτοιο χώρο, όπως κατεγράφησαν στο αστυνομικό δελτίο: «Στον χώρο βρέθηκαν ρόπαλα, τσεκούρι, κράνη, αντιασφυξιογόνες μάσκες, μικροποσότητες ναρκωτικών ουσιών, κιβώτια με πέτρες και υλικά κατασκευής αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών». Εστω κι αν οι χώροι κατ’ ουσίαν αποτελούν άβατο για τις πρυτανικές αρχές και τους πανεπιστημιακούς, και οι εξωπανεπιστημιακοί εκεί αλωνίζουν χωρίς κανείς να τους ελέγχει, όλοι στο ίδρυμα γνωρίζουν τι συμβαίνει.
Τις τελευταίες δεκαετίες το πρόβλημα έχει εξαπλωθεί, καθώς ο αριθμός των «στεκιών» και των κατειλημμένων χώρων (μικρών ή μεγάλων) στα ΑΕΙ είχε ξεπεράσει τους είκοσι. Τα περισσότερα και πιο ενεργά «στέκια» ήταν στα κεντρικά ιδρύματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης αλλά και στην Κρήτη. Ομως, τα τελευταία χρόνια αρκετά έχουν εκκενωθεί. Ωστόσο κάποια παραμένουν, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν επανακαταληφθεί ή χρειάστηκε νέα επέμβαση της Αστυνομίας για να εκκενωθούν. Χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση είναι η κατειλημμένη Αίθουσα 11 των Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου. Σύμφωνα με στελέχη του ιδρύματος, ο χώρος ήταν κατειλημμένος για πάνω από τρεις δεκαετίες. Μάλιστα, οι εξωπανεπιστημιακοί – άτομα του αντιεξουσιαστικού χώρου χρησιμοποιούσαν την αίθουσα ως ορμητήριο για βανδαλισμούς στο ίδρυμα, στην περίπτωση που τους ενοχλούσε κάποια απόφαση των πρυτανικών αρχών και των πανεπιστημιακών.
Απειλές και συλλήψεις
Το 2023 όμως η κατάσταση «ξέφυγε». Ολα άρχισαν όταν βρέθηκαν τυχαία σε αποθήκη της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ φιάλες βενζίνης, μολότοφ, εργαλεία και στειλιάρια. Μετά την απομάκρυνσή τους από την Αστυνομία, οι «καταληψίες» αντέδρασαν έντονα: κατέστρεψαν πόρτες στις αίθουσες διδασκαλίας, απείλησαν τον πρύτανη και την κοσμήτορα, τραυμάτισαν φοιτητή, γέμισαν τους τοίχους με υβριστικά και απειλητικά συνθήματα. Η διοίκηση του ιδρύματος προσέφυγε άμεσα στις αρμόδιες αρχές με κατάθεση μηνυτήριων αναφορών. Ετσι το πρωί της 31ης Αυγούστου 2023 έγινε η πρώτη επέμβαση της Αστυνομίας. Το μεσημέρι οι καταληψίες επανήλθαν κλειδώνοντας τον χώρο με λουκέτα. Ακολούθησε νέα επέμβαση της Αστυνομίας, η οποία οδήγησε σε συλλήψεις, με αποτέλεσμα την παραπομπή δέκα ατόμων σε δίκη, με πέντε εξ αυτών μέσω αυτοφώρου. Μετά την επέμβαση οι καταληψίες επανήλθαν και η Αστυνομία επενέβη άλλες δύο φορές. Τελικά, οι χώροι γκρεμίστηκαν και η κατάληψη αδρανοποιήθηκε. Ακόμη ένας κατειλημμένος χώρος στην Πολυτεχνειούπολη είναι εκεί όπου στεγαζόταν το βιβλιοπωλείο Παπασωτηρίου. Οταν το βιβλιοπωλείο αποχώρησε, οι χώροι κατελήφθησαν.
Θα πραγματοποιείται νέα επιχείρηση σε περίπτωση ανακατάληψης – Στα κεντρικά ιδρύματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης αλλά και στην Κρήτη εντοπίζονται διαχρονικά προβλήματα.
Επίσης, στο ιστορικό συγκρότημα του ΕΜΠ στην οδό Πατησίων υπάρχει επί χρόνια η ονομαζόμενη κατάληψη «Μηχανουργείο». Μάλιστα θεωρείται ότι οι καταληψίες είναι από τους πιο επιθετικούς, έχοντας τα τελευταία χρόνια στο ιστορικό τους επεισόδια με δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. στα Εξάρχεια, χρησιμοποιώντας ως ορμητήριο και καταφύγιο τους κατειλημμένους χώρους.
Στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών υπάρχει χώρος γραφείου που φέρεται να χρησιμοποιείται από γνωστή αναρχική ομάδα. Ωστόσο, επειδή η Φιλοσοφική είναι στην Πανεπιστημιούπολη, απόκεντρο σημείο, «δεν τους βλέπουμε πολύ, δεν είναι κέντρο διερχομένων», όπως σχολίασε χθες στην «Κ» καθηγητής της σχολής. Το αντίθετο συμβαίνει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που λόγω θέσης είναι ευάλωτο σε «καταλήψεις» εξωπανεπιστημιακών (προτιμούν κυρίως χώρους του υπογείου του).
Στο Ηράκλειο Κρήτης υπάρχει η κατάληψη του «Ευαγγελισμού». Στο κτίριο έγινε επέμβαση της Αστυνομίας στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2023, αλλά έγινε επανακατάληψή του στις αρχές Δεκεμβρίου.
Η Rosa Nera
Ανάλογο σίριαλ διαδραματίζεται στα Χανιά, στη λεγόμενη «κατάληψη Rosa Nera» στο διατηρητέο κτίριο της πρώην Μεραρχίας και σε διπλανά κτίρια των παλαιών στρατώνων και φυλακών, που ανήκουν στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Η κατάληψη Rosa Nera έχει εκκενωθεί αρκετές φορές μετά από επέμβαση της Αστυνομίας, με τελευταίο «σταθμό» στο χρονικό την επανακατάληψη στα μέσα του περασμένου Απριλίου. Εκεί φέρεται να υπάρχει μια ιδιότυπη κατάσταση, καθώς το ΑΕΙ θέλει να αξιοποιήσει εμπορικά τους χώρους δίνοντάς τους για να γίνει ξενοδοχείο, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» από στελέχη του ιδρύματος κάτοικοι δεν επιθυμούν την επένδυση και άρα ανέχονται την κατάληψη.
Το καφενείο αντιεξουσιαστών στη Νομική
Εξοβελίστηκε η εταιρεία εστί-ασης που λειτουργούσε το καφενείο για το προσωπικό της σχολής και πλήρωνε ενοίκιο, και ο χώρος δόθηκε στους φοι-τητές για να στήσουν ένα κοι-νωνικό καφενείο. Τελικά, ο χώρος κατέληξε περίκλειστος, να χρησιμοποιείται μόνο από αντιεξουσιαστές και ομοϊδεάτες τους φοιτητές. Συνέβη στο ιστορικό κτίριο της Νομικής Σχολής Αθηνών το 2012.
Συγκεκριμένα, με εισήγηση του τότε πρύτανη Θεοδοσίου Πελεγρίνη και απόφαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αθηνών, αποφασίστηκε να εγκατασταθεί κοινωνικό καφενείο στο κτίριο της Νομικής, ύστερα από σχετικό αίτημα φοιτητών. Ανακοίνωση στις 29/11/2012, που υπογράφεται από τον κ. Πελεγρίνη, αναφέρει ότι «η Σύγκλητος εξουσιοδότησε τον πρύτανη να εξετάσει και να θεσπίσει, σε συνεργασία με τους εκπροσώπους του κοινωνικού καφενείου, τους όρους λειτουργίας του έτσι ώστε:
• Να αναδειχθούν οι σκοποί του κοινωνικού καφενείου (λειτουργία του στηριζόμενη στον εθελοντισμό, εκδηλώσεις λόγου, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, δημιουργία βιβλιοθήκης και λειτουργία φωτοτυπικού μηχανήματος), η δυνατότητα απασχόλησης φοιτητών προκειμένου να έχουν κάποιο έσοδο, η διάθεση των όποιων κερδών σε κοινωνικούς σκοπούς. (Σημείωση: Το παραπάνω, καθ’ όλα sic.)
• Να κατοχυρωθεί η ασφάλεια του χώρου, έτσι ώστε να μην παρακωλύεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της σχολής.
• Το κοινωνικό καφενείο, εφόσον διαμορφωθεί, θα τελεί υπό την εποπτεία της Πρυτανείας».
Ο χώρος του κοινωνικού καφενείου είναι ισόγειος, βλέπει στον πεζόδρομο της οδού Μασσαλίας και συνδέθηκε πρόσφατα με την κατάληψη της Νομικής Σχολής Αθηνών το βράδυ της Δευτέρας 13 Μαΐου από φοιτητές και εξωπανεπιστημιακούς σε ένδειξη αλληλεγγύης στον λαό της Παλαιστίνης. Το πρωί της Τρίτης 14/5, έγινε από την αστυνομία επιχείρηση εκκένωσης της κατάληψης, παρουσία εισαγγελέα, ενώ πραγματοποιήθηκαν και συλλήψεις, μεταξύ των οποίων ήταν και άτομα από το εξωτερικό (όπως από Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία) που δεν είχαν σχέση με τη Νομική Σχολή.
