Το θράσος που έχει καλλιεργήσει η ατιμωρησία ετών στη Ρόδο αποδεικνύει η εξέλιξη, χθες, της επέμβασης της πολιτείας σε παραλιακή επιχείρηση με παρανομίες στην Αγία Μαρίνα. Το παραλιακό κομμάτι του beach bar Santa Marina σφραγίστηκε χθες το πρωί από την Κτηματική Υπηρεσία και την αστυνομία. Ομως, δύο ώρες αργότερα, οι υπεύθυνοι του καταστήματος απλώς ξήλωσαν τις κορδέλες και λειτούργησαν κανονικά. Η αστυνομία επενέβη εκ νέου, απομάκρυνε τους τουρίστες από τις ξαπλώστρες, συνέλαβε τον υπεύθυνο του καταστήματος και επανασφράγισε την ακτή. Η υπόθεση αναδεικνύει πόσο δύσκολη θα είναι η επιβολή της νομιμότητας όχι μόνο στη Ρόδο αλλά και ευρύτερα στη χώρα, ιδίως στις τουριστικές περιοχές, καθώς οι κτηματικές υπηρεσίες παραμένουν υποστελεχωμένες και οι τοπικές αρχές είναι συχνά απρόθυμες να παρέμβουν.
Η πρωτοφανής υπόθεση του Santa Marina είχε γίνει ευρύτερα γνωστή από πέρυσι, με αφορμή την (προφανώς παράνομη) τοποθέτηση κρεβατιών μέσα στη θάλασσα, τα οποία εξυπηρετούσαν οι σερβιτόροι μπαίνοντας ολόκληροι μέσα στο νερό. Τα κρεβάτια και άλλες παράνομες κατασκευές είχαν καταγραφεί από την Κτηματική Υπηρεσία και είχαν απομακρυνθεί στο τέλος της προηγούμενης σεζόν, ενώ είχαν επιβληθεί και τα ανάλογα πρόστιμα από την Κτηματική (5.400 ευρώ) και το Λιμενικό (10.400 ευρώ), το ύψος των οποίων είναι προφανώς αστείο συγκριτικά με το όφελος.
Οπως είχε αποκαλύψει η «Κ», τα παράνομα κρεβάτια δεν ήταν παρά η κορυφή του παγόβουνου, μια και η επιχείρηση λειτουργούσε χωρίς νόμιμη άδεια και χωρίς να έχει παραχώρηση αιγιαλού.
Πριν από λίγες ημέρες, όμως, η επιχείρηση άρχισε και πάλι να λειτουργεί κανονικά και μάλιστα επανατοποθέτησε 19 (έναντι 27 πέρυσι) θαλάσσια κρεβάτια. Η υπόθεση καταγγέλθηκε άμεσα από πολίτες στο MyCoast και στην Κτηματική Υπηρεσία Δωδεκανήσου και πραγματοποιήθηκε αυτοψία, στην οποία επιβεβαιώθηκαν τα καταγγελλόμενα. Χθες το πρωί, λοιπόν, η Κτηματική Υπηρεσία Δωδεκανήσου επέδωσε στην επιχείρηση τη διαταγή σφράγισης και διακοπής λειτουργίας. Παράλληλα, απέκλεισε (όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις) με κορδέλα τον χώρο (ακόμη και τα κρεβάτια στη θάλασσα) και τοποθέτησε μήνυμα στα αγγλικά και τα ελληνικά, ενημερώνοντας ότι η παραβίαση της σφράγισης είναι πλέον ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση. Παράλληλα, επιδόθηκαν στην επιχείρηση η έκθεση αυτοψίας για τις παρανομίες που καταγράφηκαν σε αιγιαλό και παραλία και οι αποφάσεις απομάκρυνσης των κινητών (λ.χ. ομπρέλες, ξαπλώστρες) και κατεδάφισης των σταθερών (λ.χ. πακτωμένα στον βυθό κρεβάτια) παρανομιών.
Τέλος, επιβλήθηκε πρόστιμο 28.500 ευρώ (το τετραπλάσιο της τιμής στην οποία θα μισθωνόταν η παραλία) για την παράνομη κατάληψη 400 τ.μ. στην παραλία και ακόμη 76 τ.μ. στη θάλασσα (με τα 19 θαλάσσια κρεβάτια). Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση μισθώνει από πέρυσι ένα άλλο τμήμα της ίδιας παραλίας, το οποίο ωστόσο δεν είχε εκμεταλλευθεί. Ακριβώς επειδή δεν διέθετε συμβόλαιο μίσθωσης, τέθηκαν σε εφαρμογή οι προβλέψεις της πρόσφατης νομοθεσίας (ν. 5092/24) για την παράνομη κατάληψη αιγιαλού (και όχι υπέρβαση της μίσθωσης, που είναι πιο επιεικείς).
Κλιμάκιο της αστυνομίας επισκέφθηκε εκ νέου τον χώρο και συνέλαβε τον υπεύθυνο της επιχείρησης στο πλαίσιο του αυτοφώρου και η Κτηματική Υπηρεσία τοποθέτησε ξανά τις κορδέλες.
Ως εκείνη τη στιγμή η υπόθεση έδειχνε να εξελίσσεται ομαλά. Ομως, δύο ώρες μετά τη σφράγιση της ακτής, εργαζόμενοι στην επιχείρηση αφαίρεσαν τις κορδέλες και τις ειδοποιήσεις που είχαν τοποθετηθεί και ξεκίνησαν κανονικά να λειτουργούν και το παραλιακό κομμάτι της επιχείρησης. Η προκλητική αυτή ενέργεια έγινε σύντομα αντιληπτή και την παραλία επισκέφθηκε εκ νέου κλιμάκιο της αστυνομίας, που συνέλαβε τον υπεύθυνο με τη διαδικασία του αυτοφώρου, και της Κτηματικής Υπηρεσίας, που επανασφράγισε τον χώρο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η θρασύτατη ενέργεια από πλευράς της επιχείρησης προκάλεσε την οργή της ηγεσίας των υπουργείων Οικονομικών και Προστασίας του Πολίτη, που έδωσαν εντολή να υπάρξει συνεχής φύλαξη της παραλίας.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο επιχειρηματίας ειδοποιήθηκε ότι έχει 48 ώρες προθεσμία να «καθαρίσει» ακτή και θάλασσα από τις παράνομες κατασκευές· ειδάλλως, το έργο αυτό θα πρέπει να αναλάβει ο δήμος. Το θέμα απασχόλησε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε το πρωί διαδικτυακά υπό τη γενική γραμματέα Δημόσιας Περιουσίας, Νάγια Κόλλια, η οποία μετά τις τελευταίες εξελίξεις μεταβαίνει και αυτή στη Ρόδο.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι, με βάση τη νέα νομοθεσία, ο ιδιώτης δεν μπορεί πλέον να επιχειρήσει δικαστικά να αναστείλει («παγώσει») την εφαρμογή της απόφασης σφράγισης, παρά μόνο να υποβάλει αίτηση ακύρωσής της στο Εφετείο μέσα στις επόμενες πέντε ημέρες (με τη σφράγιση να παραμένει σε ισχύ).
Χωρίς άδεια λειτουργίας
Ολα αυτά για τη χρήση της παραλίας. Γιατί το beach bar Santa Marina θα εξακολουθεί να λειτουργεί κανονικά, για δύο εβδομάδες ακόμη. Πριν από λίγες ημέρες, ο δήμος Ρόδου διέταξε τη σφράγισή του, καθώς δεν είχε νόμιμη άδεια λειτουργίας, έδωσε όμως προθεσμία έως τις 20 Ιουνίου για την απομάκρυνση του εξοπλισμού. Οπως αποκάλυψε πέρυσι η «Κ», το κατάστημα δεν μπορεί να λάβει άδεια λειτουργίας διότι βρίσκεται εντός των ορίων του αρχαιολογικού χώρου της πόλης της Ρόδου, αλλά χωρίς να έχει άδεια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων. Μάλιστα, η Εφορεία απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο να αδειοδοτήσει το κατάστημα, σημειώνοντας (17.8.23) ότι «για την εγκατάσταση και λειτουργία του καταστήματος ουδέποτε χορηγήθηκε ούτε θα ήταν δυνατόν να χορηγηθεί έγκριση από πλευράς αρχαιολογικής νομοθεσίας υπό τις παρούσες συνθήκες, εφόσον έχει προχωρήσει σε παράνομη κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου αιγιαλού και παραλίας».
Πάντως, η είδηση της σφράγισης του Santa Marina αντιμετωπίστηκε με σκωπτική διάθεση από τη ροδιακή κοινωνία, που δεν θεωρεί ότι η πολιτεία είναι σε θέση να επιβάλει τον νόμο στο νησί. «Αύριο θα είναι πάλι ανοιχτός», είναι ένα από τα πολλά σχόλια που αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πώς τινάχθηκαν στον αέρα εκατοντάδες πρωτόκολλα κατεδάφισης
Πριν από ένα έτος, αποστολή της «Κ» στη Ρόδο έφερε στο φως τα «πριγκιπάτα» της αυθαιρεσίας στις ακτές του νησιού. Ενα χρόνο μετά, οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις (πλην μιας, στη Γλύστρα, που κάηκε στις μεγάλες φωτιές) εξακολουθούν να λειτουργούν. Περαιτέρω, οι κατεδαφίσεις παρανομιών στις παραλίες του νησιού έχουν παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες. Και αυτό εξαιτίας πρόσφατης ρύθμισης του υπουργείου Οικονομικών, που μετέβαλε το καθεστώς χάραξης των αιγιαλών στο νησί. Ως αποτέλεσμα, για να γίνει οποιαδήποτε κατεδάφιση θα πρέπει όλοι οι αιγιαλοί της Ρόδου και των υπολοίπων Δωδεκανήσων να επαναχαραχθούν και η διαδικασία αυτοψιών να πραγματοποιηθεί εκ νέου. Η περίπτωση του Santa Marina δεν είναι η μόνη. Ολόκληρη η Ρόδος είναι γεμάτη με περιπτώσεις κραυγαλέας αυθαιρεσίας. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις που επανέφερε φέτος στη δημοσιότητα το Δίκτυο «Ομπρέλα», μια κίνηση πολιτών που ιδρύθηκε πέρυσι στο νησί με στόχο την προστασία των ακτών και των δημόσιων χώρων του νησιού. Για παράδειγμα, στον Αγιο Παύλο της Λίνδου λειτουργεί εντελώς παράνομα, χωρίς καμία παραχώρηση, παραλιακό μπαρ. Το οποίο μάλιστα προχώρησε τα προηγούμενα έτη σε εκτεταμένους εκβραχισμούς, ώστε να διαμορφώσει σε επίπεδα το κατώτερο τμήμα του λόφου της Ακρόπολης της Λίνδου! Στην παραλία της Αγίας Αγάθης, σε α΄ ζώνη προστασίας αρχαιολογικού χώρου λειτουργούσαν πέρυσι δύο παράνομες καντίνες που εκμεταλλεύονταν και ομπρελοκαθίσματα. Φέτος οι δύο καντίνες δεν έχουν ακόμη λειτουργήσει, αλλά δεν έχουν απομακρυνθεί. Στην περιοχή έχει πραγματοποιηθεί παράνομη επίχωση ρέματος, που έχει ως αποτέλεσμα να προκληθούν βλάβες σε τμήμα αρχαίας γέφυρας. Πρόσφατα ο δήμος έδωσε διορία προσαρμογής σε διάφορες επιχειρήσεις (παραλιακές ή μη) οι οποίες είχαν αδειοδοτηθεί ή είχαν κάνει παρεμβάσεις χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Εφορείας Αρχαιοτήτων του νησιού.
Πολλοί παρανομούντες εξασφαλίζουν πολυετή ασυλία λόγω ρύθμισης, που εξισώνει το καθεστώς των αιγιαλών στα Δωδεκάνησα με αυτό της υπόλοιπης Ελλάδας.
Η κατεδάφιση των παρανομιών στις ακτές της Ρόδου, όμως, δεν πρόκειται να συμβεί, τουλάχιστον για αρκετό καιρό. Αιτία, η ρύθμιση που περιλαμβάνεται σε πρόσφατο νόμο του υπουργείου (ν. 5092/2024, άρθρο 23) σύμφωνα με την οποία άλλαξε το προστατευτικό καθεστώς που ίσχυε από την εποχή της ιταλοκρατίας στους αιγιαλούς των Δωδεκανήσων. Σύμφωνα με τον Κτηματολογικό Κανονισμό Δωδεκανήσου του 1929, που διατηρήθηκε σε ισχύ με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων (νόμος 510/1947), το όριο του αιγιαλού δεν ετίθετο στο όριο του χειμερίου κύματος, όπως στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά σε αυτό προσετίθετο μια ζώνη 12 μέτρων. Η δε παραλία συνεχίζεται μέχρι τα όρια της πλησιέστερης ιδιοκτησίας, δημόσιας ή ιδιωτικής. Με την πρόσφατη νομοθεσία, το καθεστώς των αιγιαλών στα Δωδεκάνησα εξισώθηκε με αυτό της υπόλοιπης Ελλάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μετά τη ρύθμιση, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου σταμάτησε τις κατεδαφίσεις σε αιγιαλούς (υπήρχε πρόγραμμα σε εξέλιξη) και ζήτησε γνωμοδότηση από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Το ΝΣΚ εξέδωσε γνωμοδότηση, σύμφωνα με την οποία οι αυτοψίες θα πρέπει να επαναληφθούν, αφού γίνει επαναχάραξη αιγιαλών σε όλα τα νησιά (η γνωμοδότηση δεν έχει ακόμη γίνει αποδεκτή από την Αποκεντρωμένη).
Η πολιτεία ουσιαστικά τίναξε στον αέρα τα εκατοντάδες πρωτόκολλα κατεδάφισης αυθαιρέτων (μόνο στη Ρόδο περισσότερα από 400) σε αιγιαλούς και παραλίες των Δωδεκανήσων. Μεγάλο μέρος αυτών θα μπορέσει όχι μόνο να εξασφαλίσει πολυετή ασυλία (μέχρι να γίνουν εκ νέου αυτοψίες, να συνταχθούν πρωτόκολλα, να τελεσιδικήσουν), αλλά και να νομιμοποιήσουν τις αυθαιρεσίες τους, εφόσον θα βρίσκονται εκτός των νέων ορίων αιγιαλού και παραλίας.
