Οταν η Ελινορ Λάινς προσγειώθηκε από το Λονδίνο στην Κυψέλη του 2016 για να λάβει μέρος σε ένα πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών, μία από τις πρώτες αθηναϊκές αναμνήσεις της ήταν ένα φλεγόμενο φανάρι στην οδό Πατησίων. «Ενιωσα αρκετά αφελής όταν το ίδιο βράδυ Ελληνες φίλοι μου εξηγούσαν τι ακριβώς σημαίνει η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου για την πόλη. Ηταν 17 Νοεμβρίου του 2016 κι εγώ έκανα αμέριμνη βόλτες σε μία από τις πρώτες εξερευνήσεις της νέας μου γειτονιάς…».
Αυτή η αρκετά δυνατή εμπειρία όχι μόνο δεν λειτούργησε αποτρεπτικά για την 39χρονη Βρετανίδα καλλιτέχνιδα, με σπουδές χαρακτικής στο Μπράιτον και στο Royal College of Art, αλλά ήταν η αρχή ενός νέου κεφαλαίου για τη ζωή της. Η προσωρινή της εγκατάσταση σε ένα διαμέρισμα στη συμβολή της Φωκίωνος Νέγρη με την οδό Αγίας Ζώνης πυροδότησε ένα δημιουργικό ταξίδι ανακάλυψης της υποτιμημένης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Κυψέλης. «Πέτυχα την Αθήνα και την Κυψέλη ειδικότερα στο ζενίθ της οικονομικής κρίσης. Είχα σοκαριστεί από τον αριθμό των κλειστών καταστημάτων. Ολοι μου έλεγαν να μη διασχίζω ποτέ το Πεδίον του Αρεως».
Παρ’ όλα αυτά, στην κορύφωση του αθηναϊκού ζόφου, η Ελινορ Λάινς ανακάλυψε μια χαραμάδα έμπνευσης και δημιουργίας. «Δίπλα από το σπίτι μου έπεσα πάνω σε μια πολυκατοικία με επιρροές αρ ντεκό, που είχε μια υπέροχα κομψή σφυρήλατη σιδερένια πόρτα. Μου θύμιζε τόσο πολύ έναν μεγάλο μου καλλιτεχνικό, εφηβικό έρωτα, τον διάσημο αρχιτέκτονα, ζωγράφο και σχεδιαστή Τσαρλς Ρένι Μάκιντος, που κάτι σκίρτησε μέσα μου». Αυτή ήταν η αρχή. Η Λάινς συνέχιζε να αποθησαυρίζει με τη φωτογραφική μηχανή της ή με την κάμερα του κινητού της περίτεχνες πόρτες κτιρίων του ’30, του ’50 ή του ’60. Το επόμενο βήμα ήταν να δημιουργήσει στο Instagram μια σελίδα με τη νέα της αισθητική εμμονή, το «Doors of Kypseli» (Πόρτες της Κυψέλης). Αλλά πάλι κάτι, ένιωθε, έμενε μισό.
Τότε, στην αρχή της πανδημίας, ξεπήδησε η ιδέα για κάτι μεγαλύτερο, ένα βιβλίο, ίσως. «Δεν ήθελα να μείνει όλη αυτή η δουλειά σε έναν υπολογιστή ή σε ένα λογαριασμό στο Instagram, ήθελα να υπάρξει μια πιο δημόσια παρουσία αυτού του υλικού, κάτι πιο χειροπιαστό». Οι δύο ιδρυτές του εξειδικευμένου βιβλιοπωλείου της οδού Βορέου Hyper Hypo, Ανδρέας Κόκκινος και Στάθης Μητρόπουλος, όχι μόνον ενθουσιάστηκαν με την ιδέα αλλά μας παρέδωσαν μια υψηλού επιπέδου έκδοση, στην οποία θα βρείτε κι ένα ιδιαίτερα κατατοπιστικό εισαγωγικό κείμενο του δημοσιογράφου της «Κ» και συγγραφέα Νίκου Βατόπουλου. Η Λάινς δεν μεταφέρει στις εξαιρετικές εικονογραφήσεις της αυτούσια τα μοτίβα των αθηναϊκών θυρωμάτων· στην πραγματικότητα, κάνει μια ολόκληρη δευτερογενή καλλιτεχνική εργασία παραδίδοντάς μας ένα συναρπαστικό σύμπαν εκατό μοναδικών αποτυπώσεων σχεδιασμένων σε ένα ζωηρό, ιδιαίτερα ελκυστικό μπλε που τραβάει αμέσως το βλέμμα· επέλεξε το συγκεκριμένο μπλε για να ενισχύσει τον εικαστικό αντίκτυπο των σχεδίων, καμία έμμεση αναφορά στο μπλε της ελληνικής σημαίας ή του Αιγαίου. Η διαδικασία «ανακατασκευής», μέσα από την έμφαση στη σχεδιαστική λεπτομέρεια, την αποκατάσταση αναπόφευκτων φθορών (από ακρωτηριασμένα χερούλια μέχρι σπασμένα τζάμια) σε κάθε νέο τύπωμα και την αποστασιοποίηση από το άμεσο οπτικό περιβάλλον (γκράφιτι, αφίσες κ.λπ.) αναβαπτίζει το καλλιτεχνικό και πολιτισμικό μέγεθος της κάθε πόρτας και το επανασυστήνει τόσο στο ελληνικό όσο και σε ένα περισσότερο ανυποψίαστο διεθνές ακροατήριο.
Και σε ρούχα
Και μετά το βιβλίο, τι; «Ενα πρώτο βήμα είναι να μεταφέρουμε τα μοτίβα από τις πόρτες σε ρούχα. Ναι, ναι, υπάρχουν ένα σωρό ιδέες, αλλά δεν θα ήθελα να το ξεχειλώσω εμπορικά· φαντάζομαι θα μπορούσε να γίνει, αλλά έχω τους δικούς μου ενδοιασμούς σε σχέση με την εμπορική αξιοποίηση του πρότζεκτ. Θα δούμε». Πώς της φαίνεται τώρα που η Κυψέλη γίνεται (ξανά) της μόδας;
Χαμογελάει. «Είναι ωραίο να βλέπεις μαγαζιά να ανοίγουν και να βλέπεις ανθρώπους να θέλουν να επιστρέψουν στα σπίτια των παππούδων τους. Την ίδια στιγμή, ξέρω πόσο επιθετικός μπορεί να γίνει ο εξευγενισμός για τους ντόπιους, το έχω δει να συμβαίνει στη δική μου πόλη, το Λονδίνο. Αλλά αυτή τη στιγμή της ζωής μου έχω αποφασίσει να ζήσω εδώ. Στην οδό Ζακύνθου λειτουργώ το δικό μου στούντιο, το Kypseli Print Studio, εκεί παράγω το έργο μου, “τρέχω” εργαστήρια και οργανώνω προγράμματα καλλιτεχνικής φιλοξενίας. Και ξέρετε δεν ήρθα στην Αθήνα μόνο και μόνο γιατί βρήκα φθηνότερα ενοίκια σε σχέση με το Λονδίνο. Στην Αθήνα και στην Κυψέλη βρήκα μια αίσθηση κοινότητας που είναι αδύνατον να έχεις στο Λονδίνο. Μιλάω με Ελληνες που μετακόμισαν πρόσφατα από τη Μεγάλη Βρετανία και συμφωνούν για το πόσο μοναχική μπορεί να είναι η ζωή εκεί. Εντάξει, να μη μιλήσω για τον καιρό, για το μέχρι πόσο αργά μένουν έξω οι άνθρωποι, την ένταση της κοινωνικότητας εδώ. Ολα αυτά είναι κομμάτια της ομορφιάς της Αθήνας που εκτίμησα και μερικοί λόγοι για τους οποίους επέλεξα να την κάνω πόλη μου».
