Η Ιωάννα, η Αριάδνη, ο Ηρακλής, ο Κωνσταντίνος, ο Θεοφάνης, ο Λέων, ο Γιώργος, ο Ανδρέας ήταν στην ώρα τους στο ραντεβού. Με περίμεναν στα σκαλάκια του Παλαιού Χημείου, στην οδό Σόλωνος. Μην πάει το μυαλό, ιδιαίτερα των παλαιότερων, στις γκρίζες μεταπολιτευτικές εικόνες του ιστορικού κτιρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, που στα τέλη της δεκαετίας του ’80, με τη μεταφορά της Φυσικομαθηματικής στου Ζωγράφου, παραμελήθηκε. Πλέον τώρα είναι ένα κόσμημα, καθώς ανακαινίσθηκε έως το 2021 και έχει μετατραπεί σε Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής Αθηνών. Οι οκτώ φοιτητές της Νομικής νοιάζονται το νέο «Παλαιό Χημείο», γιατί συμβολίζει το όραμά τους. Τα χρώματα διατηρούν ακόμη τη λάμψη τους, οι τοίχοι είναι χωρίς συνθήματα και αφίσες, υπάρχει παντού καθαριότητα, στο μεγάλο αίθριο κυριαρχεί μια μπουκαμβίλια και γύρω τραπεζάκια με φοιτητές να μελετούν. Παντού ησυχία, καθαριότητα και η αίσθηση ενός μοντέρνου πανεπιστημιακού κτιρίου. Σπουδαία δουλειά κάνει η διεύθυνση της Βιβλιοθήκης. «Να, έτσι θέλουμε το πανεπιστήμιό μας, όπως η εξαιρετική Βιβλιοθήκη μας. Αυτό διεκδικούμε. Ενα πανεπιστήμιο ζεστό, όμορφο, λειτουργικό, όπου χωρούν όλες οι απόψεις. Εδώ όλοι σέβονται τον χώρο», λέει ο δευτεροετής Ανδρέας Χριστόπουλος.
Δύσκολο όραμα, αλλά οι οκτώ εικοσάχρονοι έχουν τσαγανό. Είναι ο πυρήνας μιας καινούργιας φοιτητικής πρωτοβουλίας –με διόρθωσαν όταν τους αποκάλεσα παράταξη– που δημιουργήθηκε φέτος. «ΑΝΕΦ», έτσι ονομάζουν την πρωτοβουλία τους, από το Ανεξάρτητοι Φοιτητές. Το σύνθημά τους στις πρόσφατες φοιτητικές εκλογές ήταν «ΑΝΕΦ κόμματος», αλλά «οι άλλοι μας κορόιδευαν, λέγοντας πως είμαστε ξενέρωτοι, προσθέτοντας στο σύνθημά μας το “μπίρα άνευ”. Και εμείς ανταπαντούσαμε πως μας αρέσει “μπίρα με αλκοόλ, σχολή άνευ κομμάτων”», λέει ο Ανδρέας.
H πρωτιά
Στις φοιτητικές εκλογές κατάφεραν να πάρουν την πρωτιά στη –με ειδικό πολιτικό βάρος– σχολή τους, κερδίζοντας παρατάξεις με μεγάλη ιστορία, όπως η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και η Πανσπουδαστική. Συγκέντρωσαν, έπειτα από μαραθώνια καταμέτρηση, 341 ψήφους, 331 η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και 150 η Πανσπουδαστική. Οι οκτώ λένε ότι κέρδισαν τη ΔΑΠ, η οποία έχασε μετά 41 χρόνια.
Τους ρωτώ πού τοποθετούνται πολιτικά. Από τις περιγραφικές απαντήσεις των περισσοτέρων για την ιδεολογική τους τοποθέτηση βγάζω το συμπέρασμα πως υπάρχει ποικιλία απόψεων στην ομάδα. Aλλωστε το παραδέχονται και οι ίδιοι. «Συγκλίνουμε στα φοιτητικά, αλλά πολιτικά έχουμε από κεντροδεξιά έως αριστερά μέλη», λέει ο Λέων Κωνσταντινίδης, στο δεύτερο έτος και αυτός. Μάλιστα, μεταξύ των οκτώ υπάρχουν δύο «κολλητοί» φίλοι, που έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές προτιμήσεις. Αποδεικνύουν έτσι ότι το φοιτητικό σχήμα είναι ανεξάρτητο και προτάσσει το ενδιαφέρον του για τη Νομική Σχολή. Μόνο ένας (προς το παρόν τουλάχιστον) δήλωσε ότι θέλει να ασχοληθεί με την πολιτική.
«Η πρώτη μας συνάντηση ήταν σε ένα κρασάδικο στα Εξάρχεια. Πάνω στα διάφορα λέγαμε πως κάτι πρέπει να αλλάξει στη σχολή, δεν είναι αυτές νοοτροπίες. Το θέμα μας πάθιασε. Οπότε υπογράψαμε σε μια χαρτοπετσέτα ένα μικρό κείμενο, σαν ένα είδος μανιφέστου. Μετά, σε ένα μάθημα μπήκαν μέσα εκπρόσωποι μιας παράταξης και διάβασαν, με ξύλινο λόγο, ένα κομματικό κείμενο», περιγράφει ο Ανδρέας. «Στην αρχή γελούσαμε, αλλά όλα αυτά είναι απογοητευτικά και αρχίσαμε εντονότερα να σκεφτόμαστε την ιδέα μιας πρωτοβουλίας, ενός φοιτητικού σχήματος. Το αποφασίσαμε τελικά σε ένα πάρτι», προσθέτει ο Κωνσταντίνος Μανωλάς, επίσης δευτεροετής.
«Δεν είναι αυτοσκοπός μας να μην υπάρχουν κομματικές παρατάξεις στη σχολή. Αλλά δυστυχώς, όπως είναι σήμερα, οι παρατάξεις αποτελούν μικρογραφία της Βουλής – κατεβάζουν την κομματική γραμμή, δεν λειτουργούν υπέρ των συμφερόντων των φοιτητών. Η μόνη διαφορά με τη Βουλή είναι ότι στα πανεπιστήμια οι φοιτητικές παρατάξεις λειτουργούν χωρίς κανόνες», λέει ο Θεοφάνης Χατζησταυριανός, στο δεύτερο έτος κι αυτός.
«Δεν είναι αυτοσκοπός μας να μην υπάρχουν κομματικές παρατάξεις. Αλλά δυστυχώς, όπως είναι σήμερα, οι παρατάξεις κατεβάζουν την κομματική γραμμή, δεν λειτουργούν υπέρ των φοιτητών», λέει ο δευτεροετής Θεοφάνης Χατζησταυριανός.
«Κερδίσαμε τις φοιτητικές εκλογές με βασικό σύνθημα την αλλαγή νοοτροπίας στη σχολή. Θέλουμε να είμαστε εποικοδομητικοί, να λειτουργούμε με πρόγραμμα. Και αυτό λέει πολλά για τις απόψεις των φοιτητών που μας έδωσαν τη νίκη. Μάλιστα, η συμμετοχή ήταν ιδιαίτερα υψηλή σε σχέση και με τις προηγούμενες χρονιές», σημειώνει η πρωτοετής Ιωάννα Μπαρμπούτη. «Αλλαγή νοοτροπίας από τις γενικές συνελεύσεις μέχρι τον τρόπο που “φερόμαστε” στους χώρους. Η σχολή είναι παραμελημένη, καθόλου καθαρή, ενώ κανείς δεν γνωρίζει τι πρέπει να κάνει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Εχετε δει πώς είναι τα πανεπιστήμια του εξωτερικού;», ρωτάει ο Ηρακλής Ρίζος (στην ομάδα των δευτεροετών επίσης), προσθέτοντας «είναι πολύ απρόσωπα τα πράγματα στη σχολή. Δεν υπάρχει συλλογικότητα των φοιτητών. Ερχονται το πρώτο διάστημα κάθε ακαδημαϊκού έτους και μετά σκορπίζουν. Δεν υπάρχει η αίσθηση του συνανήκειν. Και, βέβαια, αυτό βγαίνει σε όλες τις φοιτητικές διαδικασίες, με “κερασάκι” τις γενικές συνελεύσεις».
«Οταν μπήκα στη σχολή ξαφνιάστηκα από την παραμέληση των χώρων. Αυτή είναι η Νομική Σχολή Αθηνών; Μία ακόμη κρυάδα πήρα στις πρόσφατες φοιτητικές συνελεύσεις που αποφασίζαμε για τις κινητοποιήσεις κατά των μη κρατικών ΑΕΙ. Ζούγκλα στην κυριολεξία. Ολοι διέκοπταν τους “αντιπάλους”. Ρώτησα αν σκέφτονται πραγματικά τους φοιτητές όσοι προτείνουν κατάληψη και εισέπραξα γιούχα», τονίζει η τριτοετής Αριάδνη Λάγιου. «Υπάρχει μια διάθεση “τραμπούκας”», σχολιάζει ο Ανδρέας, προκαλώντας θυμηδία στην ομήγυρη με τη λέξη.
«Δίπλα μας είδαμε ανθρώπους με κουκούλες να επιτίθενται στους φοιτητές», προσθέτει ο Θεοφάνης. «Στις γενικές συνελεύσεις υπάρχει βία, έρχονται άγνωστοι από άλλες σχολές, νοθεία, που απογοητεύουν τους φοιτητές και δεν συμμετέχουν. Αφήστε που φοβούνται», όπως λέει ο Λέων Κωνσταντινίδης, στο δεύτερο έτος κι αυτός. Ολοι επικρίνουν τα γεγονότα βίας στα ελληνικά πανεπιστήμια. Αλλά τι πρέπει να γίνει; «Σε περιστατικά σαν τις επεισοδιακές γενικές συνελεύσεις του Φεβρουαρίου πρέπει να εξετάσουμε δύο πράγματα: πρώτον, τι οφείλουμε να πράξουμε εμείς οι φοιτητές για την αποκλιμάκωση της έντασης και, δεύτερον, σε τι ενέργειες πρέπει να προχωρήσει η διοίκηση της σχολής σε περιπτώσεις που η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου και έχουμε ακόμη και βιαιοπραγίες. Εμείς θα προσπαθήσουμε να διασφαλίσουμε την ομαλότητα των διαδικασιών, ώστε να ακούγονται στο πλαίσιο πολιτισμένου διαλόγου όλες οι απόψεις. Ετσι θα καταλήγουμε δημοκρατικά σε μια απόφαση, η οποία θα έχει νομιμοποίηση και κανείς δεν θα μπορεί να εγκαλέσει τον φοιτητικό σύλλογο για κάτι. Ομως πρέπει να κατανοήσουμε ότι αυτό είναι κάτι ουτοπικό για έναν σύλλογο που δεν έχει καταστατικό, αφού δεν προβλέπεται κύρωση γι’ αυτούς που παρακωλύουν τις διαδικασίες, ενώ ακόμη και αυτές δεν είναι εντελώς νομιμοποιημένες παρά μόνο σε έναν μικρό βαθμό εθιμικώς», λέει ο δευτεροετής Γιώργος Ζωγραφόπουλος.
«Μιλάμε με στοιχεία»
«Κατά την άποψή μας η προστασία από κάθε είδους αυθαιρεσίες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να προέρχεται από την Αστυνομία ή μια “πανεπιστημιακή αστυνομία”. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο σε κάποιο πανεπιστήμιο της Ευρώπης και αυτό δεν το βγάζουμε εμείς από το μυαλό μας, αλλά το είχαν υπογραμμίσει οι New York Times σε δημοσίευμά τους τον Οκτώβριο του 2022. Προσπαθούμε να μιλάμε με στοιχεία, όπως θα μιλάμε πάντα με τεκμηρίωση», λέει ο Ανδρέας. «Αντίθετα, στα ελληνικά πανεπιστήμια θα έπρεπε να υπάρχει μια ομάδα security, η οποία θα υπάγεται στον πρύτανη και η αρμοδιότητά της θα περιορίζεται στη διακριτική ευχέρεια των πρυτάνεων και των κοσμητόρων. Σε καμία περίπτωση δεν θα αποτελούσε δύναμη κρατικής εξουσίας που θα μπορούσε να δράσει με πολιτικές εντολές και ενδεχομένως αυθαιρέτως κατά συγκεκριμένων ομάδων φοιτητών», συμπληρώνει ο Λέων.
Oμως, ο Γιώργος είναι ξεκάθαρος: «Ωστόσο, σε περιπτώσεις που η σωματική ακεραιότητα των φοιτητών διακυβεύεται, πιστεύουμε ότι το τωρινό καθεστώς δεν επαρκεί. Από τη στιγμή που τα πανεπιστήμια δεν είναι εφοδιασμένα με security, τότε δυστυχώς το να μπει η Αστυνομία είναι μονόδρομος, γιατί προέχει η σωματική ακεραιότητα όλων μας. Είναι στενόχωρο να φθάσουμε στο σημείο να πρέπει να επέμβουν αστυνομικές δυνάμεις για να μην τραυματιστεί κάποιος κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας δημοκρατικής φύσεως. Πρέπει, λοιπόν, να προβλεφθούν μέτρα, τα οποία θα είναι κατάλληλα και αποτελεσματικά».
«Γι’ αυτό έχουμε ως πρωταρχικό στόχο να συντάξουμε καταστατικό σε συνεργασία με τις υπόλοιπες παρατάξεις. Το ότι βγήκαμε πρώτη δύναμη της σχολής μάς βοηθάει αρκετά, ενώ δείχνει ότι η πλειοψηφία των φοιτητών επιζητεί τη σύνταξη καταστατικού. Ετσι πρέπει να μάθουμε να ενεργούμε και όχι να διατηρήσουμε τη νοοτροπία της μισαλλοδοξίας και της επιβολής της δικής μας άποψης. Και αυτή η προσπάθεια να αποτελέσει μέρος της πολιτικής συζήτησης», καταλήγει ο Ηρακλής.
