Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν χάρισε στον Ελληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ένα χειροποίητο κεραμικό βάζο. Ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας ένα coffee table book. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων μια ασημένια μακέτα του Qasr Al Hosn «με χρυσά στοιχεία και σμάλτο». Ο Μπόρις Τζόνσον ένα κρυστάλλινο μπολ.
Αυτά και άλλα 21 δώρα περιλαμβάνει ο κατάλογος των αντικειμένων που προσφέρθηκαν στα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης και στους υφυπουργούς κατά τα έτη 2022-2023, ο οποίος αναρτήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην ιστοσελίδα της Προεδρίας της Κυβέρνησης.
Πρόκειται για υποχρέωση που απορρέει από τον νόμο 4829/2021, που δεσμεύσει τις κυβερνήσεις αλλά και την Προεδρία της Δημοκρατίας να τηρούν ειδικά ηλεκτρονικά αρχεία των δώρων που λαμβάνουν και τα οποία να δημοσιοποιούν κάθε χρονιά. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον νόμο, τα υποχρεωτικώς δηλωθέντα είναι τα δώρα η αξία των οποίων υπερβαίνει τα 200 ευρώ. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, το μέλος της κυβέρνησης ή ο υφυπουργός μπορούν να κρατήσουν, αν το επιθυμούν, αντικείμενα αξίας κάτω των 200 ευρώ. Εφόσον όμως η αξία τους υπερβαίνει τα 200 ευρώ, τα αντικείμενα που προσφέρονται ως δώρα περιέρχονται στην κυριότητα του Δημοσίου και τελούν υπό τη διοίκηση και τη διαχείριση της Προεδρίας της Δημοκρατίας ή της Προεδρίας της Κυβέρνησης. Στην κυριότητα του Δημοσίου περιέρχονται –ανεξάρτητα από την αξία τους– και τα αντικείμενα που έχουν ιδιαίτερη εθνική, ιστορική, πολιτιστική ή καλλιτεχνική αξία και προσφέρονται ως δώρα.
Μολονότι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δημοσιεύει κάθε χρόνο τη σχετική λίστα, είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύεται από την κυβέρνηση και μάλιστα κατόπιν πίεσης από το Vouliwatch, την ανεξάρτητη, μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία, η οποία προωθεί τη λογοδοσία και τη διαφάνεια στην πολιτική ζωή.
Εχει ενδιαφέρον ότι ως αποδέκτες των 25 δώρων της λίστας εμφανίζονται μόνον ο πρωθυπουργός, δύο υπουργοί Εξωτερικών και η υπουργός Τουρισμού, μολονότι η κυβέρνηση αριθμεί συνολικά 60 υπουργούς, αναπληρωτές υπουργούς και υφυπουργούς. (Για το ίδιο διάστημα, τα έτη 2022 και 2023, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει δηλώσει συνολικά 85 δώρα.)
Υποχρεωτικό από το 2016
«Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, είναι παράνομο να προσφέρονται δώρα στο ελληνικό πολιτικό προσωπικό καθώς μπορεί να υφέρπει πρόθεση “δωροδοκίας”» σχολιάζει στην «Κ» ο διευθυντής και συνιδρυτής του Vouliwatch, Στέφανος Λουκόπουλος. «Η δήλωση όλων των δώρων είναι υποχρεωτική από το 2016 για τα μέλη του Κοινοβουλίου και από το 2021 για την κυβέρνηση. Προς βαθιά μας απογοήτευση, η μεν Βουλή δεν έχει απαντήσει εδώ και 4 χρόνια στα αιτήματά μας για πρόσβαση στη σχετική λίστα δώρων των βουλευτών, γεγονός που μας δημιουργεί βάσιμες αμφιβολίες για το κατά πόσον τηρείται καν τέτοιος κατάλογος. Η δε γενική γραμματεία του πρωθυπουργού –παρά τη ρητή της υποχρέωση για ετήσια δημοσίευση– ανήρτησε πρόσφατα έναν λειψό και πρόχειρο κατάλογο δύο ετών».
Οπως τονίζει ο Στέφανος Λουκόπουλος, για μία ακόμη φορά η ελληνική διοίκηση επιδεικνύει χαρακτηριστική αδιαφορία στις δεσμεύσεις της για διαφάνεια, καταπολέμηση της διαφθοράς και ικανοποίηση του δικαιώματος των πολιτών για πρόσβαση στις δημόσιες πληροφορίες. «Αποδεικνύεται περίτρανα ότι, ενώ η χώρα μας διαθέτει σχετικά επαρκές νομικό πλαίσιο, η εφαρμογή των νόμων είναι επιεικώς προβληματική και η εξυπηρέτηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας σχεδόν ανύπαρκτη».
