Σήμα κινδύνου για αύξηση στην Ευρώπη ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, εκπέμπει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC). Οπως αναφέρει σε έκθεση που δημοσίευσε χθες, ήδη τα τελευταία στοιχεία δείχνουν μια συνεχιζόμενη ανοδική τάση στον αριθμό των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού που εισάγονται από ενδημικές περιοχές, καθώς και έναν αυξανόμενο αριθμό εγχώριας μετάδοσης κρουσμάτων της νόσου αλλά και του ιού του Δυτικού Νείλου. Προειδοποιεί δε ότι η κλιματική αλλαγή θα δημιουργήσει περιβαλλοντικές συνθήκες ευνοϊκές για την εγκατάσταση και ανάπτυξη πληθυσμών κουνουπιών, γεγονός που θα οδηγήσει σε περαιτέρω εξάπλωση ασθενειών που μεταδίδονται από αυτά.
Σύμφωνα με το ECDC, πέρυσι αναφέρθηκαν στις χώρες της Ε.Ε. 130 κρούσματα δάγκειου πυρετού με εγχώρια μετάδοση, έναντι 71 το 2022. Πρόκειται για σημαντική αύξηση σε σύγκριση με την περίοδο 2010-2021, όταν ο συνολικός αριθμός των περιστατικών που είχαν αναφερθεί με εγχώρια μετάδοση ήταν 73. Τα εισαγόμενα κρούσματα δάγκειου πυρετού πέρυσι ξεπέρασαν τα 4.900, αριθμός υπερτριπλάσιος σε σχέση με το 2022, όταν είχαν αναφερθεί 1.572 περιστατικά. «Κατά τους πρώτους μήνες του 2024, αρκετές χώρες έχουν αναφέρει σημαντικές αυξήσεις στον αριθμό των εισαγόμενων κρουσμάτων δάγκειου πυρετού, γεγονός που θα μπορούσε να υποδηλώσει ότι φέτος θα σημειωθεί νέο “ρεκόρ”», σημειώνεται στην έκθεση. Οσον αφορά τον ιό του Δυτικού Νείλου, πέρυσι δηλώθηκαν 713 κρούσματα με εγχώρια μετάδοση σε 123 διαφορετικές περιοχές εννέα χωρών της Ε.Ε. Είκοσι δύο από αυτές τις περιοχές αναφέρθηκαν ως τόποι μόλυνσης για πρώτη φορά πέρυσι. Καταγράφηκαν επίσης 67 θάνατοι. Ο αριθμός των περιοχών που επλήγησαν πέρυσι είναι ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί από το 2018 –όταν είχε παρατηρηθεί κορύφωση των κρουσμάτων στην Ευρώπη– έως σήμερα, γεγονός που υποδηλώνει ευρεία, γεωγραφικά, κυκλοφορία του ιού. Φέτος αναφέρθηκε κρούσμα του ιού του Δυτικού Νείλου στη Σεβίλλη της Ισπανίας με έναρξη συμπτωμάτων στις αρχές Μαρτίου, όταν η περίοδος εκδήλωσης κρουσμάτων συνήθως είναι μεταξύ Ιουνίου και Οκτωβρίου. Αν και μεμονωμένη περίπτωση, συνδέθηκε με τον ήπιο χειμώνα και την επικράτηση κατάλληλων κλιματικών συνθηκών.
Το κουνούπι aedes albopictus, που είναι γνωστό για τη μετάδοση των ιών του δάγκειου πυρετού, του Τσικουνγκούνια και του Ζίκα, πλέον έχει πληθυσμούς σε 13 χώρες της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Ειδικότερα, είναι εγκατεστημένο σε Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία και Ισπανία. Το aedes aegypti, ένας φορέας του ιού του κίτρινου πυρετού, του δάγκειου πυρετού, του Τσικουνγκούνια και του Ζίκα, πρόσφατα εγκαταστάθηκε στην Κύπρο και θεωρείται πολύ πιθανό οι πληθυσμοί του να «μεταναστεύσουν» και σε άλλα μέρη της Ευρώπης.
Κατά τους πρώτους μήνες του 2024, αρκετές χώρες έχουν αναφέρει σημαντικές αυξήσεις στον αριθμό των εισαγόμενων περιστατικών.
«Η Ευρώπη βλέπει ήδη πως η κλιματική αλλαγή δημιουργεί πιο ευνοϊκές συνθήκες για την εξάπλωση των κουνουπιών σε περιοχές που δεν είχαν επηρεαστεί προηγουμένως, και άρα να μολυνθούν περισσότεροι άνθρωποι με ασθένειες όπως ο δάγκειος πυρετός. Επίσης, τα διεθνή ταξίδια από ενδημικές χώρες της νόσου θα αυξήσουν τον κίνδυνο εισαγόμενων κρουσμάτων και αναπόφευκτα τον κίνδυνο περιστατικών εγχώριας μετάδοσης», αναφέρει η διευθύντρια του ECDC Αντρια Αμον και συνεχίζει: «Τα μέτρα ατομικής προστασίας, σε συνδυασμό με μέτρα ελέγχου των φορέων του ιού, έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων, έγκαιρη παρακολούθηση, περαιτέρω έρευνα και δραστηριότητες ευαισθητοποίησης του πληθυσμού για τον κίνδυνο, είναι υψίστης σημασίας σε εκείνες τις περιοχές της Ευρώπης που κινδυνεύουν περισσότερο».
Θέσπιση μέτρων
Οπως αναφέρεται στην έκθεση του ECDC, η θέσπιση συντονισμένων μέτρων ελέγχου των φορέων των ιών είναι ένα βασικό στοιχείο για την καταπολέμηση των ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια, ενώ θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα για την ανάπτυξη αποτελεσματικών και παράλληλα φιλικών για το περιβάλλον εργαλείων για τη διαχείριση των πληθυσμών των κουνουπιών. Παράλληλα, ο πληθυσμός θα πρέπει να ενημερώνεται για την εφαρμογή απλών μέτρων, όπως η απομάκρυνση του λιμνάζοντος νερού από κήπους και μπαλκόνια, όπου αναπαράγονται τα κουνούπια. Το ECDC υπενθυμίζει και τα μέτρα ατομικής προστασίας για τη μείωση του κινδύνου από το τσίμπημα κουνουπιού και τα οποία περιλαμβάνουν χρήση ρούχων που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του σώματος, χρήση εντομοαπωθητικών, χρήση κουνουπιέρας ή σήτας σε παράθυρα και πόρτες και ανάπαυση σε κλιματιζόμενα δωμάτια.
