Καθώς περάσαμε ήδη το πρώτο κύμα με πολλή ζέστη και το πρώτο διάστημα του φετινού Ιουνίου χαρακτηρίστηκε από ανεβασμένες τιμές θερμοκρασίας, έρχονται οι μεσοπρόθεσμες προγνώσεις των μεγαλύτερων κέντρων σε Ευρώπη και ΗΠΑ να προειδοποιήσουν πως το φετινό καλοκαίρι προβλέπεται ιδιαίτερα θερμό για την περιοχή μας, και για την Ελλάδα. Πρόσφατα, η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) στην πρόγνωσή της για την Ευρώπη «βλέπει» στην περιοχή των Βαλκανίων και στη χώρα μας άνοδο της μέσης θερμοκρασίας έως και 2 βαθμούς Κελσίου τους μήνες Ιούλιο – Αύγουστο, από τις μέσες τιμές των προηγούμενων 30 ετών. Η απόκλιση είναι πολύ σημαντική, καθώς αυτό σημαίνει πως σε περιπτώσεις έντονων κυμάτων ζέστης, τα θερμόμετρα μπορεί να δείξουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Και είναι σημαντικό πως ανάλογες προγνώσεις έχουν κάνει και τα δύο μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα.
«Τα τρία μεγαλύτερα προγνωστικά κέντρα ατμοσφαιρικών και ωκεανογραφικών δεδομένων συμφωνούν ότι το καλοκαίρι του 2024 στην Ευρώπη προβλέπεται να είναι ακόμη μία εξαιρετικά θερμή περίοδος σε σύγκριση με τα τελευταία 30 χρόνια. Τον περασμένο Μάιο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων (ECMWF) δημοσίευσε την εποχική πρόγνωση για τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο 2024, με αρκετά δυσοίωνα σενάρια για ένα από τα θερμότερα καλοκαίρια των τελευταίων 30 ετών. Σε συμφωνία με το ECMWF, η επίσης ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus δημοσίευσε τα διάφορα προγνωστικά σενάρια όλων των παγκόσμιων προγνωστικών κέντρων και έδειξε παρόμοια αποτελέσματα, δηλαδή ότι υπάρχει άνω του 70% πιθανότητα η Ανατολική Μεσόγειος, και ιδιαίτερα η χώρα μας, να βιώσει ένα από τα πιο θερμά καλοκαίρια της σύγχρονης Ιστορίας», λέει στην «Κ» ο κ. Σταύρος Ντάφης, ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Στις προγνώσεις αυτές ήρθε να προστεθεί και η ΝΟΑΑ.
«Αναλύοντας τα νεότερα προγνωστικά δεδομένα για τη θερμοκρασία της NOAA που δημοσιεύθηκαν στις 10 Ιουνίου 2024, η περιοχή των Βαλκανίων και γενικά η Ανατολική Ευρώπη προβλέπεται να βιώσουν τις υψηλότερες αποκλίσεις θερμοκρασίας το φετινό καλοκαίρι. Αντιθέτως, σε μεγάλο μέρος της Δυτικής και της Κεντρικής Ευρώπης προβλέπεται ότι η θερμοκρασία θα παραμείνει κοντά στον μέσο όρο των τελευταίων 30 ετών», συμπληρώνει ο κ. Ντάφης. Οπως αναφέρει ο ερευνητής του Αστεροσκοπείου, «ήδη αυτό το σκηνικό που περιγράφουν οι προσομοιώσεις του μοντέλου της ΝΟΑΑ παρατηρείται το πρώτο μισό του Ιουνίου, με σχετικά ψυχρές συνθήκες στη Δυτική Ευρώπη και ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες στην περιοχή μας». Σύμφωνα με τις καταγραφές του αμερικανικού κέντρου, το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου καταγράφηκαν θερμοκρασίες υψηλότερες των μέσων τιμών της περιόδου 1990-2020 κατά 3 βαθμούς Κελσίου στην Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, κατά 4 βαθμούς στη Θεσσαλία και στο μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, ενώ υπήρξαν και τάσεις ανόδου έως και 5 βαθμούς πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα σε Θράκη και Βόρειο Αιγαίο.
Ξηρασία
Ακόμη μία ανησυχητική πλευρά που εξετάζουν τα προγνωστικά σενάρια για το επόμενο δίμηνο αφορά την ξηρασία. «Υπάρχει μια γενική συμφωνία στο σύνολο των προγνωστικών σεναρίων ότι στα Βαλκάνια και στη χώρα μας θα σημειωθούν λιγότερες από το κανονικό βροχοπτώσεις, εντείνοντας τις συνθήκες ξηρασίας η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη κι έχουμε παρουσιάσει και στο climatebook.gr. Ο χάρτης της ΝΟΑΑ δείχνει ότι προβλέπεται κατά μέσον όρο αρνητική απόκλιση ύψους βροχής σε χιλιοστά ανά ημέρα (από -0,2 έως -0,8 mm/ημέρα), τιμές από τις χαμηλότερες που προβλέπονται στον ευρωπαϊκό χώρο. Η μεγαλύτερη ποσότητα βροχής που σημειώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες στη χώρα μας οφείλεται σε καταιγίδες, επομένως το προγνωστικό μοντέλο της ΝΟΑΑ προβλέπει μια περιορισμένη δραστηριότητα καταιγίδων το φετινό καλοκαίρι», αναφέρει ο κ. Ντάφης.
Είναι όμως βάσιμες οι μεσοπρόθεσμες προγνώσεις αυτών των μοντέλων; «Παρότι είναι ευρέως γνωστό ότι η πρόγνωση του καιρού πραγματοποιείται με μεγάλη επιτυχία για χρονικό ορίζοντα μικρότερο των επτά ημερών, η στατιστική προσέγγιση εκατοντάδων σεναρίων για τις καιρικές συνθήκες των επόμενων μηνών έχει αποδειχθεί ότι μας δίνει πλέον αξιόλογα αποτελέσματα σε ένα εύρος αποδεκτού σφάλματος», εξηγεί ο ερευνητής του Αστεροσκοπείου.
