Το πρωί της περασμένης Κυριακής ο ελεγκτής εισιτηρίων Γιάννης Ξανθόπουλος δέχτηκε άγρια επίθεση στη λεωφόρο Αμφιθέας από παρέα 3 ατόμων – όταν μπήκε στο λεωφορείο της γραμμής Α2 (Ακαδημία – Βούλα) για να κάνει έλεγχο μαζί με 2 συναδέλφους του. Ξαφνικά, ένας από τους 3 δράστες τού άρπαξε από τα χέρια το μηχάνημα ελέγχου και κατέβηκε από το λεωφορείο. «Αυθόρμητα πήδηξα και εγώ έξω», λέει ο ίδιος στην «Κ». Τα υπόλοιπα εκτυλίχθηκαν εκτός λεωφορείου. «Με έριξαν κάτω και άρχισαν να με κλωτσάνε. Κάποια στιγμή, όταν προσπάθησα να σηκωθώ, ένας είχε ανάμεσα στα χέρια του ένα κλειδί. Και μου έκανε επίθεση. Εάν είχε μαχαίρι, θα με είχε μαχαιρώσει», τονίζει. Η Αστυνομία εντόπισε και συνέλαβε τους 3 δράστες. «Μου έχει ξανασυμβεί παρόμοιο περιστατικό το 2015, ενώ πρόσφατα σε συνάδελφό μου του έβγαλαν όπλο κατά τη διενέργεια ελέγχου», συμπληρώνει ο κ. Ξανθόπουλος. Ελεγκτής των ΟΣΥ από το 2008, μοιράζεται με την «Κ» την εμπειρία του, τονίζοντας πως ενώ το φαινόμενο της λαθρεπιβίβασης εξακολουθεί να είναι έντονο –επαγγελματίες οδηγοί εκτιμούν ότι αγγίζει το 40%, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν επίσημα στοιχεία–, οι ελεγκτές αποτελούν όπως λέει χαρακτηριστικά «σταγόνα στον ωκεανό σε σύγκριση με τον αριθμό των γραμμών».
«Ψυχοφθόρος δουλειά»
Καθημερινά και τα Σαββατοκύριακα εργάζονται κλιμάκια 2-3 ελεγκτών. «Είναι πάρα πολύ δύσκολη δουλειά, ψυχοφθόρος και διατρέχεις συχνά μεγάλο κίνδυνο. Δεν είναι καθόλου εύκολο να επιβάλεις σε κάποιον πρόστιμο και να πάρεις λεφτά», εξηγεί στην «Κ» ο Αντώνης Καραγιάννης, ένας από τους συνολικά 38 ελεγκτές κομίστρου. «Εγώ αποφεύγω τον διαπληκτισμό, δίνω τόπο στην οργή. Ωστόσο, το Σώμα των ελεγκτών το έχουν αφήσει στη μοίρα του, και σε περίπτωση που συμβεί κάτι δεν έχουμε ούτε νομική κάλυψη». Ο ίδιος προτείνει σε κεντρικούς δρόμους και σε δρομολόγια όπως αυτά που εκτελούν το 550 ή το Α2 να υπάρχει αστυνόμευση.
Ο κ. Καραγιάννης ήταν οδηγός και λόγους υγείας προσχώρησε πριν από τρία χρόνια στο Σώμα ελεγκτών. «Φυσικά και έχω φοβηθεί για τη ζωή μου», απαντάει, ανακαλώντας στη μνήμη του περιστατικό στο Μεταξουργείο με επιβάτη που είχε πάνω του μαχαίρι. «Πριν από ένα μήνα, ομάδα αλλοδαπών μας είχε απειλήσει πάνω στο λεωφορείο. Εχω οικογένεια, δεν μπορώ να συγκρούομαι», λέει, τονίζοντας παράλληλα πως «αυτή η δουλειά απαιτεί ψυχραιμία».
«Με έριξαν κάτω και άρχισαν να με κλωτσάνε. Εάν είχε μαχαίρι, θα με είχε μαχαιρώσει», λέει στην «Κ» ελεγκτής για πρόσφατο περιστατικό.
Το τελευταίο διάστημα οι ΟΣΥ (εκτελούν το συγκοινωνιακό έργο) προσανατολίζονται στην ενίσχυση του Σώματος ελεγκτών, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονται από προγράμματα της ΔΥΠΑ. Από το 2019 έως τα τέλη Μαΐου 2024 ο αριθμός του Σώματος παρέμενε στάσιμος στα 38 άτομα και με την ενσωμάτωση των νέων ελεγκτών από τις ΟΣΥ λένε πως το Σώμα θα φτάσει τα 100 άτομα. Πρόκειται, ωστόσο, για άτομα ηλικίας 55-67 ετών, που θα κληθούν να αναλάβουν αυτό το δύσκολο έργο. Τώρα εκπαιδεύονται και κάνουν σεμινάρια. Σχολιάζοντας το πρόσφατο περιστατικό, η εταιρεία διευκρινίζει πως η οδηγία στους ελεγκτές είναι να μη διαπληκτίζονται με τους πολίτες. «Δεν είμαστε αστυνομικοί, δεν κυνηγάμε πολίτες. Εάν γίνει κάτι, πρέπει να απευθυνθεί ο ελεγκτής στην Αστυνομία», λένε πηγές της εταιρείας. «Ο στόχος είναι να περάσει στο υποσυνείδητο ότι υπάρχει έλεγχος. Λειτουργούμε περισσότερο αποτρεπτικά».
«Μόλις 38 άτομα είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο όλου του λεκανοπεδίου Αττικής, δηλαδή τις 200 λεωφορειακές γραμμές και τις περίπου 18 των τρόλεϊ. Εάν υπολογίσουμε ότι κάποιοι μπορεί να έχουν ρεπό ή να βρίσκονται σε άδεια, ο αριθμός τους μειώνεται. Από τους 38, 15-17 άτομα δουλεύουν σε κάθε βάρδια (πρωινή – απογευματινή)», εξηγεί στην «Κ» ο Φώτης Νικολακόπουλος, γενικός γραμματέας του συνδικάτου εργαζομένων του ΟΑΣΑ. «Στο μετρό υπάρχουν μπάρες που, όσο μπορούν, αποκόπτουν τους λαθρεπιβάτες. Εμείς έχουμε πάνω από 7.500 στάσεις, πώς να ελέγξεις όλο το δίκτυο με αυτόν τον αριθμό ελεγκτών;». Κατά τον ίδιο, το ποσοστό της λαθρεπιβίβασης ενδέχεται να φτάνει το 40%, επισημαίνοντας πως το ζήτημα της ασφάλειας απασχολεί τόσο τους ελεγκτές όσο και τους οδηγούς.
Αύξηση ελέγχων
Πέρυσι ο αριθμός των ελέγχων σημείωσε αύξηση σε σύγκριση με το 2019, χρονιά πριν από την πανδημία. Το 2023 ο αριθμός των ελέγχων ήταν 609.361 και κόπηκαν 13.891 πρόστιμα, ενώ το 2019 πραγματοποιήθηκαν 477.028 έλεγχοι και κόπηκαν μόλις 7.805 πρόστιμα. «Το δρομολόγιό μου ξεκίνησε στις 5 το πρωί και μέχρι τη λήξη της βάρδιας το μηχάνημα κατέγραψε συνολικά 150 επικυρώσεις. Ωστόσο επιβιβάστηκαν πάνω από 800 άτομα», υποστηρίζει στην «Κ» ο οδηγός της γραμμής Α15 (Σταθμός Λαρίσης – Δάσος Χαϊδαρίου), Μάκης Παναγόπουλος. «Ειδικά το πρωί τα λεωφορεία της συγκεκριμένης γραμμής γεμίζουν κόσμο. Ομως δεν βλέπεις σχεδόν καμία επικύρωση», σημειώνει.
Σύμφωνα με τον ΟΑΣΑ, στα λεωφορεία οι επικυρώσεις ανά ημέρα ανέρχονται περίπου στις 270.000, φτάνοντας κάποιες ημέρες ακόμη και στις 310.000. Πάντως ακόμη δεν υπάρχει επίσημη έρευνα για το ποσοστό της λαθρεπιβίβασης στα λεωφορεία. Ετσι, ο οργανισμός υποστηρίζει πως «αρκετοί επιβάτες δεν χτυπάνε εισιτήριο στα λεωφορεία διότι αυτό είναι ήδη επικυρωμένο και έγκυρο», αναφερόμενος στις μετεπιβιβάσεις που γίνονται από το μετρό στα λεωφορεία.
«Δεν πληρώνω εισιτήριο»
Ο Παντελής Κ. συχνά δεν πληρώνει εισιτήριο κατά την επιβίβασή του στα λεωφορεία. «Τα χρησιμοποιώ για μικρές αποστάσεις. Αφήστε που συχνά δεν βρίσκω διαθέσιμο σημείο πώλησης για να εξυπηρετηθώ», λέει. «Το πιο σωστό θα ήταν να διαμορφωθούν κόμιστρα με βάση και την απόσταση που θέλει να διανύσει κάποιος», αναφέρει, χαρακτηρίζοντας αποτρεπτική την πληρωμή εισιτηρίου λόγω και της κακής, όπως λέει, ποιότητας των υπηρεσιών. «Τα λεωφορεία που χρησιμοποιώ συχνά καθυστερούν και τρώνε δρομολόγια». Ο οργανισμός, εκτός από τα εκδοτήρια και τους σταθμούς του μετρό, διαθέτει σε όλη την Αττική περίπου 554 συνεργαζόμενα σημεία (περίπτερα, μίνι μάρκετ), μέσω των οποίων οι πολίτες μπορούν να προμηθεύονται εισιτήρια. Αυτά όμως, όπως λένε επιβάτες, δεν επαρκούν, επίσης πολλές φορές είναι κλειστά, με αποτέλεσμα αρκετοί που θέλουν να πληρώσουν εισιτήριο να μη βρίσκουν να αγοράσουν.
Στο μεταξύ, σε πιλοτική λειτουργία βρίσκεται και η χρήση πιστωτικής κάρτας ή smartwatch/smartphone στα λεωφορεία express των αεροδρομιακών γραμμών κατά την επιβίβαση. Σύμφωνα με τον ΟΑΣΑ, στο αεροδρόμιο το 4% των επιβιβάσεων σε αυτές τις γραμμές γίνεται με ανέπαφες πληρωμές, ποσοστό που φιλοδοξεί να αυξηθεί σταδιακά. Το σύστημα των ανέπαφων πληρωμών με κάρτα αναμένεται να εγκατασταθεί και να ενεργοποιηθεί σε όλο το δίκτυο έως τα τέλη του έτους.
