Ο περασμένος Ιούνιος έγραψε ιστορία, καθώς ήταν ένας από τους πιο ζεστούς σε όλη την Ελλάδα και ο πιο θερμός στο κέντρο της Αθήνας από τότε που υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία, δηλαδή από το 1860! «Σύμφωνα με το ιστορικό κλιματικό αρχείο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που χρονολογείται από τα μέσα του 19ου αιώνα, ο Ιούνιος 2024 ήταν ο θερμότερος Ιούνιος που έχει καταγραφεί ποτέ», λέει στην «Κ» η δρ Δήμητρα Φουντά, διευθύντρια Ερευνών στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Ο σταθμός του Θησείου είναι ο μόνος στην Ελλάδα που διαθέτει συνεχόμενα στοιχεία κι επιτρέπει μια συνολική διαχρονική ανάλυση των κλιματικών δεδομένων. Σύμφωνα με την ανάλυση αυτή, την προηγούμενη δεκαετία στην Αθήνα η θερμοκρασία ήταν ήδη κατά 1,7 °C μεγαλύτερη από τη μέση θερμοκρασία της περιόδου 1860-1900.
Ο Ιούνιος του 2024 ήταν πραγματικά καυτός, με μέση ημερήσια θερμοκρασία 29,9 βαθμούς Κελσίου. Η ανώτερη θερμοκρασία του μήνα έφτασε τους 41,2 βαθμούς στις 13 Ιουνίου, ενώ ο μέσος όρος των μέγιστων ημερήσιων θερμοκρασιών ήταν 35,6 °C. Και οι δύο τιμές αυτές είναι κατά 4,4 βαθμούς Κελσίου πάνω από την κλιματική τιμή της περιόδου 1981-2010. Συγκριτικά, ακόμα μεγαλύτερη ήταν η απόκλιση τις νύχτες, όταν η θερμοκρασία δεν έπεφτε πολύ, έτσι ώστε να δροσίζονται άνθρωποι και κτίρια. Η μέση ελάχιστη θερμοκρασία του φετινού Ιουνίου διαμορφώθηκε στους 25,7 °C, δηλαδή 4,8 βαθμούς πάνω από τον κλιματικό μέσο όρο του 1981-2010. Μάλιστα, τον φετινό Ιούνιο είχαμε και τη δεύτερη πιο ζεστή νύχτα στην ιστορία του σταθμού του Θησείου κατά τη διάρκεια του πρώτου καλοκαιρινού μήνα: Το βράδυ της 21ης Ιουνίου το θερμόμετρο δεν έπεσε κάτω από τους 29,5 βαθμούς. Μόνο στις 27/6/2007 η ελάχιστη νυκτερινή θερμοκρασία ήταν παραπάνω, στους 30,1 °C.
«Ο ρυθμός που αυξάνεται η θερμοκρασία στην Αθήνα το καλοκαίρι από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα είναι εντυπωσιακός, ξεπερνάει τους 0,6 °C ανά δεκαετία ως προς τη μέγιστη θερμοκρασία. Είναι όμως αξιοσημείωτο ότι η ελάχιστη (νυχτερινή) θερμοκρασία αυξάνεται ακόμα ταχύτερα, με ρυθμό που ξεπερνάει τους 0,8 °C ανά δεκαετία. Εκτός από το φαινόμενο της Αστικής Θερμικής Νησίδας που είναι ιδιαίτερα έντονο κατά τις νυχτερινές ώρες, σε πολλά μέρη του πλανήτη παρατηρείται ασύμμετρη αύξηση ανάμεσα στη θερμοκρασία της ημέρας και της νύχτας, με την τελευταία να αυξάνεται με γρηγορότερο ρυθμό», υπογραμμίζει στην «Κ» η κ. Φουντά.
Τον περασμένο Ιούνιο, εννιά μέρες η ανώτερη θερμοκρασία στο Θησείο ξεπέρασε τους 37 °C και 19 μέρες τους 35 °C. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως από τους 10 πιο θερμούς Ιούνιους οι οκτώ είναι εντός της τελευταίας 20ετίας και τέσσερις μέσα στην τελευταία δεκαετία.
«Η Αθήνα βρίσκεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, μια περιοχή που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πλέον ευάλωτες (hot spot) στην κλιματική αλλαγή, κυρίως σε ό,τι αφορά τον θερμικό κίνδυνο. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας της Μεσογείου από το 1980 και μετά, είναι διπλάσιος σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο. Η πρόσφατη δεκαετία 2014-2023 στην Αθήνα ήταν κατά 1,7 °C θερμότερη από τη μέση θερμοκρασία της περιόδου 1860-1900. Σε παγκόσμια κλίμακα, η δεκαετία 2014-2023 ήταν κατά 1,2 °C υψηλότερη σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ενώ η Συμφωνία του Παρισιού θέτει ως ανώτατο όριο αύξησης της θερμοκρασίας τον 1,5 °C μέχρι το τέλος του αιώνα!», σχολιάζει η διευθύντρια Ερευνών του Αστεροσκοπείου. «Το 2023 αναδείχθηκε ως το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως από την προβιομηχανική περίοδο, όμως θερμοκρασίες-ρεκόρ συνεχίζουν και καταγράφονται και το 2024 σε πολλές περιοχές του πλανήτη, όπως και στην περιοχή μας», τονίζει η κ. Φουντά.
Μία άλλη συνέπεια, που σημειώνει η ερευνήτρια, είναι πως «εκτός από τη γενική άνοδο της θερμοκρασίας, η κλιματική αλλαγή σχετίζεται και με μεταβολές στην εποχικότητα, δηλαδή τις ημερομηνίες εμφάνισης ακραίων θερμοκρασιών. Αν και τα φαινόμενα καύσωνα στην Αθήνα εμφανίζονταν παραδοσιακά κατά την περίοδο Ιουλίου – Αυγούστου, από το 2007 και μετά εμφανίζονται ολοένα συχνότερα και κατά τον μήνα Ιούνιο».
Πανελλαδικά
Αξίζει να σημειωθεί πως και σε πανελλαδικό επίπεδο ο φετινός Ιούνιος, σύμφωνα με το δίκτυο των μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr του Αστεροσκοπείου, κυμάνθηκε σε ακραία υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019, που υπάρχουν πανελλαδικά στοιχεία. Σε όλα τα διαμερίσματα της χώρας ο Ιούνιος του 2024 κατέγραψε θερμοκρασίες πολύ υψηλότερες από τον μέσο όρο της δεκαετίας 2010-2019. Συγκεκριμένα, στην Πελοπόννησο η μέση μέγιστη ήταν 4,8 °C υψηλότερη της «κανονικής» τιμής, στην Ανατολική Στερεά 4,6 °C, σε Μακεδονία-Θράκη 4,3 °C, στη δυτική Ελλάδα 3,8 °C κ.λπ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του meteo.gr, στο 70% των κλιματικών σταθμών οι 29 τουλάχιστον ημέρες από τις 30 του μήνα ήταν θερμότερες από τα κανονικά, ενώ καταγράφηκαν και υψηλότατες θερμοκρασίες, όπως στις 13 Ιουνίου, που το θερμόμετρο πλησίασε ή και πέρασε τους 44 βαθμούς Κελσίου στο Κρανίδι Αργολίδας και στις Βουκολιές Χανίων.
