Οδηγούν ανάποδα στους δρόμους, σκαρφαλώνουν στα πεζοδρόμια κάνοντας σλάλομ ανάμεσα στα διάφορα εμπόδια, παραβιάζουν τον κόκκινο σηματοδότη και κάνουν επικίνδυνους ελιγμούς στην κίνηση, και όλα αυτά πολύ συχνά με το κινητό στο χέρι για να εντοπίσουν το σημείο στον χάρτη όπου θέλουν να φτάσουν. Γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι διακινδυνεύουν τη ζωή τους –και των άλλων– για να μεταφέρουν το φαΐ μας ζεστό και στην ώρα του;
Μα για ένα αξιοπρεπέστερο μεροκάματο, λένε οι διανομείς. Οπως τονίζει ο αντιπρόεδρος του Σωματείου Αυτοαπασχολούμενων Διανομέων Τροφίμων Διαμαντής Σωτηρόπουλος, οι επικίνδυνες οδηγικές συμπεριφορές που εμφανίζει μερίδα των διανομέων δεν οφείλονται σε πίεση χρόνου. «Οφείλονται στην πίεση να βγει το μεροκάματο. Από 11 ευρώ την ώρα που βγάζαμε παλιότερα, σήμερα βγάζουμε το πολύ 8 ευρώ μεικτά. Για να βγάλουμε ένα εισόδημα πρέπει να δουλεύουμε επτά ημέρες την εβδομάδα, δωδεκάωρα, σαν σκλάβοι».
Αύξηση κόστους
Σύμφωνα με το δυναμικό μοντέλο αμοιβών που χρησιμοποιούν κάποιες πλατφόρμες, μια διανομή πληρώνεται από 2,5 έως 3 ευρώ κατά μέσον όρο (η ελάχιστη αμοιβή παραλαβής και παράδοσης διαμορφώθηκε σε μόλις 1,75 ευρώ/παραγγελία), «δηλαδή να οδηγήσεις ώς το μαγαζί, να περιμένεις να ετοιμαστεί η παραγγελία και να οδηγήσεις ένα χιλιόμετρο μακριά για να την παραδώσεις, διαδικασία για την οποία θέλεις ένα 20λεπτο», τονίζει ο κ. Σωτηρόπουλος. Το 2022 έκαναν τζίρο 100 ευρώ το 10ωρο έχοντας οδηγήσει συνολικά 80 χιλιόμετρα (7 ευρώ καύσιμο). «Τώρα, για τα ίδια χρήματα θέλουμε 13 ώρες και 140 χιλιόμετρα. Και παραπάνω ώρες και περισσότερες φθορές».
«Από 11 ευρώ την ώρα που βγάζαμε, σήμερα βγάζουμε το πολύ 8 ευρώ μεικτά», λέει ο πρόεδρος του Σωματείου Αυτοαπασχολούμενων Διανομέων Τροφίμων Διαμαντής Σωτηρόπουλος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον χώρο της διανομής τροφίμων δραστηριοποιούνται και «εργολάβοι», με στόλο διανομέων που φτάνουν έως και στα 160 άτομα, στη συντριπτική πλειονότητα αλλοδαποί, οι οποίοι είναι μισθωτοί, αλλά με ελλιπή ασφάλιση. Υπολογίζεται ότι οι διανομείς των εργολάβων αγγίζουν τα 1.000 άτομα στην Αθήνα, ενώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες φτάνουν τις 3.000. (Ο αριθμός των διανομέων πανελλαδικά αγγίζει τα 7.000 άτομα.)
«Κάποιος άλλος μπορεί να μη βγει να δουλέψει όταν οι συνθήκες δεν είναι καλές, αν για παράδειγμα βρέχει πολύ, αφού ξέρει ότι αν πέσει και σπάσει το πόδι του δεν θα έχει ούτε αποζημίωση ούτε αναρρωτική», λέει ο κ. Σωτηρόπουλος. «Αυτά τα παιδιά όμως τρέχουν να δουλέψουν γιατί είναι με ποσοστό. Δουλεύουν επτά ημέρες την εβδομάδα από 13 ώρες την ημέρα και τζιράρουν 2.500 με 3.000 ευρώ». Οπως εξηγεί ο ίδιος, η αμοιβή μοιράζεται ανά δύο ή τρεις οδηγούς, αφού συχνά με έναν κωδικό διανομέα βγαίνουν περισσότεροι οδηγοί. «Μένουν όλοι μαζί σε ένα σπίτι, ξεκαβαλάει ο ένας για να ξεκουραστεί, καβαλάει ο άλλος. Γαλέρα κανονική». Σε επικίνδυνες συνθήκες, όμως, θα βγουν να δουλέψουν και πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες. Αντίθετα με τις παραινέσεις «μην παραγγέλνετε σε κακοκαιρία», οι διανομείς μαρτυρούν ότι στη βροχή οι παραγγελίες πέφτουν βροχή. Σε αυτές τις περιστάσεις, οι πλατφόρμες μπορεί να ζητήσουν από τους εργολάβους να «βγάλουν» περισσότερα παιδιά στο δρόμο. Αλλοι θα εργαστούν έχοντας συνείδηση ότι οι συνθήκες είναι επικίνδυνες. «Εγώ θα βγω να δουλέψω γιατί το δυναμικό μοντέλο αμοιβών θα μου δώσει παραπάνω λεφτά, γιατί δεν θα έχει κίνηση, θα είναι πιο ήσυχα. Κάποιοι από εμάς, που βγαίνουμε και βράδυ, με ζέστη, κρύο ή η βροχή, το κάνουμε γιατί είναι ψυχοθεραπεία». Δεν είναι πάντως όλοι το ίδιο. «Εγώ φοράω ακριβό αδιάβροχο, έχω τζαμάκι στο μηχανάκι, είναι αλλιώς». Για πολλούς άλλους το μεροκάματο υπό βροχήν εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους.
Με το κινητό στο χέρι
«Υπάρχουν και 20 χρόνων πιτσιρικάδες που θα δουλέψουν 12 ώρες για ένα μήνα για να πάνε διακοπές. Τους λέμε να οργανωθούμε για απεργία και μας λένε δεν θέλουμε. Δεν τους ενδιαφέρει το επάγγελμα».
Είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο. «Ατυχήματα συμβαίνουν κάθε μέρα», σημειώνει ο αντιπρόεδρος του ΣΑΔΤΑ. «Και αυτό οφείλεται στο ότι όλοι είναι με ένα κινητό στο χέρι. Ο διανομέας που σέβεται στον εαυτό του δεν ενδιαφέρεται αν θα φας στα 19 ή στα 21 λεπτά, οπότε δεν θα περάσει το κόκκινο για να φτάσει γρηγορότερα. Το ατύχημα θα γίνει είτε γιατί θα βγει από Stop αυτοκίνητο είτε γιατί ο διανομέας θα μιλάει στο κινητό ή γιατί θα κυκλοφορεί χωρίς λάστιχα και χωρίς να έχει κάνει σέρβις». Οι ελεύθεροι επαγγελματίες διανομείς έχουν ζητήσει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα 10 ευρώ την ώρα, που θα υπολογίζεται από τη στιγμή της αποδοχής μιας παραγγελίας. «Δεν γίνεται να ανεβαίνουν όλα και να βγάζουμε 40% λιγότερα από το ’22, τότε που επί COVID βγάλαμε το φίδι από την τρύπα επιτελώντας κοινωνικό έργο», καταλήγει ο κ. Σωτηρόπουλος.
