Βλέπουμε φέτος ότι, για άλλη μια φορά, μέσω ενός διεθνούς θεσμού όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες, που ασκεί επίδραση τόσο στον πολιτισμό όσο και στην εκπαίδευση, ούτε ολυμπιακό πνεύμα αναγεννάται, ούτε ειρήνη και σταθερότητα επικρατεί – ο πόλεμος της Ρωσίας με την Ουκρανία συνεχίζεται, όπως και αυτός στη Γάζα.
Η εκπαίδευση, ωστόσο, αποτελεί ίσως τον πιο σημαντικό φορέα κοινωνικοπαιδαγωγικών δράσεων, καθώς μέσω αυτής καλλιεργούνται ιδέες, στάσεις συμπεριφοράς και νέες αφηγήσεις. Ποιος είναι ο ρόλος της λοιπόν, απέναντι στην προάσπιση μιας ειρηνικής κοινωνίας; Ακόμη και μέσα από την απλή καθημερινότητα διαπιστώνει κανείς ότι το κοινωνικό σύστημα εμφανίζει κρίση αξιών.
Αυτό ως γεγονός υποδεικνύει για το ελληνικό σχολείο μια τεράστια πρόκληση. Ποια είναι αυτή; Η εξασφάλιση και η προώθηση ενός πλαισίου, που θα έχει ως στόχο την ομαλή ένταξη όλων στη σύγχρονη κοινωνία. Aραγε, πώς θα μπορούσε για αυτόν τον σκοπό να συνδράμει το ολυμπιακό ιδεώδες;
Πριν προχωρήσουμε στο να απαντήσουμε όλα αυτά τα ερωτήματα, είναι σημαντικό να σταθούμε λίγο μπροστά στο ολυμπιακό ιδεώδες ώστε να δούμε πώς το εννοούμε σήμερα. Oπως επισημαίνει σε άρθρο της η δρ Κωνσταντίνα Γογγάκη, επίκουρη καθηγήτρια Αθλητικής Φιλοσοφίας στο ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Αθηνών, «το ολυμπιακό ιδεώδες είναι η δημιουργία ενός τρόπου ζωής, που στηρίζεται στην απόλαυση της προσπάθειας και στην παιδαγωγική αξία του καλού παραδείγματος συνδέοντας ισόρροπα το σύνολο των αρετών του σώματος με τις αρετές του πνεύματος».
Ας δούμε τι έγινε φέτος στα σχολεία, σε σχέση με τη διδασκαλία αυτών των αξιών. Τη χρονιά που μας πέρασε, υλοποιήθηκε στις σχολικές μονάδες της χώρας μας το πρόγραμμα «Ολυμπιακή Παιδεία – 4η Ολυμπιακή Εβδομάδα στα σχολεία» από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (ΕΟΕ) και την Εθνική Ολυμπιακή Ακαδημία (ΕΘΝΟΑ), σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Φυσικής Αγωγής του ΥΠΑΙΘΑ. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που είχε ως επίκεντρο τις αξίες του Ολυμπισμού.
Η Μαρίκα Συμεωνίδου, συγγραφέας και υποδιευθύντρια του 10ου Δημοτικού Σχολείου Αμαρουσίου, σημειώνει: «Το αντικείμενο της Φυσικής Αγωγής μπορεί να προάγει το ολυμπιακό ιδεώδες κι αυτό γιατί μέσω του παιχνιδιού και της ομαδικότητας ενισχύεται η αποδοχή, η κοινωνική ένταξη και το ιδεώδες της ειρήνης. Iσως η επαναφορά ενός μαθήματος Ολυμπιακής Παιδείας να βοηθούσε περισσότερο για αυτόν τον σκοπό». Επίσης, συμπληρώνει: «Δυστυχώς, αν και το πρόγραμμα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο, το υπουργείο Παιδείας δεν έχει μεριμνήσει ακόμη για πολλά ζητήματα. Δεν υπάρχει σταθερό εκπαιδευτικό προσωπικό στα σχολεία, ενώ σημαντικό είναι και το ζήτημα των κτιριακών υποδομών, καθώς πολλά σχολεία δεν έχουν γήπεδα, σκέπαστρα στο προαύλιο ή επαρκείς αίθουσες εκδηλώσεων».
Η εκπαίδευση είναι σημαντικό να έχει ως στόχο να βελτιώσει τον ανθρώπινο παράγοντα, μέσω ενός συστήματος που εμπεριέχει και τον αθλητισμό. Ολυμπιακές αξίες όπως η αλληλεγγύη και η ισότιμη συμμετοχή όλων ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, φύλου ή πολιτισμού, συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των κοινωνικών προκαταλήψεων.
Επομένως θα λέγαμε ότι θα ήταν χρήσιμο να διδάσκονται στους μαθητές μέσω ενός μαθήματος Ολυμπιακής Παιδείας στα σχολεία. Η στάση αυτή φαίνεται να υποστηρίζεται και από την Πανελλήνια Ενωση Αναπληρωτών Φυσικής Αγωγής (ΠΕΝΑΦΑ), με πρόσφατη επιστολή της προς το υπουργείο Παιδείας, που είχε ως αίτημα την επανένταξη του μαθήματος αυτού στα σχολεία, αλλά και τη δόμηση ενός ευρύτερου πλαισίου αθλητικής παιδείας.
Η Κατερίνα Οικονομοπούλου, ολυμπιονίκης υδατοσφαίρισης και προπονήτρια της εθνικής ομάδας Πόλο νεανίδων κορασίδων, υπογραμμίζει: «Δεν μπορεί να υπάρξει μια γνήσια σχέση με τα ολυμπιακά ιδεώδη, χωρίς την ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό. Η σκληρή πραγματικότητα, των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, αλλοιώνει σε τεράστιο βαθμό τα ολυμπιακά ιδεώδη. Μπροστά στην κατάκτηση της νίκης, η αποδοχή και η αλληλεγγύη κάποιες φορές απαξιώνονται». Και προσθέτει: «Είναι σημαντικό με τη στάση μας να περνάμε μηνύματα συναδέλφωσης και αγάπης στα παιδιά, να δείχνουμε ότι αυτό που μετράει δεν είναι μόνο η νίκη, αλλά ο αγώνας και η προσπάθεια».
Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες «Παρίσι 2024» λοιπόν να βρίσκονται προ των πυλών, δεν μπορούμε πλέον να παραγνωρίσουμε την παιδαγωγική καθώς και την κοινωνική τους διάσταση. Ο αθλητισμός ως κοινωνικό αγαθό χρειάζεται να καλλιεργείται πρωτίστως μέσα από τα σχολεία, καθώς φέρνει σε επαφή λαούς με διαφορετική κουλτούρα, ιδεολογία και αξίες.
* Η κ. Κατερίνα Δούλου είναι εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, υποψήφια διδάκτωρ της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επιστημονική συνεργάτις του Ερευνητικού Κέντρου Φυσικών Επιστημών ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».
