ΣΤΑΥΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
Ακούστε το άρθρο
Στο ραντεβού ήρθε αναστατωμένος. Χαμογελαστός αλλά με το μυαλό του αλλού. Λίγο πριν, είχε δώσει άλλη μια μάχη στο Twitter. Με σημαία «Κασσελάκη» αυτή την εποχή. Εγώ περίμενα να σιγοτραγουδά: «Εκατό φορές κομμάτια έγινα για σένα μια βραδιά…». Ή έστω: «Εσύ που έστρεφες αργά το μαχαίρι/ Εσύ που μου ‘παιρνες γλυκά τη ζωή». Και αυτός άρχισε να μου μιλάει για πρώην υπουργούς που του είχαν μπει στο ρουθούνι.
Είναι μεγάλος στιχουργός ο Μωραΐτης. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος μου είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ότι τον θεωρεί «διάδοχό του». Αλλά και αυτό να μην είχα ακούσει, μόνο και μόνο το ότι έχει υπογράψει το «Σβήσε το φεγγάρι» του Μητροπάνου, αρκεί για να του βγάλεις το καπέλο. Ή θέλετε να σας θυμίσω τη συνεργασία του με την Αλεξίου; «Η ζωή δανεική και μικρή/ Μα στα χείλη σου μοιάζει μεγάλη».
«Να ξεκινήσουμε με τα τραγούδια», του είπα διακόπτοντας την αγόρευσή του για τον «κατατρεγμένο Στέφανο». Γέλασε, πέταξε το κινητό του στον καναπέ και με κοίταξε με το γλυκό βλέμμα των στίχων του.
– Σε ακούν από τα μπουζούκια μέχρι τα νεανικά κάμπινγκ…
– Να σου πω τι μου είχε πει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος;
– Ο μεγάλος Λευτέρης Παπαδόπουλος.
– Ο μέγιστος. Είναι σαν πατέρας μου σε αυτόν τον χώρο. Οταν του είπα λοιπόν «κάνω αυτό, κάνω το άλλο, μήπως είμαι χαμαιλέων;» μου είχε πει: «Οχι! Εσύ και εγώ είμαστε οι μόνοι πολυσυλλεκτικοί στιχουργοί». Πρόσεξε, δεν σχολιάζω τα μεγέθη, γιατί είναι η μέρα με τη νύχτα – ο άνθρωπος είναι ο πατριάρχης του ελληνικού στίχου. Ομως έχει δίκιο. Ο ίδιος πήγαινε από τον Βοσκόπουλο στη Φαραντούρη. Και εγώ που η ρίζα μου ήταν έντεχνη, πηγαίνω μέχρι το «εμπορικό» κι ας με πολεμούν.
– Τι μουσική άκουγες πιτσιρικάς;
– Ο πατέρας μου είχε μια δισκοθήκη μεγάλη. Η οικογένειά του ήταν κομμουνιστική. Με εξορίες, φυλακές… Oλα αυτά.
– Αρα άκουγες μόνο κομμουνιστικά;
– Οχι. Είχε όλο τον Χατζιδάκι! Ακόμα και σπάνιες εκδόσεις. Ξαρχάκο, Θεοδωράκη, Λοΐζο, Μαρκόπουλο, τα πάντα. Και οι κασέτες μας τα καλοκαίρια έπαιζαν όλους τους μεγάλους τραγουδιστές. Αλλά εκεί που παθαίνω την πλάκα μου είναι όταν είμαι 7 χρόνων και στο εξοχικό της θείας μου βλέπω στην τηλεoρασούλα τη Χαρούλα! Μου άρεσε η φωνή της, μου άρεσε το τραγούδι που έλεγε, μου άρεσε σαν γυναίκα, μου άρεσε… Είναι αυτοί οι λεγόμενοι θρησκευτικοί έρωτες. Πώς αγαπάς την Παναγία; Κάτι τέτοιο (γέλια).
– Αρα στο παιδικό σου δωμάτιο είχες φωτογραφία της Αλεξίου;
– Οχι. Του Πικάσο είχα μία αφίσα. Ηταν πολύ καλλιτεχνικό το σπίτι που μεγάλωσα. Και στο σχολείο οι συμμαθητές μου τσακώνονταν για την Μadonna και τον Μichael Jackson και εγώ τους μιλούσα για τον Νταλάρα και την Αλεξίου, που τους άκουγαν οι γονείς τους. Αυτό με κατέτασσε στην συνομοταξία… UFO.
«Το πρόσωπο κλειδί στη ζωή μου είναι η Γαλάνη»
– Φαντάζομαι όλα αυτά τα εκμυστηρεύτηκες στην Αλεξίου αργότερα.
– Eχω κάνει απίστευτες ταρζανιές για τη Χαρούλα. Εχω πάει με μια φίλη μου σε συναυλία της στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και τις ανάψαμε λαμπάδες. «Τι έχει, ρε παιδιά; Ανάσταση;» μας ρωτούσαν. Oμως –και θα σε εκπλήξω– το πρόσωπο-κλειδί στη ζωή μου δεν είναι η Χαρούλα, είναι η Δήμητρα (Γαλάνη). Ξεκίνησα δηλαδή τη δισκογραφία με τα «Χάρτινα» – 7 από τα 10 τραγούδια ήταν δικά μου! Και από τότε η σχέση μας είναι αδιάκοπη. Και είναι πολύ αυστηρή μαζί μου. Μπορεί να την πάρω τηλέφωνο και να μου ασκήσει πολύ αυστηρή κριτική. Δεν μιλάω για τα μουσικά, μιλάω για τα «εξωτραγουδιστικά» μου.
– Από τις παλιές;
– Η Μοσχολιού! Δεν ήτανε ένας μορφωμένος άνθρωπος αλλά τραγουδάει Μαρκόπουλο και λες δε γίνεται… Το σώμα της γνωρίζει κάθε ανάσα του στίχου. Είναι μαγικό πράγμα να είσαι τραγουδιστής, αλλά τραγουδιστής, όχι… κοροϊδευόμαστε.
– Και από τραγουδιστές;
– Θέλει ερώτημα; Λοιπόν, έχουμε γράψει με τον Στέφανο Κορκολή το «Σβήσε το φεγγάρι». Το έχει ακούσει ο Μητροπάνος, το έχει ακούσει ο Μπενέτος ο παραγωγός του. Και έρχεται η στιγμή να το γράψουμε στο στούντιο. Ο Δημήτρης περνάει εκείνη την εποχή μια πολύ δύσκολη ασθένεια. Μιλάμε τώρα πριν από τη μεταμόσχευση. Και τον ενθουσιασμό μας τον υπερνικάει η αγωνία αν θα μπορέσει να το πει. Και μπαίνει στο στούντιο και είναι ο Μητροπάνος!
– Τους στίχους των άλλων τους μελετάς; Δηλαδή του Παπαδόπουλου, της Ευτυχίας…
– Ε από εκεί ξεκίνησα. Υπάρχουν τρία πρόσωπα για μένα καθοριστικά. Το ένα είναι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, το άλλο είναι η Λίνα Νικολακοπούλου και το τρίτο είναι ο Νίκος Γκάτσος. Η διπλωματική μου στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ ήταν για τον Νίκο Γκάτσο. Να μελετήσω την Αμοργό αλλά και τα τραγούδια του, τα οποία ουσιαστικά είναι τα παιδιά της Αμοργού. Αυτός ο τύπος τι έκανε; Εγραψε ένα ποίημα το 1943 και δεν έγραψε άλλο! Και έστρεψε όλη του την τέχνη στο τραγούδι, χωρίς να το θεωρεί υποδεέστερο της ποίησης. Αυτό είναι το μαγικό με αυτόν. Γιατί συνήθως έρχονται και σου λένε «εσύ δεν είσαι στιχουργός, ποιητής είσαι». Ξέρεις πόσο με εκνευρίζει αυτή η φράση; Δηλαδή ότι ο στιχουργός δεν είναι σημαντικός και ο ποιητής είναι μια ανώτερη βαθμίδα; Οχι. Είναι διαφορετικά πράγματα, τα οποία και τα δύο έχουν τεράστια αξία.
– Αυτή η ιστορία, ότι έγραψες τα «Σάββατα» εμπνεόμενος από ένα σύνθημα που είδες στα Εξάρχεια –«Πες μου πώς γίνεται, να μη με αγαπάς τα Σάββατα»– είναι αληθινή;
– Ε ναι!
– Eχεις γράψει λοιπόν για όλους. Σε ακούν δεξιοί, αριστεροί, κεντρώοι… «Ελληναράδες» και «δωσίλογοι»… Εσύ γιατί θέλεις να είσαι με κάποιους από τους θαυμαστές των τραγουδιών σου και όχι με όλους;
– Μπλέχτηκα πολύ, είναι αλήθεια. Oλο το «κακό» ξεκίνησε με τον Αλέξη. Ξύπνησε μέσα μου το κομμουνιστικό DNA του πατέρα μου. Να υπερασπιστώ το δίκιο των αδικημένων, αυτών που δεν έχουν κυβερνήσει. Οπότε στον Αλέξη, ναι, έδωσα την ψυχή μου. Ειδικά όταν έβλεπα ότι όλο το μιντιακό σύστημα είχε πέσει να τον φάει.
– Εγώ πάντως θυμάμαι και κάτι κόκκινα εξώφυλλα «συστημικών» εφημερίδων που γράφανε «Ζήτω ο Αλέξης».
– Ναι, στη λογική «Βγήκε ο νέος βασιλιάς, πάμε μαζί του». Εμ, όμως, ο βασιλιάς δεν πήγε μαζί τους.
– Θα μου επιτρέψεις να σου πω ότι διαβάζεις μονομερώς την Iστορία. Ζήσαμε μια εποχή τοξικότητας και ένα μεγάλο τμήμα των υπερασπιστών του ΣΥΡΙΖΑ «έπαιξε» πολύ βρώμικα.
– Ναι, και παίζουν. Εγώ δεν ταυτίζομαι με αυτούς.
– Δεν πολεμάς δηλαδή το άδικο με το να λες «γερμανοτσολιάδες» όσους δεν είναι με τον Τσίπρα.
– Εγώ δεν το είπα ποτέ αυτό. Αυτά που γράφουν τα τρολ, τα ακροδεξιά, τα ακροκεντρώα και τα ακροαριστερά, είναι της ίδιας συνομοταξίας. Υιοθετούν ένα λόγο τρομερά απωθητικό. Και ενώ από την ακροδεξιά πλευρά το περιμένεις, εγώ δεν το περίμενα από την άλλη πλευρά. Δεν θα περίμενα τους «ψόφους» κ.λπ.
«Γιατί υποστήριξα τον Σαββόπουλο»
– Κάρβουνα και διαμάντια μπορείς να βρεις και αριστερά και δεξιά. Να συμφωνήσουμε σε αυτό;
– Μα φυσικά. Θυμάσαι κάποια στιγμή που ο Σαββόπουλος βγήκε και είπε κάτι πολιτικό, και ένας χυδαίος τύπος –για να τον πολεμήσει– γράφει ότι τα τραγούδια του είναι κλεμμένα! Ανοησίες που τις υιοθέτησαν και αριστερά τρολ. Εγώ πήγα κόντρα τότε. Είναι από τους μεγαλύτερους δημιουργούς ο Σαββόπουλος. Αλλά να σου πω και κάτι; Και τι τον νοιάζει τον Διονύση; Σε δέκα χρόνια θα τους θυμάται κανείς όλους αυτούς τους υβριστές; Σε είκοσι;
– Και τελοσπάντων το τι πιστεύει ο κάθε δημιουργός δεν μειώνει την αξία των έργων του.
– Και εγώ πάντα ξεχώριζα τον άνθρωπο – το τι ψηφίζει ας πούμε – από το έργο του.
– Αρα δεν θα συμφωνείς και με αυτούς που λένε «α αυτός ο συγγραφέας όταν έγραφε το 1950 ήταν πατριαρχικός, άρα πρέπει να κάψουμε τα βιβλία του».
– Αυτά εγώ τα θεωρώ διαστροφή.
– Οπως και η εκδίωξη του Σαίξπηρ αλλά και του Ομηρου από τα πανεπιστήμια…
– Και να το πάω πιο πέρα; Με ενοχλεί πολύ που ο Γούντι Αλεν, για τον οποίο τίποτα δεν αποδείχθηκε τελικά, στερείται στην πράξη το δικαίωμα να κάνει ταινίες στην Αμερική. Εγώ τον αγαπώ πάρα πολύ. Ακόμη και οι κακές του ταινίες ήταν καλύτερες από τις μέτριες ταινίες που βλέπουμε σήμερα. Για να μην μιλήσω για τα αριστουργήματα του…
– Ή τον Κέβιν Σπέισι που επίσης κατέστρεψαν παρότι και αυτός αθωώθηκε παμψηφεί και μάλιστα από γυναίκες δικαστές.
– Και εκεί στενοχωρήθηκα πολύ. Αυτές οι τεράστιες υπερβολές, ουσιαστικά εξυπηρετούν αυτούς που σήμερα καταπατούν δικαιώματα.
– Εχεις δίκιο. Αν το έντονο βλέμμα θεωρείται κακοποίηση – όπως λένε τώρα σε κάποιες βόρειες χώρες – αυτό αθωώνει ή τελοσπάντων δίνει ελαφρυντικά στον βιαστή. Σου λένε «ε όλοι κακοποιητές είστε».
– Συμφωνώ. Προσυπογράφω που λέμε.
– Ωραία! Πάμε λοιπόν ξανά σε αυτά που διαφωνούμε! (γέλια). Τι είναι αυτό που σε κάνει να ξυπνάς το πρωί και να λες «αντί να γράψω ένα στίχο να τα βάλω με τον Μήτσο»;
– Καλά δεν ξυπνάω και λέω με ποιον θα τα βάλω σήμερα. Και δεν αφαιρώ χρόνο από την στιχουργική. Διότι ο στίχος, σε μένα τουλάχιστον, έρχεται κατακούτελα. Δηλαδή, δεν λέω «θα πάω διακοπές στην Πάρο και θα κάτσω να γράψω». Θα γελάνε και οι πέτρες. Μπορεί να μη γράψω τίποτα. Μπορεί και να βγουν 10 τραγούδια.
– Σε ποιες συνθήκες αλήθεια έγραψες τα πρώτα σου τραγούδια;
– Δε θυμάμαι τίποτα. Ούτε καν αν ήταν πρωί ή αν ήταν βράδυ. Αλλά σε ένα μήνα είχα γράψει εκατό στιχάκια. Σαν να άνοιξε μία πόρτα και να βγήκε μέσα κάτι το οποίο ήταν κλεισμένο χρόνια.
– Τώρα πότε γράφεις;
– Παντού και πουθενά. Μου έχει τύχει να τελειώσω την δουλειά δύο τη νύχτα, να πηγαίνω για ύπνο και να δω στο κινητό ότι μου έχει στείλει μια μελωδία ο Σαμπάνης. Κάνω το λάθος να την ακούσω και μου έρχεται αμέσως ο στίχος. Οπότε με πήρε τέσσερις.
– Πάντως –για να επιστρέψω στην κόντρα μας– αν πάω σε έναν ψυχίατρο και του πω «έχω ένα φίλο ο οποίος γράφει αυτούς τους στίχους αλλά κάνει και αυτά τα πολιτικά tweets», μάλλον θα διαγνώσει διχασμό προσωπικότητας. Ή θα πει ότι είναι δύο διαφορετικοί άνθρωποι.
– Και ποιος είναι ένας άνθρωπος; Γι’ αυτό λατρεύω την «Εκδρομή» που έχει πει η Γαλάνη. «Πόσοι εαυτοί κρυμμένοι μέσα σου». Είμαι ακριβώς αυτό. Τι να κάνουμε; Βέβαια, υπάρχουν φορές που λέω δεν θα μπω στο Twitter, δεν θα ασχοληθώ. Μετά μπαίνω να διαβάσω λίγο, να ενημερωθώ, βλέπω κάτι που μου φαίνεται τρομερά άδικο και λέω «πώς γίνεται να μη γράψεις τώρα;». Και ξανακυλάω. Είναι πρόβλημα αυτό. Ενας εθισμός, ένας άλλου τύπου αλκοολισμός.
«Πήγα σε ψυχολόγο και ήταν ότι καλύτερο έκανα»
– Ο ψυχολόγος σου τι σου λέει; (γέλια)
– Σε ψυχολόγο, ναι, πηγαίνω τα τελευταία επτά χρόνια. Γιατί σε μια πτήση ήμουν στο όριο να πάθω κρίση πανικού. Κοίταζα από το παράθυρο του αεροπλάνου και έλεγα «είμαι εγώ εδώ μέσα και δεν μπορώ να βγω;». Κρύος ιδρώτας, ταχυκαρδία, όλα αυτά. Και είπα «Παναγία μου, να κατέβουμε και δεν θα ξαναμπώ σε αεροπλάνο». Και πήγα σε μια εξαιρετική ψυχολόγο, γνωσιακή. Δηλαδή, πας στο βάθος που αντέχεις. Δεν νομίζω ότι έχω κάνει κάτι καλύτερο για τον εαυτό μου.
– Να επιστρέψουμε στην πολιτική;
– Είδες που και εσύ είσαι εθισμένος (γέλια).
– Δεν έχεις και άδικο. Τι σου λέει το κομμουνιστικό DNA του πατέρα σου για τον Κασσελάκη;
– Να σου πω κατ’ αρχάς ότι εγώ κομμουνιστής δεν είμαι. Βέβαια έχω ψηφίσει ΚΚΕ, αλλά αυτό ήταν εις μνήμην του πατέρα μου. Επειδή έφυγε και πολύ νέος, ήταν σαν να ρίχνω την ψήφο του. Στο DNA μου όμως είναι να αγαπώ τον άνθρωπο τον αδικημένο, αυτόν που δεν έχει όσα εγώ και θα ήθελα να έχει όσα εγώ ή περισσότερα.
– Και αυτά τα αντιπροσωπεύει ο Κασσελάκης;
– Το λες επειδή ο Κασσελάκης είναι επιχειρηματίας και πλούσιος; Δηλαδή ο Ανδρέας Παπανδρέου που πήγαινε στην Ελούντα για διακοπές, δεν έκανε πολλά για τον προοδευτικό κόσμο και τους αδύναμους; Δεν μπορώ αυτά τα σχήματα. Δηλαδή πες μου ό,τι άλλο θες για τον Κασσελάκη, αλλά όχι αυτές τις απλουστεύσεις. Δεν είμαι τόσο αριστερός.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου που πήγαινε στην Ελούντα για διακοπές, δεν έκανε πολλά για τον προοδευτικό κόσμο και τους αδύναμους; Πες μου ό,τι άλλο θες για τον Κασσελάκη, αλλά όχι αυτές τις απλουστεύσεις.
– Ο Κασσελάκης λέει ότι ξέρει καλύτερα αγγλικά από τον Μητσοτάκη. Πιστεύεις ότι αυτό είναι που έλειψε από τον Τσίπρα;
– Οχι, βλακεία είναι αυτό. Να τους θαυμάσω –και τον Κασσελάκη και τον Μητσοτάκη– γιατί μιλάνε ωραία αγγλικά, δεν είναι όμως κριτήριο για την ψήφο μου. Από την άλλη, όμως, θέλω να σου πω ότι αν ήμουν ο Τσίπρας δεν θα είχα μιλήσει ποτέ αγγλικά στο εξωτερικό. Θα ήμουν ένας ηγέτης όπως τόσοι άλλοι –η Μέρκελ, ο Μακρόν, ο Ερντογάν, ο Πούτιν– που μιλάνε στη γλώσσα τους. Πόσο μάλλον που η δική μας η γλώσσα έχει και μια εξαιρετική ιστορία.
«Εγώ δεν είμαι κομματόσκυλο»
– Τι πιθανότητες δίνεις να σε διαψεύσει ο Κασσελάκης;
– Πάρα πολλές. Γιατί ο Τσίπρας σε κάποια σημεία δεν με διέψευσε; Εγώ δεν είμαι κομματόσκυλο. Το ίδιο το βράδυ των εκλογών που έβγαιναν και λέγανε «εντάξει είναι το 15%», εγώ έβγαινα και έλεγα «κοροϊδευόμαστε τώρα; – είναι αποτυχία το 15%!». Σαφώς αυτή τη στιγμή έχω μια ροπή, έχω μια συμπάθεια, αλλά δεν πρόκειται να παζαρέψω ποτέ την ελευθερία του λόγου μου. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου καν μέλος κάποιου κόμματος.
– Μα γράφτηκες στον ΣΥΡΙΖΑ!
– Γράφτηκα στον ΣΥΡΙΖΑ μόνο και μόνο επειδή για να ψηφίσω έπρεπε να είμαι μέλος. Αν επέτρεπαν να ψηφίζουν και οι φίλοι, δεν θα γραφόμουν ποτέ μέλος.
– Θέλεις να μου πεις την τελευταία συμβουλή που έχεις δώσει στον Κασσελάκη;
– Οχι. Να σου αποκαλύψω όμως το εξής: Οταν είχα μιλήσει τα Χριστούγεννα για ευχές με τον Τσίπρα και μετά με τον Κασσελάκη, είχα πει και στους δύο το ίδιο πράγμα: «Καταλαβαίνετε τώρα ότι παντρευτήκατε ο ένας τον άλλο. Δείτε τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ στα social media. Εχει background την κοινή σας φωτογραφία. Αν διαψεύσετε αυτόν τον κόσμο, θα είναι καταστροφικό και για τους δύο».
– Και τι σου απάντησαν;
– Συμφώνησαν και οι δύο και μετά πήγαν και οι δύο και έκαναν ακριβώς τα αντίθετα.
