«Θυμάμαι τον εαυτό μου να φεύγω μέσα Ιουνίου για Κρήτη και να επιστρέφω δύο μέρες πριν ανοίξουν τα σχολεία: μελαψή από την ηλιοθεραπεία και με τη γεύση από τα γεμιστά της γιαγιάς μου ακόμη στον ουρανίσκο», θυμάται η 50χρονη Ασπασία. «Ολο τον χειμώνα αναπολούσα το ξέγνοιαστο καλοκαίρι μου». Οι αναμνήσεις από τις διακοπές συνοδεία των παππούδων αποτελούσαν κοινό τόπο στις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Τα παιδιά έφευγαν από τις πόλεις για να ξεκινήσουν να μετρούν μπάνια και παγωτά, οι παππούδες τα πρόσεχαν όσο δούλευαν οι γονείς. Σταδιακά η εν λόγω «μόδα» περιορίστηκε – οι παππούδες συχνά δεν έχουν τις αντοχές, οι πιο νέοι δεν έχουν καν συνταξιοδοτηθεί. Φέτος, ωστόσο, ο παρατεταμένος καύσωνας και το υψηλό κόστος των διακοπών, έφεραν στη συζήτηση εκ νέου την επιλογή των διακοπών με τους παππούδες.
Ο δισταγμός των νέων γονέων μοιάζει να έχει και ψυχολογικές προεκτάσεις, καθώς αντικατοπτρίζει τη σχέση τους με τους δικούς τους. «Επικρατεί μεταξύ πολλών γονέων μια φοβικότητα και οι περισσότεροι δεν θέλουν να αφήνουν το παιδί τους σε ένα περιβάλλον όπου δεν είναι παρόντες», εξηγεί ο Ιωάννης Γλωσσόπουλος, σύμβουλος γονέων και ψυχολόγος. «Πολλές μαμάδες βιώνουν την απόσταση με πολύ άγχος, τηλεφωνούν ακόμη και ανά μία ώρα στους γονείς τους», λέει. «Παρατηρώ, επίσης, χάσμα γενεών και πολύ έντονη σύγκρουση μεταξύ τους – οι σύγχρονοι γονείς δεν ανέχονται να εφαρμόζουν οι γονείς τους παιδαγωγικές μεθόδους που εκείνοι κρίνουν ξεπερασμένες ή επικίνδυνες».
Πολλοί παππούδες, όμως, εκπλήσσουν με τη διαφορετική στάση που κρατούν έναντι «των παιδιών των παιδιών τους». Αυτό συνέβη στην περίπτωση της Ελενας. «Καταλόγιζα στους γονείς μου ότι ήταν η μεν μητέρα μου χειριστική, ο δε πατέρας μου αυστηρός, είχα δεύτερες σκέψεις πριν στείλω τα παιδιά μου στο χωριό», αναφέρει η 48χρονη. «Συζήτησα με όλες τις πλευρές και φάνηκε ότι ειδικά ο πατέρας μου είχε σαφώς μαλακώσει τη στάση του». Η ίδια έστελνε τα παιδιά της από τα τρία έως και τα δεκαπέντε τους χρόνια για πάνω από έναν μήνα και όλοι έμεναν ενθουσιασμένοι. «Οταν ήταν πολύ μικρά έστελνα μαζί και την νταντά τους για να μην τους επιβαρύνω», διευκρινίζει. Τώρα που μεγάλωσαν, «συνεχίζουν να πηγαίνουν διότι έχουν δεθεί με τον τόπο».
Καθώς το χάσμα γενεών είναι μεγάλο, ο σύμβουλος γονέων και ψυχολόγος Ιωάννης Γλωσσόπουλος δίνει πρακτικές συμβουλές για την αποφυγή εντάσεων και συγκρούσεων.
Σύμφωνα με τον κ. Γλωσσόπουλο, τα παιδιά του δημοτικού μπορούν άνετα να κάνουν διακοπές μαζί με τους παππούδες. «Το ιδανικό είναι να έχουν ήδη οικειότητα μαζί τους, διότι πρόκειται για μια ηλικία με αυξημένο το αίσθημα της ντροπής», διευκρινίζει. «Αν τους βλέπουν σπάνια, επειδή π.χ. εκείνοι ζουν σε άλλο μέρος από την πυρηνική οικογένεια, θα χρειαστεί περίοδος προσαρμογής». Μια στοιχειώδης καθημερινή ρουτίνα χρειάζεται και στις διακοπές, όχι τόσο αυστηρή όπως τον χειμώνα. «Τα εγγόνια μπορούν να αρχίσουν να εξοικειώνονται με ελαφρές δουλειές του σπιτιού: έτσι θα συνεισφέρουν κι αυτά στη συγκατοίκηση».
Η συνήθης κατηγορία προς τους παππούδες είναι ότι κακομαθαίνουν τα εγγόνια. Σε πρακτικά ζητήματα –όπως η έκθεση στις οθόνες και η διατροφή– οι απόψεις μπούμερς και μιλένιαλς πράγματι διίστανται. «Μπορούν πριν από την έναρξη του καλοκαιριού να συμφωνηθούν ορισμένοι κοινά αποδεκτοί και από τις τρεις γενιές κανόνες», προτείνει. «Αν είναι δύσκολο να τηρηθούν, μπορεί η παραμονή να είναι σύντομη, σε λίγες μέρες δεν θα καταστραφεί η ανατροφή των παιδιών». Για τα παιδιά του δημοτικού ο κ. Γλωσσόπουλος συστήνει οι κοινές διακοπές να μην ξεπεράσουν τις 20-30 μέρες, διότι η καθημερινότητα με τα παιδιά φέρνει και κούραση. Εναντι των άλλων ηλικιακών ομάδων, ο σύμβουλος γονέων εμφανίζεται επιφυλακτικός. «Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας απαιτούν μεγάλη φροντίδα, ευλαβική τήρηση των ωραρίων, συνεχή επιτήρηση, οπότε θα συμβούλευα να μη μείνουν υπό την ευθύνη ατόμων τρίτης ηλικίας πάνω από 1,5 εβδομάδα», επισημαίνει. «Οσοι έχουν παιδιά σε εφηβεία, καλό είναι να αποφασίζουν βάσει των επιθυμιών τους». Η εικόνα, πάντως, ενός ηλικιωμένου που περιμένει ανήσυχος έναν έφηβο να επιστρέψει από βραδινή έξοδο είναι στρεσογόνα.
Κοινωνικοποίηση
Οι διακοπές αποτελούν ευκαιρία δικτύωσης με νέα πρόσωπα. «Είναι ευεργετικό για την κοινωνικοποίηση των παιδιών να αλληλεπιδρούν σε ένα ανοιχτό κοινωνικό περιβάλλον που δεν πλαισιώνεται από το σχολείο», επισημαίνει ο κ. Γλωσσόπουλος. «Δεν αποκλείεται να συνδεθούν με συνομηλίκους που μεγαλώνουν διαφορετικά». Ετσι, όμως, μπαίνουν «στη ζωή», μαθαίνουν πώς να επιβιώνουν και να διαφοροποιούνται σε ένα περιβάλλον μακριά από τον αποστειρωμένο «μικρόκοσμο» της πόλης. «Υπάρχουν, βέβαια, και παιδιά που δεν αντέχουν τις πολιτισμικές διαφορές πόλης και χωριού, για τα οποία μια επίσκεψη στο χωριό δεν είναι ελκυστική».
