Τa πρώτa κρούσματα πανώλης των μικρών μηρυκαστικών σε Δυτική Αττική και ορεινή Κορινθία, καθώς και ένα νέο στη Λάρισα, σήμαναν συναγερμό στην Πολιτεία και ενέτειναν τις ανησυχίες των κτηνοτρόφων και στις τρεις περιοχές.
Μιλώντας στην «Κ» ο αντιπεριφερειάρχης Κορίνθου, Αναστάσιος Γκιόλης, τόνισε πως σε μία κτηνοτροφική μονάδα στον δήμο Σικυωνίων θανατώθηκαν 300 ζώα. Ωστόσο, επειδή σε πολύ κοντινή απόσταση βρισκόταν και άλλη φάρμα με 1.200 ζώα, ελήφθη η απόφαση να θανατωθούν και αυτά. «Είμαστε ακόμα στην αρχή. Από τη στιγμή που ανευρέθη το πρώτο κρούσμα, ενεργοποιήθηκαν αμέσως όλα τα αυστηρά πρωτόκολλα, ενώ κτηνίατροι από όλες τις υπηρεσίες της Πελοποννήσου συνδράμουν στο έργο της ιχνηλάτησης», λέει με τη σειρά του στην «Κ» ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Δημήτρης Πτωχός, τονίζοντας πως στη ζώνη επιτήρησης των 10 χλμ βρίσκονται 11.000 αιγοπρόβατα.
Σύμφωνα με τον κ. Γκιόλη, στην Κόρινθο, ακολουθείται η ίδια μέθοδος ιχνηλάτησης που ακολουθείται και στη Θεσσαλία, με τις ζώνες δηλαδή των 3 και 10 χιλιομέτρων -προστασίας και επιτήρησης αντίστοιχα-. Ταυτόχρονα, αιματολογικοί έλεγχοι πραγματοποιούνται διαρκώς σε τυχαία δείγματα και σε πολλές άλλες περιοχές του νομού, έτσι ώστε να ανευρεθούν ταχύτατα τυχόν νέα κρούσματα. «Μέχρι την Παρασκευή κανένα σφαγείο στον νομό δεν θα σφάξει αιγοπρόβατα» αναφέρει ο ίδιος.
Σημειώνεται πως η είδηση για το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα πανώλης στην Κόρινθο, προκάλεσε σήμερα, την απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, να απαγορευτεί η μετακίνηση αιγοπροβάτων για αναπαραγωγή, πάχυνση και σφαγή, σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ, οι αρμόδιες υπηρεσίες, σε συνεργασία με τις Περιφέρειες συνεχίζουν την επιδημιολογική έρευνα σχετικά με την προέλευση των κρουσμάτων, αλλά και με τη διαδρομή πιθανόν υπόπτων εισαγωγών.
Σε επιφυλακή οι Αρχές μετά το πρώτο κρούσμα στην Αττική
Η κατάσταση φαίνεται πάντως πως αρχίζει να λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις μετά την ανακοίνωση, αργά το απόγευμα, πως κρούσμα πανώλης των αιγοπροβάτων εντοπίστηκε και σε κτηνοτροφική μονάδα στη Δυτική Αττική και συγκεκριμένα στον Ασπρόπυργο.
Εδώ και αρκετές ημέρες το προσωπικό των Τοπικών Κέντρων Ελέγχου Νοσημάτων (ΤΚΕΝ) της Περιφέρειας Αττικής είχε θέσει σε καραντίνα δύο κτηνοτροφικές μονάδες που είχαν προμηθευτεί αμνοερίφια από Ρουμανία.
Μετά από ειδοποίηση των ιδιοκτητών της μονάδας στον Ασπρόπυργο για ύποπτα συμπτώματα στα ζώα τους, οι κτηνίατροι της Περιφέρειας προέβησαν σε αιμοληψίες διαπιστώνοντας το κρούσμα.
Αμέσως τέθηκαν σε εφαρμογή τα αυστηρά πρωτόκολλα του ΥΠΑΑΤ, που προβλέπουν τη μαζική θανάτωση και έπειτα την ταφή των ζώων τα οποία βρίσκονται στην ίδια μονάδα. Την ίδια στιγμή, οι κτηνιατρικές υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής διενεργούν σχολαστικούς ελέγχους στις μονάδες του Ασπροπύργου, ενώ θα συγκληθεί και ευρεία σύσκεψη για την κατάρτιση ολιστικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της επιδημίας.
Δύσκολες στιγμές για κτηνοτρόφους στη Θεσσαλία
Σε ό,τι αφορά στη Θεσσαλία, έχουν μέχρι στιγμής ελεγχθεί 860 εκτροφές, με τις 22 να παρουσιάζουν θετικά κρούσματα. 9.257 ζώα έχουν βρεθεί μολυσμένα με τα 7.177 να έχουν ήδη θανατωθεί. Μάλιστα η εκρίζωση του ιού είναι μια δύσκολη υπόθεση.
H φάρμα του Γιάννη Γκουρομπίνου, προέδρου της Ομοσπονδίας Κτηνοτροφικών Συλλόγων Θεσσαλίας βρίσκεται εντός της ζώνης επιτήρησης των 10 χλμ από τα κρούσματα που βρέθηκαν στην Ελασσόνα.
«Δεν μπορείτε να φανταστείτε με τι φόβο ζούμε σε καθημερινή βάση. Πώς νιώθουμε μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα. Πώς είναι να βλέπουμε τα κοπάδια μας να θάβονται μέσα στους στάβλους μας»
Ο ίδιος σημειώνει πως ο χειρισμός του θέματος στη Θεσσαλία είναι καλός. Αναφέρει επίσης πως το επικρατέστερο σενάριο για την είσοδο της πανώλης στη χώρα, σε Θεσσαλία και Κόρινθο, είναι πως τα μολυσμένα πρόβατα είχαν ως αρχική χώρα προέλευσης τη Γαλλία και μολύνθηκαν σε στάση που έκαναν στη Ρουμανία.
Οπως λέει, «μετά τις καταστροφές που προκάλεσε ο Daniel όπως οι απώλειες σε ζώα, πολλοί κτηνοτρόφοι άρχισαν να αγοράζουν πρόβατα από την Ευρώπη. Δεν αποκλείεται βέβαια και το σενάριο τα μολυσμένα αιγοπρόβατα να εισήλθαν από Τουρκία μέσω Εβρου, αλλά υπάρχουν ενδείξεις πως τα μολυσμένα πρόβατα τόσο σε Θεσσαλία όσο και Κόρινθο, ήρθαν από τον ίδιο σταθμό συγκέντρωσης στη Ρουμανία όπου και πιθανόν μολύνθηκαν».
Εμφανώς ανήσυχος με τις εξελίξεις, σχολιάζει «τη μεγάλη ζημιά μας την κάνουν οι εισαγωγείς και οι παχυντές. Το τι βιώνουμε εμείς οι κτηνοτρόφοι δεν περιγράφεται. Δεν μπορείτε να φανταστείτε με τι αίσθηση φόβου ζούμε σε καθημερινή βάση. Πώς νιώθουμε μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα για κάθε στάβλο. Πώς είναι να βλέπουμε τα κοπάδια μας να θάβονται μέσα στους στάβλους μας».
Ο κ. Γκουρομπίνος αναφέρει μάλιστα πως όταν άρχισαν οι αναφορές για τα πρώτα κρούσματα, υπήρξε μια περίπτωση όπου ένα κοπάδι θάφτηκε ζωντανό, γεγονός που προκάλεσε έντονη κατακραυγή στις τάξεις των κτηνοτρόφων. «Τώρα τα ζώα θανατώνονται με ηλεκτρικό ρεύμα και στη συνέχεια αφαιρούνται τα εντόσθια, πριν θαφτούν, έτσι ώστε να επέλθει πιο γρήγορα η σήψη τους», εξηγεί ο ίδιος.
Και δεν είναι μόνο η απώλεια των ζώων, καθώς οι κτηνοτρόφοι στη Θεσσαλία έχουν ήδη έρθει αντιμέτωποι και με το «μούδιασμα» της αγοράς. «Οι κρεοπώλες είναι διστακτικοί μαζί μας κι ας μπορεί να καταναλωθεί το κρέας χωρίς κανένα πρόβλημα για τον άνθρωπο. Οι καταναλωτές το ίδιο. Χώρες του εξωτερικού που εισάγουν ελληνικό γάλα και τυρί, άτυπα ακόμα μας κρατούν σε αναμονή τις παραγγελίες».
Η ταυτότητα της πανώλης των αιγοπροβάτων
Ο Αθανάσιος Τσακρής, καθηγητής μικροβιολογίας και διευθυντής του ομώνυμου εργαστηρίου στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, εξηγεί στην «Κ» τα βασικά χαρακτηριστικά της πανώλης των αιγοπροβάτων, αλλά και γιατί το ζήτημα προλβηματίζει.
Οπως σημειώνει ο καθηγητής, πρόκειται για μια ιογενή ζωονόσο, η οποία εμφανίζεται περίπου 2-6 μέρες μετά την έκθεση στον ιό, με πρώτα συμπτώματα τον πυρετό (φτάνει τους 40 ή 41°C), την υπνηλία, την απώλεια όρεξης, το θαμπό τρίχωμα, και τη συμφόρηση των βλεννογόνων. Οσο οι μέρες περνούν, η κλινική εικόνα επιδεινώνεται ραγδαία: οι ρινικές εκκρίσεις γίνονται βλεννοπυώδεις, εμφανίζεται καταρροϊκή επιπεφυκίτιδα, αλλά και νεκρωτική στοματίτιδα, μαζί με διάρροια, βήχα, δύσπνοια, ενώ τα έγκυα ζώα στην πλειονότητά τους αποβάλλουν.
Το ανοσοποιητικό σύστημα καταρρέει, με πιο συχνή επιπλοκή την πνευμονία. Ο θάνατος επέρχεται σε 5-10 μέρες. «Αυτή είναι, δυστυχώς, η νομοτέλεια της πανώλης των αιγοπροβάτων -πανώλη των μικρών μηρυκαστικών (PPR), όπως είναι γνωστή διεθνώς- για περίπου το 70% των ζώων που προσβάλλονται (με τα νεαρά να είναι πιο ευάλωτα από τα ενήλικα). Ακόμα μεγαλύτερη από τη θνησιμότητά της, όμως, είναι η μεταδοτικότητά της: από τη στιγμή που η νόσος θα εμφανιστεί σε ένα κοπάδι, θα μεταδοθεί στο 90% των ζώων», εξηγεί ο κ. Τσακρής.
«Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν και πώς κάποιοι από αυτούς τους ιούς θα βρουν κατάλληλες συνθήκες ώστε να μπορέσουν να μεταπηδήσουν και στον άνθρωπο»
Η πανώλη των αιγοπροβάτων, που πρώτη φορά καταγράφηκε το 1942 στην Ακτή Ελεφαντοστού, προκαλείται από τον RNA ιό Morbillivirus caprinae, που ανήκει στην οικογένεια των Παραμυξοΐών, όπως οι ιοί που ευθύνονται για την πανώλη των βοοειδών, τη νόσο Carre στους σκύλους και την ιλαρά στους ανθρώπους, μεταξύ άλλων. Μεταδίδεται μεταξύ των ζώων με άμεση επαφή, συχνά μέσω της εισπνοής μολυσμένων σταγονιδίων.
Η πρώτη καταγραφή της (PPR) στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν το 2018 στη Βουλγαρία. Μια παράμετρος που ανεβάζει τον πήχη δυσκολίας, είναι ότι οι ευρωπαϊκές κτηνιατρικές υπηρεσίες δεν είναι εξοικειωμένες με τη συγκεκριμένη νόσο, ούτε κατάλληλα προετοιμασμένες. Επιπλέον, θεωρούν την πανώλη των αιγοπροβάτων «εξωτική» ασθένεια. Εκείνη τη χρονιά, πάντως, η Βουλγαρία κατάφερε να περιορίσει την εξάπλωσή της, επιβάλλοντας ζώνη καραντίνας γύρω από την περιοχή με τα αρχικά κρούσματα και απαγορεύοντας άμεσα το εμπόριο και τη μεταφορά ζώων.
Και μπορεί η νόσος να μην μολύνει τον άνθρωπο, ωστόσο δεν πλήττει μόνο τα ζώα.
«Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η εξάλειψη της πανώλης των αιγοπροβάτων θα συνέβαλε καθοριστικά στη διατήρηση του εισοδήματος τουλάχιστον 300 εκατομμυρίων αγροτικών/κτηνοτροφικών οικογενειών σε δεκάδες χώρες όπου τα αιγοπρόβατα αποτελούν βασική πηγή εσόδων. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς τον αντίκτυπο της σημερινής επιδημίας στις κτηνοτροφικές μονάδες της πολύπαθης Θεσσαλίας και άλλων περιοχών της Ελλάδας όπου η κτηνοτροφία αποτελεί πυλώνα της τοπικής οικονομίας, καθώς και, γενικότερα, στην παραγωγή και στην επισιτιστική ασφάλεια», σημειώνει ο κ. Τσακρής.
Και, βέβαια, σύμφωνα με τον καθηγητή, μιας και έχουμε να κάνουμε με μια ζωονόσο, καλό είναι να θυμόμαστε ότι το 60% των γνωστών μολυσματικών ασθενειών σε ανθρώπους και το 75% όλων των αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, προέρχονται δηλαδή από τα ζώα. «Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν και πώς κάποιοι από αυτούς τους ιούς θα βρουν κατάλληλες συνθήκες ώστε να μπορέσουν να μεταπηδήσουν και στον άνθρωπο. Η εντατική κτηνοτροφία και πτηνοτροφία, άλλωστε, διευκολύνουν την εξάπλωση ιών μεταξύ διαφορετικών ειδών ζώων, και στη συνέχεια την προσαρμογή τους στον άνθρωπο».
