Το καλοκαίρι του 2024 έχουμε μπει σε ένα τούνελ ζέστης και είναι αβέβαιο το πότε θα βγούμε. Μετά τον πιο θερμό Ιούνιο των τελευταίων πολλών δεκαετιών, έναν πολύ ζεστό Ιούλιο με τον πιο παρατεταμένο καύσωνα, οι προγνώσεις δείχνουν πως μπαίνουμε σε έναν Αύγουστο με θερμοκρασίες πάνω από τις συνηθισμένες για την εποχή. Το πόσο πιο πάνω δεν μπορεί να ειπωθεί ακόμα με ασφάλεια, αλλά όλα δείχνουν πως το φετινό καλοκαίρι η ζέστη θα κάνει… τρίποντο, με τρεις μήνες πιο θερμούς από τις θερμοκρασίες των τελευταίων δεκαετιών.
Εάν επιβεβαιωθούν τα σενάρια, τότε «θα είναι ένα από τα πρώτα καλοκαίρια που και οι τρεις μήνες είναι πολύ ζεστοί και με θετικές αποκλίσεις», σχολιάζει στην «Κ» ο Κ. Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Αστεροσκοπείο.
Μετά την πτώση της θερμοκρασίας που αναμένεται σήμερα και αύριο λόγω ισχυρών ανέμων, από Παρασκευή και μέχρι και τις 7/8 η ανάλυση από τους ερευνητές του Αστεροσκοπείου, Σταύρο Ντάφη και Κώστα Λαγουβάρδο, 32 σεναρίων από το Εθνικό Κέντρο Περιβαλλοντικών Προγνώσεων των ΗΠΑ δείχνει σημαντική άνοδο της θερμοκρασίας, αρκετά πάνω από τις κανονικές για την εποχή τιμές, που έτσι κι αλλιώς είναι υψηλές.
Αλλά και για ολόκληρο τον τρίτο μήνα του καλοκαιριού η εποχική πρόγνωση αναφέρει υψηλές θερμοκρασίες. «Θερμότερος του κανονικού αναμένεται να είναι ο ερχόμενος Αύγουστος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις εποχικές προγνώσεις που εκδόθηκαν μέσα στον Ιούλιο. Αυτό προκύπτει από την ανάλυση 300 σεναρίων από έξι βασικά κέντρα πρόγνωσης: ECMWF (Ευρώπη), UKMO (Ηνωμένο Βασίλειο), Meteo-France (Γαλλία), JMA (Ιαπωνία), NCEP (ΗΠΑ) και CMCC (Ιταλία), όπως παρέχονται από το Copernicus Climate Change Service της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», λέει στην «Κ» ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Αστεροσκοπείο και επιστημονικά υπεύθυνος του meteo.gr.
Την επεξεργασία των σεναρίων έκαναν οι Γ. Φραγκουλίδης, Κ. Λαγουβάρδος, Β. Κοτρώνη, οι οποίοι δεν παραλείπουν να σημειώσουν πως «οι μακροπρόθεσμες προγνώσεις χαρακτηρίζονται από μεγάλη αβεβαιότητα και σκοπό έχουν την εκτίμηση της τάσης στη μηνιαία και εποχική εξέλιξη των μέσων καιρικών συνθηκών». Αξίζει βέβαια να ειπωθεί πως φέτος ειδικά έχουν «πέσει μέσα» όσον αφορά την Ελλάδα.
Τι προκύπτει λοιπόν από τα σενάρια; «Σύμφωνα με το 95% των διαθέσιμων σεναρίων, η μέση θερμοκρασία Αυγούστου θα είναι υψηλότερη από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα (περίοδος αναφοράς: 1993-2016). Πιο συγκεκριμένα, τα πιθανότερα σενάρια είναι να σημειωθούν αποκλίσεις της τάξεως των 1-2 °C (αυτό προκύπτει από το 45% των σεναρίων) και 0-1 °C (από το 36%). Η πιθανότητα για μέσες θερμοκρασιακές αποκλίσεις άνω των 2 °C είναι 14%», αναφέρουν οι ερευνητές.
Πρόκειται για σημαντικές αποκλίσεις προς τα πάνω, καθώς ενδέχεται να διαμορφώσουν ακόμα υψηλότερες κορυφώσεις, σε κύματα καύσωνα. «Εάν επιβεβαιωθεί πως και ο μέσος όρος του Αυγούστου θα είναι πάνω από τις συνηθισμένες για την εποχή τιμές, τότε θα είναι ένα από τα πρώτα καλοκαίρια που και οι τρεις μήνες είναι πολύ ζεστοί και με θετικές αποκλίσεις», σχολιάζει ο Κ. Λαγουβάρδος.
Ηδη από τον Ιούλιο του 2023 έχουμε αλλεπάλληλους μήνες που οι μέσες θερμοκρασίες στην Ελλάδα είναι υψηλότερες από αυτές της δεκαετίας 2010-19. «Είναι ένα καυτό και ανησυχητικό σερί, που διακόπηκε μόνο τον Μάιο του 2024, που οι θερμοκρασίες ήταν κοντά στα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα. Εχουμε συνεχόμενους θερμούς μήνες για πάνω από ένα χρόνο, με τοπικές εξαιρέσεις μόνο, όπως τον Σεπτέμβριο του 2023 στη Θεσσαλία λόγω του “Ντάνιελ”», συμπληρώνει ο υπεύθυνος του meteo.gr.
Στις τοπικές τάσεις αξίζει να σημειωθεί η υπερθέρμανση με πιο γρήγορους ρυθμούς των περιοχών της Μακεδονίας (κάτι που καταγράφεται ευρύτερα στα Βαλκάνια), αλλά και γενικότερα των ηπειρωτικών περιοχών.
Το πρόβλημα της ζέστης διαρκείας που παρατηρείται το φετινό καλοκαίρι δεν εκφράζεται μόνο σε επίπεδο μήνα, με τις αλλεπάλληλες ζεστές ημέρες, αλλά και σε επίπεδο 24ώρου, με την ανυπαρξία δροσισμού τις νυχτερινές ώρες, ειδικά σε μεγάλα αστικά κέντρα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με καταγραφή των Γ. Κύρου και Κ. Λαγουβάρδου στο meteo.gr, στα μεγάλα αστικά κέντρα και κατά τη διάρκεια των πολύ ζεστών ημερών του Ιουλίου, από τις αρχές Ιουλίου έως και τις 25/7, η θερμοκρασία δεν έπεφτε κάτω από τους 27 βαθμούς Κελσίου για πολλά 24ωρα, ακόμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ειδικά στα αστικά κέντρα, όπως η Αττική (κυρίως), η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και ο Βόλος, υπήρχαν πολλοί σταθμοί που η θερμοκρασία δεν έπεσε κάτω από τους 27 °C για 15-18 ημέρες μέσα σε μια περίοδο 20 ημερών!
Τις νύχτες
«Εχει πολύ μεγάλη σημασία το ότι δεν πέφτει η θερμοκρασία το βράδυ. Μπορεί σε μια περιφερειακή ή αγροτική περιοχή το μεσημέρι να φτάσει το θερμόμετρο και στους 40 °C, αλλά το βράδυ θα πέσει στους 23 °C ή ακόμα και στους 20 °C. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στον ανθρώπινο οργανισμό και σε όλη τη φύση να αναλάβουν δυνάμεις, ενώ και τα σπίτια μπορούν να δροσιστούν. Αντιθέτως, εάν στην Αθήνα έχει 30 °C μέχρι τα μεσάνυχτα, που ο πολύς κόσμος πάει για ύπνο και κλείνει το σπίτι, τότε δεν ξεκουράζεται κανείς, δεν πέφτει η θερμοκρασία μέσα στα σπίτια και υπάρχει μεγάλη και διαρκής θερμική επιβάρυνση», υπογραμμίζει ο διευθυντής ερευνών του Αστεροσκοπείου.
Στην επιμονή των πολύ ζεστών νυκτών επιδρά οπωσδήποτε και το φαινόμενο της «αστικής θερμικής νησίδας», που επιβαρύνεται από τις συνθήκες της Αθήνας, δηλαδή την τσιμεντοποίηση, τις καλυμμένες με θερμοσωρευτικά υλικά επιφάνειες, την έλλειψη πρασίνου κ.λπ. Στη νέα εποχή της κλιματικής αλλαγής που έχουμε εισέλθει, με τις υψηλές θερμοκρασίες και τους καύσωνες, όλα αυτά πρέπει να τα δούμε αλλιώς.
