Τοξική είναι πλέον η ατμόσφαιρα που έχει προκληθεί από την πυρκαγιά που ξέσπασε στον Βαρνάβα στις 3 το μεσημέρι της Κυριακής και γρήγορα εξαπλώθηκε σε όλη τη βορειοανατολική Αττική. Οι ισχυροί άνεμοι που έπνεαν εξαρχής στην ευρύτερη περιοχή είχαν ως συνέπεια ο καπνός να μεταφερθεί σε απόσταση πάνω από 300 χιλιόμετρα από την αρχική εστία, έτσι όπως καταγράφηκε στον ευρωπαϊκό μετεωρολογικό δορυφόρο METEOSAT-11, τον οποίο παρουσιάζει το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Σε ορισμένες περιοχές η συγκέντρωση των μικροσωματιδίων έφτασε τα 200 μικρογραμμάρια – Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το μέσο ημερήσιο επιτρεπτό όριο είναι τα 20.
Η ένταση των ανέμων προκάλεσε διασπορά αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2.5. Οι τιμές των μικροσωματιδίων που κατέγραψε το δίκτυο παρακολούθησης ποιότητας του αέρα που λειτουργεί στο πλαίσιο της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής ΠΑΝΑΚΕΙΑ, έφτασαν ειδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας της Κυριακής προς χθες Δευτέρα σε απαγορευτικά για την ανθρώπινη υγεία επίπεδα. Η άνοδος ξεκίνησε σταδιακά από τις 4 μ.μ. της Κυριακής, ωστόσο από τις 3 π.μ. άρχισε να σημειώνεται πολύ μεγάλη επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα. Ενδεικτικά, αποπνικτική ήταν η ατμόσφαιρα στη Γλυφάδα, όπου οι συγκεντρώσεις ξεπέρασαν τα 200 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας. Η διασπορά των μικροσωματιδίων στην περιοχή των νοτίων προαστίων, που χιλιομετρικά βρίσκεται μακριά από την εστία της φωτιάς, έγινε μέσω του Υμηττού, ο οποίος λειτουργεί ως «διάδρομος».
«Πάνω στη ραχοκοκαλιά του Υμηττού “γλιστρά” το νέφος των μικροσωματιδίων, το οποίο καταλήγει πάνω σε Γλυφάδα και Βουλιαγμένη και σκάει σαν ένα μεγάλο ωστικό κύμα εκτινάσσοντας τις τιμές των σωματιδίων ακόμα και στα 200 μικρογραμμάρια σε ωριαία τιμή», περιέγραψε στην «Κ» ο Νίκος Μιχαλόπουλος, καθηγητής και διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και συντονιστής της ερευνητικής ομάδας ΠΑΝΑΚΕΙΑ. Ετσι, το σύννεφο του καπνού μεταφέρθηκε ανατολικά και νότια.
Και σε άλλες θέσεις μέτρησης στο ανατολικό τμήμα του λεκανοπεδίου (Βριλήσσια, Χαλάνδρι, Βύρωνας, Ηλιούπολη) οι συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων έφτασαν μέχρι και τα 70 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Η κορύφωση των τιμών σημειώθηκε από τη μία χθες τα ξημερώματα έως τις 7 π.μ., το χρονικό διάστημα δηλαδή κατά το οποίο οι άνεμοι κοπάζουν και τα σύννεφα καπνού παραμένουν στάσιμα. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το μέσο ημερήσιο επιτρεπτό όριο είναι τα 20 μικρογραμμάρια.
Οδηγίες προφύλαξης
Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Υγείας εξέδωσε ήδη από την Κυριακή οδηγίες με στόχο τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Συγκεκριμένα, το υπουργείο συστήνει στο κοινό να ζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια σε περίπτωση επίμονου βήχα, δυσκολίας ή/ και συριγμού στην αναπνοή, σφίξιμου ή και πόνου στο στήθος, ταχυκαρδίας, ναυτίας, ασυνήθιστης κόπωσης ή ζάλης. Στη διάρκεια των πρώτων ωρών εκδήλωσης της πυρκαγιάς τέθηκαν σε αυξημένη ετοιμότητα το νοσοκομείο «Σωτηρία» για πνευμονολογικά περιστατικά και το «Γ. Γεννηματάς» για τυχόν εγκαυματίες.
Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών κρούουν εξίσου τον κώδωνα του κινδύνου. Η ΕΠΕ συστήνει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη παραμονή των πολιτών σε εσωτερικούς χώρους και τη χρήση κλιματιστικού, εφόσον το δωμάτιο είναι ερμητικά κλειστό. Παροτρύνει δε τους κατοίκους των περιοχών με υψηλές συγκεντρώσεις να δημιουργήσουν «ένα προστατευμένο και κλιματιζόμενο δωμάτιο εντός της οικίας». Τους αποτρέπει δε από το κάπνισμα και το μαγείρεμα σε ανοιχτή εστία, από τη χρήση κεριών για φωτισμό, ηλεκτρικής σκούπας και προϊόντων αεροζόλ. Ο ΙΣΑ, μάλιστα, συμβουλεύει τους πολίτες, αν παραμένουν στο σπίτι τους, «να αποφύγουν το μαγείρεμα, γιατί το τηγάνισμα ή η ψηστιέρα μπορεί να επιδεινώσουν τη ρύπανση του εσωτερικού αέρα» και να αγοράσουν έτοιμα τρόφιμα ή κονσέρβες. «Εφόσον η μετακίνηση κρίνεται απαραίτητη θα πρέπει να γίνεται σε ώρες χαμηλότερου θερμικού φορτίου (π.χ. βράδυ) με χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP2 ή 3) με καλή εφαρμογή», ανέφερε η ΕΠΕ, διευκρινίζοντας ότι «οι “χειρουργικές” ή υφασμάτινες μάσκες δεν προστατεύουν από την εισπνοή καπνού ή στάχτης».
Ο ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα δεν θα πρέπει να μετακινούνται, ειδικά αν δεν είναι εφικτή η χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας. Για τους ασθενείς με άσθμα και ΧΑΠ απαιτείται η αυστηρή τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, και επί οποιασδήποτε επιδείνωσης των συμπτωμάτων, η άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.
Τα συχνότερα συμπτώματα από τη βραχυχρόνια έκθεση σε καπνό αφορούν το ανώτερο αναπνευστικό και εκδηλώνονται με ρινίτιδα και αίσθημα ξηρότητας στον φάρυγγα. Μπορεί επίσης να εμφανισθεί ξηρός και ερεθιστικός βήχας, ενώ ανεξάρτητα από την ύπαρξη υποκείμενου νοσήματος μπορεί να εμφανισθεί και δύσπνοια. Ζάλη, ναυτία, καταβολή και κεφαλαλγία μπορεί να υποδηλώνουν πιθανή τοξικότητα από μονοξείδιο του άνθρακα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανισθούν και σε καθόλα υγιή άτομα, αλλά είναι σαφές ότι η συχνότητα και η ένταση είναι μεγαλύτερη σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα.
Η κυριότερη, άμεση αιτία θανάτου σε περίπτωση φωτιάς είναι η ασφυξία που οφείλεται στην κατανάλωση του οξυγόνου κοντά στην εστία της φωτιάς σε συνδυασμό με την εισπνοή μεγάλης ποσότητας καπνού. «Ο καπνός μπορεί να παραμείνει στην ατμόσφαιρα για αρκετές ημέρες μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς, συνεπώς συνεχίστε να ενημερώνεστε για την ποιότητα του αέρα στην περιοχή της κατοικίας σας ή όπου διαμένετε», τονίζει ο ΙΣΑ.
