Από πιστοποιημένους μηχανικούς και συμβασιούχους υπαλλήλους, έως εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και από πριμ παραγωγικότητας έως… απειλή απόλυσης για τους υπαλλήλους του Ελληνικού Κτηματολογίου επιστρατεύει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την ολοκλήρωση του πολύπαθου έργου. Σε σχέδιο νόμου που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση περιλαμβάνονται και ρυθμίσεις περί διευκόλυνσης των διορθώσεων, όταν διαπιστώνονται μικρές αποκλίσεις μεταξύ συμβολαίων και πραγματικότητας, κάτι που εμπόδιζε τις μεταβιβάσεις ακινήτων.
Το σχέδιο νόμου, που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση δύο εβδομάδων, έχει διπλό στόχο, την επιτάχυνση της διαδικασίας κτηματογράφησης, ώστε το κτηματολόγιο να τελειώσει μέσα στο 2025 και την απλοποίηση των διαδικασιών μεταβίβασης ακινήτων και καταχώρισης ή διόρθωσης στο κτηματολόγιο. Ετσι, προβλέπει μεταξύ άλλων:
• Σε περίπτωση που υπάρχουν μικρές αποκλίσεις ανάμεσα στο συμβόλαιο και σε μια ιδιοκτησία, τότε αυτές μπορούν να διορθώνονται μονομερώς. Πιο συγκεκριμένα, για οικόπεδα εντός οικισμού η διαφορά ορίζεται στο +/- 5% και στα εκτός σχεδίου +/- 10%. Για οικόπεδα στα οποία έχουν συσταθεί οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες, το ποσοστό ανεκτής απόκλισης είναι +/- 2%. Για να γίνει αυτή η μεταβολή πρέπει τα όσα δηλώθηκαν στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου να ταυτίζονται με τα στοιχεία της «ηλεκτρονικής ταυτότητας» του κτιρίου. «Το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί άμεσα ώστε οι πολίτες να προβούν σε νόμιμες μεταβιβάσεις των ακινήτων τους», αναφέρει η αιτιολογική έκθεση.
• Δημιουργείται ένας νέος θεσμός, ο «μηχανικός κτηματολογίου». Πρόκειται για ιδιώτες μηχανικούς, οι οποίοι θα πιστοποιούνται από το Ελληνικό Κτηματολόγιο (σε συνεργασία με το ΤΕΕ) και θα μπορούν να αναλάβουν να ελέγχουν και να κρίνουν αιτήσεις διόρθωσης γεωμετρικών στοιχείων (λ.χ. το εμβαδόν ενός οικοπέδου, τα ακριβή όριά του κ.λπ). Την εργασία αυτή θα μπορούν να την εκτελούν και μηχανικοί του κτηματολογίου με έξτρα πριμ.
• Θεσπίζεται μια νέα διαδικασία διόρθωσης των γεωμετρικών στοιχείων των ακινήτων. Τη διαδικασία κινεί ο ιδιοκτήτης (ή ο μηχανικός κτηματολογίου) ο οποίος θα υποβάλει αίτηση ηλεκτρονικά. Την απόφαση για το αν πρέπει να γίνει η διόρθωση θα τη λαμβάνει ο ιδιώτης μηχανικός, μια επιλογή που ενδεχομένως να αντιμετωπίσει νομικά ζητήματα (καθώς πρόκειται για «εξωτερικό συνεργάτη» συμβεβλημένο για κάποια συγκεκριμένη περίπτωση και όχι προσωπικό της διοίκησης). Σε περίπτωση που η ζητούμενη μεταβολή λ.χ. στα όρια επηρεάζει τα ακίνητα άλλων, δίνεται η δυνατότητα να προχωρήσει η υπόθεση εύκολα κοινή συναινέσει. Να σημειωθεί ότι η διόρθωση των γεωχωρικών στοιχείων θα γίνεται μέσω ειδικής πλατφόρμας.
• Το Ελληνικό Κτηματολόγιο μπορεί να επισπεύσει τη διαδικασία παράδοσης των τελευταίων μελετών κτηματογράφησης. Οπως προβλέπεται, μπορεί να ζητήσει από τον ανάδοχο να παραδώσει τα στοιχεία, ανεξάρτητα με το στάδιο στο οποίο αυτές βρίσκονται και την ολοκλήρωση της διαδικασίας να την αναλάβει το αρμόδιο χωρικά γραφείο κτηματογράφησης, με την υποστήριξη της κεντρικής υπηρεσίας. Στις περιπτώσεις αυτές, διορθώσεις, ενστάσεις κ.λπ. θα γίνονται ενώ το κτηματολόγιο έχει πλέον τεθεί σε λειτουργία.
Στόχος είναι το έργο να ολοκληρωθεί μέσα στο 2025 και να απλοποιηθούν οι διαδικασίες μεταβίβασης ακινήτων και καταχώρισης ή διόρθωσης.
• Δίνεται στο Ελληνικό Κτηματολόγιο η δυνατότητα να χρησιμοποιήσει εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης. Οπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, η εφαρμογή θα έχει ως προορισμό «την υποστήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων επί νομικού ελέγχου πράξεων του κτηματολογίου», σημειώνοντας ωστόσο ότι τα αρμόδια όργανα δεν θα δεσμεύονται από τις εισηγήσεις αυτές. Οι λεπτομέρειες θα εξειδικευτούν με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του Ελληνικού Κτηματολογίου.
• Οι δήμοι θα μπορούν ύστερα από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να ζητούν από το Ελληνικό Κτηματολόγιο την αρμοδιότητα τήρησης του αρχείου των υποθηκοφυλακείων, αφού αυτά ψηφιοποιηθούν. Στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου αναφέρεται ότι αρκετοί δήμοι έχουν ήδη ζητήσει κάτι τέτοιο από το κτηματολόγιο. Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι οι δήμοι δεν θα έχουν μόνο υποχρέωση φύλαξης, αλλά θα πρέπει να «λειτουργούν» τον χώρο ως αρχείο, με δυνατότητα παροχής πιστοποιημένων αντιγράφων (κάτι που δείχνει χωρίς νόημα, με δεδομένο ότι όλα τα συμβόλαια αυτά θα είναι ψηφιοποιημένα και στο αρχείο του Ελληνικού Κτηματολογίου).
• Παρότι ακούγεται παράδοξο, η ηλεκτρονική υποβολή εγγράφων σήμερα στο κτηματολόγιο μπορεί να γίνεται μόνο κατά τις ώρες λειτουργίας του, ώστε να τηρείται σειρά προτεραιότητας. Οπως προβλέπει το σχέδιο νόμου, η δυνατότητα αυτή θα γίνει 24ωρη, χωρίς να χάνεται η σειρά προτεραιότητας.
• Μια ρύθμιση που σίγουρα θα προκαλέσει αντιδράσεις στους κόλπους των εργαζομένων του Ελληνικού Κτηματολογίου είναι η πρόβλεψη οριστικής απόλυσης προϊσταμένων κτηματολογικών γραφείων και υποκαταστημάτων. Η ποινή θα εξετάζεται εφόσον ο/η «παραβάτης» θα υπερβαίνει κατ’ επανάληψη την προθεσμία των 5 ημερών για την αποδοχή ή απόρριψη μιας καταχώρισης στο κτηματολόγιο.
• Το Δημόσιο θα σταματήσει να διεκδικεί ιδιοκτησίες οι οποίες είχαν αρχικά καταχωριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη», αλλά στην πορεία εμφανίστηκε ο ιδιοκτήτης με νόμιμους τίτλους που είχαν μεταγραφεί στο υποθηκοφυλακείο.
• Στις περιπτώσεις όπου κάποιος «κερδίζει» αντίρρηση κατά του δασικού χάρτη, αναφορικά με την ιδιοκτησία ακινήτου έναντι του Δημοσίου, τότε θα μπορεί να ζητήσει την άμεση διόρθωση της κτηματολογικής εγγραφής, χωρίς να πρέπει να προσφύγει δικαστικά.
• Δίνεται η δυνατότητα πρόσληψης προσωπικού στο κτηματολόγιο, σε νησιωτικούς δήμους ή στην παραμεθόριο, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
