«Το κινητό στην τσάντα», αλλά πώς ακριβώς; Με την τσάντα κλειστή; Με το κινητό κλειστό; Στο αθόρυβο; Σε λειτουργία πτήσης; Με τα smartwatch τι γίνεται; Και ποιος θα… το πει στα παιδιά; Με ερωτήματα –και μια υπόνοια σαρκασμού– υποδέχεται η εκπαιδευτική κοινότητα τις χθεσινές εξαγγελίες για απαγόρευση χρήσης και εμφανούς κατοχής κινητών στο σχολείο.
«Τα κινητά δεν πρέπει να έχουν θέση στα σχολεία», τόνισε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσιάζοντας με τον υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκο Πιερρακάκη την πρωτοβουλία «Κινητό στην τσάντα». «Το κινητό μπορεί ο μαθητής να το φέρνει στο σχολείο, αλλά πρέπει να είναι στην τσάντα κατά τη διάρκεια όλης της σχολικής ημέρας». Οπως είπε, «δεν έχουμε κατ’ ανάγκην την απαίτηση για 100% συμμόρφωση από την πρώτη στιγμή, αλλά θέλουμε να εξηγήσουμε και στα παιδιά και στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς γιατί είναι σημαντικό ο μαθητής ή η μαθήτρια στο σχολείο να είναι απολύτως προσηλωμένοι στην εκπαιδευτική διαδικασία».
Τα κινητά ήδη απαγορεύονται στα σχολεία, επισημαίνουν εκπαιδευτικοί στην «Κ». Ομως η απαγόρευση σπάνια τηρείται και δη στα πιο αυστηρά ιδιωτικά σχολεία. Ιδίως στο λύκειο δεν υπάρχει τρόπος να επιβληθεί το μέτρο. «Γιατί; Γιατί τα παιδιά θα κάνουν τσαμπουκά και μετά θα έρθουν και οι γονείς να κάνουν τσαμπουκά», λέει έμπειρη εκπαιδευτικός της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε ιδιωτικό σχολείο, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της. «Στο λύκειο τα παιδιά είναι με το κινητό στο χέρι, σαν να μην τρέχει τίποτα». Αλλά όπως περιγράφουν και άλλοι εκπαιδευτικοί, στο λύκειο η ισχύς του σχολείου αποδυναμώνεται. Στο φροντιστήριο τα παιδιά είναι πιο πειθαρχημένα.
Σε κάθε περίπτωση, το κινητό είναι… last year. Το μείζον ζήτημα σε πολλά σχολεία σήμερα είναι άλλο. «Το πιο σοβαρό θέμα στα γυμνάσια και τα λύκεια σήμερα είναι τα βίντεο που τραβούν τα παιδιά, αλλά και οι ηχογραφήσεις στην τάξη με τα έξυπνα ρολόγια που είναι συνδεδεμένα με το κινητό», λέει στην «Κ» η δρ Τίνα Νάντσου, φυσικός. «Τα παιδιά ηχογραφούν συνέχεια στο σχολείο και η δουλειά γίνεται με το ρολόι. Είτε για πλάκα, είτε για να έχουν το μάθημα, είτε γιατί οι γονείς τους θέλουν να τσεκάρουν τι γίνεται». Οπως λέει, πρόκειται για ένα από τα κατάλοιπα της πανδημίας. «Εμαθαν οι γονείς να μπαίνουν στις τάξεις και να παρακολουθούν. Τους άρεσε. Εφτιαξε μια κουλτούρα παρακολούθησης. Τα παιδιά είναι συνέχεια online, αλλά και οι γονείς τους τα τσεκάρουν συνέχεια».
Οι εκπαιδευτικοί είναι ανίσχυροι και αδυνατούν να επιβάλουν όρια, ενώ πρόβλημα είναι και η διαδεδομένη χρήση των smartwatch που είναι συνδεδεμένα με τα τηλέφωνα.
Κομβικό ζήτημα είναι, επίσης, το ποιος θα επιβάλει αυτές τις αλλαγές, σημειώνει η ίδια. «Οι εκπαιδευτικοί στην ουσία είναι φοβερά αδύναμοι. Από το γυμνάσιο και πάνω, όλα τα παιδιά έχουν κινητό στην τσάντα, ενώ πάρα πολλά παιδιά κυκλοφορούν και με smartwatch. Και φυσικά, δεν μπορείς να τσεκάρεις αν είναι συνδεδεμένο την ώρα του μαθήματος με το κινητό στην τσάντα γιατί απαγορεύεται να ανοίξεις τσάντα μαθητή. Ο εκπαιδευτικός είναι σήμερα τελείως ανίσχυρος. Από το να φάει καταγγελία, κάνει τα στραβά μάτια. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Σιγά μην ασχοληθεί για να βρει τον μπελά του. Το θέμα είναι ευρύτερο. Δεν μπορεί κανείς να βάλει όρια στα παιδιά. Οποιος βάζει όρια βρίσκει τέτοιο μπελά από τους γονείς, που το ξανασκέφτεται. Οπότε απλά φροντίζει τα παιδιά να είναι ασφαλή και τίποτε άλλο. Αυτό που πρέπει όλοι να καταλάβουν είναι ότι οι γονείς είναι που θέλουν τα κινητά στα σχολεία, γιατί έτσι ελέγχουν τα παιδιά τους. Αυτό είναι το θέμα».
Δύσκολα θα πετύχει το μέτρο, εκτιμά και ο πολύπειρος εκπαιδευτικός Ηλίας Ανδριανός. «Θα εξαρτηθεί πολύ η επιτυχία του από τη στάση που θα κρατήσουν οι συνάδελφοι ειδικά στα διαλείμματα ή και στα κενά που θα έχουν οι μαθητές και οι μαθήτριες. Με το δεδομένο ότι πολλοί συνάδελφοι κινούνται και αυτοί συνεχώς με ένα κινητό στο χέρι και όχι στην τσάντα τους, “βλέπω” δυσλειτουργίες στο εγχείρημα. Να έχετε πάντα υπ’ όψιν σας ότι στα θέματα που αφορούν τα σχολεία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, ίσως τον κρισιμότερο, η στάση των συναδέλφων και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί σε κάθε σχολικό χώρο και όχι η θέση ή μη θέση της ΟΛΜΕ και των συναφών συνδικαλιστών, που ουσιαστικά ουδεμία σχέση έχουν με την καθημερινότητα».
Θέμα ορθής χρήσης
Πώς να περιορίσεις τη χρήση ενός status symbol, αναρωτιούνται πολλοί. «Σε πολλά σχολεία, υπάρχει τεράστιος ανταγωνισμός στις μάρκες των κινητών», λέει η κ. Νάντσου. «Τα παιδιά κυκλοφορούν με πανάκριβα κινητά, τα οποία αλλάζουν συνέχεια. Ακόμη και παιδιά οικογενειών που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα. Είναι θέμα στάτους». Οπως στην κοινωνία ευρύτερα. Αυτό τονίζει και ο εκπαιδευτικός Γιώργος Κιούσης. «Δεν είμαστε μια κοινωνία που μπορούμε να κάνουμε λελογισμένη χρήση του κινητού. Καλύτερα από την απαγόρευση θα ήταν να γίνονται μαθήματα σεβασμού στους δασκάλους, σεβασμού στους συμμαθητές. Δεν είναι η χρήση το πρόβλημα, είναι η κακή χρήση που μπορεί να φέρει σε κίνδυνο όχι μόνο τους μαθητές, αλλά όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Βλέπεις τα παιδιά να γυρίζουν βίντεο με προσωπικά δεδομένα και να τα ανεβάζουν online. Είναι θέμα ορθής χρήσης της τεχνολογίας».
Αποψη: Το πνιχτό «γκλιν» και η ψυχική ισορροπία
Tου Δημήτρη Αγγελή
Είσαι μέσα στην τάξη αφοσιωμένος στο μάθημα όταν ξαφνικά ακούγεται κοντά σου ένα πνιχτό «γκλιν», ο ήχος του μηνύματος. Αμέσως το κλίμα χαλαρώνει, κάποιοι κρυφογελάνε, άλλοι αρχίζουν την καζούρα, ενώ εσύ χάνεις τον ειρμό και προσπαθείς να εντοπίσεις, συνήθως μάταια, την πηγή της ενόχλησης. Κι αυτή είναι η εύκολη περίπτωση. Πόσοι συνάδελφοι δεν καταρρακώθηκαν όταν πληροφορήθηκαν πως έγιναν περίγελος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επειδή κάποιος τους βιντεοσκόπησε τη στιγμή που είχαν στρέψει την προσοχή τους στον προτζέκτορα; Πόσες περιπτώσεις διαδικτυακού εκφοβισμού δεν έχουν προκύψει από φωτογραφίες και βίντεο που τραβήχτηκαν στις τουαλέτες ή στα προαύλια των σχολείων;
Από την άλλη πλευρά, βέβαια, δίκαια θα αναρωτηθεί κάποιος: μπορεί η απαγόρευση να ανακόψει μια παγιωμένη κατάσταση; Το κινητό αποτελεί κομμάτι αναπόσπαστο της ζωής των παιδιών, όχι μόνο προέκταση του χεριού, αλλά μέρος της ταυτότητάς τους. Οταν εμείς οι ενήλικοι δεν μπορούμε στιγμή να το αποχωριστούμε, πιστεύουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε τον εθισμό των εφήβων με μια άνωθεν εντολή; «Ολη τη μέρα είναι στο κινητό», ακούς να παραπονιούνται οι γονείς, οι οποίοι όμως φρόντισαν να απαλλαγούν από κάθε ευθύνη διαπαιδαγώγησης υποκύπτοντας στις πιέσεις και παρέχοντας από νωρίς στο τέκνο τους την πολυπόθητη συσκευή.
Τόσο η μία όσο και η άλλη άποψη έχουν τα επιχειρήματά τους. Οπως απαγορεύουμε το κάπνισμα για λόγους υγείας, το ίδιο οφείλουμε να απαγορεύσουμε τα κινητά για λόγους ψυχικής ισορροπίας. Το σχολείο θα πρέπει να είναι μια ασφαλής κυψέλη μάθησης και χαράς, αποτοξινωμένη από κάθε περίσπαση ή έκθεση στον αυτοαναφορικό «χώρο ροής» της ψηφιακής πραγματικότητας.
Ο εξοβελισμός είναι η πανευρωπαϊκή τάση, σε πολλά πανεπιστήμια μάλιστα προτείνεται ήδη η επιστροφή στις χειρόγραφες σημειώσεις και στο βιβλίο όχι ως τρόπος νεολουδιτικής αντίστασης, αλλά ως επιβοηθητικά εργαλεία για την ανάπτυξη της μνήμης και της αντίληψης.
Η αυστηροποίηση του κανόνα δίνει εργαλεία στην εκπαιδευτική κοινότητα, η πραγματικότητα θα φροντίσει, όπως πάντα, να λειάνει τις αιχμές.
* Ο κ. Δημήτρης Αγγελής είναι υποδιευθυντής Λυκείου στα Εκπαιδευτήρια Γείτονα.
