Το πιο θερμό καλοκαίρι στον κόσμο, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ήταν το φετινό, από τότε που υπάρχουν στοιχεία, σύμφωνα με ανακοίνωση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής Copernicus και περαιτέρω επεξεργασία των στοιχείων για την Ελλάδα από την ομάδα του meteo.gr στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Το ακόμα πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι ο Αύγουστος του 2024 ήταν σε παγκόσμιο επίπεδο ο 13ος μήνας, σε μια περίοδο 14 μηνών, που η μέση θερμοκρασία του επιφανειακού αέρα στον πλανήτη ξεπερνούσε τον 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ο στόχος που είχε θέσει η Σύνοδος του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, δηλαδή να μην αυξηθεί η θερμοκρασία της Γης περισσότερο από 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τον 19ο αιώνα, φαίνεται να καταρρίπτεται ήδη, πολύ πολύ νωρίς.
Μάλιστα, όπως ανακοίνωσε το Copernicus, η παγκόσμια μέση θερμοκρασία τους τελευταίους 12 μήνες (Σεπτέμβριος 2023 – Αύγουστος 2024) είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί για οποιαδήποτε περίοδο 12 μηνών, με 1,64 °C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900 της προβιομηχανικής εποχής. Επίσης, για να καταλάβουμε την ταχύτητα των αλλαγών, είναι και 0,76 °C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020, όταν ήδη η κλιματική αλλαγή είχε εμφανιστεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι –όπως επισημαίνει το Copernicus– οι υπολογισμοί αυτοί προκύπτουν από δισεκατομμύρια μετρήσεις από δορυφόρους, πλοία, αεροσκάφη και μετεωρολογικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν, ωστόσο, αποκλίσεις από ανάλογους υπολογισμούς αμερικανικών, ιαπωνικών και άλλων κέντρων, που δεν αλλάζουν την κεντρική τάση.
Ειδικά για την Ευρώπη, η μέση θερμοκρασία των μηνών Ιουνίου, Ιουλίου και Αυγούστου ξεπέρασε κατά 1,54 °C τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020, μια άνοδος αναμφίβολα εντυπωσιακή και ανησυχητική. Οπως δήλωσε η Σαμάνθα Μπέρτζες, αναπληρώτρια διευθύντρια της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής του Copernicus, «κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών του 2024 ο κόσμος γνώρισε τον πιο ζεστό Ιούνιο και Αύγουστο, την πιο καυτή ημέρα που έχει καταγραφεί και το θερμότερο βόρειο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί. Αυτή η σειρά από θερμοκρασίες-ρεκόρ αυξάνει την πιθανότητα το 2024 να είναι η πιο καυτή χρονιά που έχει καταγραφεί».
Ο στόχος που είχε θέσει η Σύνοδος του Παρισιού, να μην αυξηθεί η θερμοκρασία της Γης περισσότερο από 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τον 19ο αιώνα, φαίνεται να καταρρίπτεται.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Αύγουστος του 2024 ήταν ο θερμότερος Αύγουστος ισοφαρίζοντας το ρεκόρ του 2023, με μέση θερμοκρασία επιφανειακού αέρα 16,82 °C (πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι στον μισό πλανήτη έχει χειμώνα). Στην Ευρώπη πάντως ο φετινός Αύγουστος ήταν ο δεύτερος πιο θερμός, πίσω από τον Αύγουστο του 2022, που διατηρεί τα σκήπτρα. Οι περιοχές που «ψήθηκαν» περισσότερο τον φετινό Αύγουστο ήταν η Νότια και Ανατολική Ευρώπη, ενώ οι βορειοδυτικές περιοχές της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ισλανδίας, της δυτικής ακτής της Πορτογαλίας και της νότιας Νορβηγίας ήταν κάτω από τον μέσο όρο των προηγούμενων δεκαετιών. Πολύ υψηλή ήταν και η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας τον Αύγουστο του 2024, με τις «τιμές στους ωκεανούς να είναι ασυνήθιστα υψηλές σε πολλές περιοχές». Οσον αφορά την ξηρασία, σύμφωνα με το Copernicus, ο Αύγουστος του 2024 ήταν ξηρότερος από τον μέσο όρο στο μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ευρώπης, με περιοχές στα νότια και στα ανατολικά της ηπείρου να αντιμετωπίζουν ξηρασία και πυρκαγιές.
Η Ελλάδα
Στη χώρα μας, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά μετεωρολογικά δεδομένα τα οποία ανέλυσε η επιστημονική ομάδα του meteo.gr/ΕΑΑ, το καλοκαίρι του 2024 ήταν το θερμότερο στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα. Χαρακτηρίστηκε από μεγάλα διαστήματα με υψηλές τιμές θερμοκρασίας, αναφέρουν οι επιστήμονες, ξεπερνώντας κατά πολύ τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Ο Ιούνιος και ο Ιούλιος του 2024 καταγράφηκαν ως οι θερμότεροι στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα, ενώ ο Αύγουστος ως ο 2ος θερμότερος πίσω από τον Αύγουστο του 2021.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του meteo.gr, το φετινό καλοκαίρι καταγράφεται ως το θερμότερο στα χρονικά για την Ελλάδα, ξεπερνώντας κατά +2,9 °C τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 και κατά +1 °C το μέχρι πρότινος θερμότερο καλοκαίρι του 2012. Πρόκειται για πολύ μεγάλη άνοδο, σχεδόν διπλάσια της ευρωπαϊκής. Σε περιοχές της δυτικής και βόρειας Ελλάδας, αναφέρουν οι επιστήμονες του Αστεροσκοπείου, η μέση θερμοκρασία για το καλοκαίρι του 2024 κυμάνθηκε κατά 2-3 °C (μέχρι και +4°C σε κάποιες περιοχές) πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020, στην υπόλοιπη χώρα κατά +1-2 °C, ενώ σε κανένα σημείο της Ελλάδας η απόκλιση της μέσης θερμοκρασίας δεν έπεσε κάτω από +1,4 °C. Οι χαμηλότερες θετικές αποκλίσεις σημειώθηκαν στην περιοχή του Αιγαίου λόγω της επίδρασης του μελτεμιού.
