«Μήπως η κόρη μου θέλει απλώς να είναι κομψή;», «έχει γίνει χορτοφάγος;», «μήπως περνάει μια “φάση”;». Παρόμοια ερωτήματα βασανίζουν πολλούς γονείς εφήβων –κυρίως κοριτσιών– που αρχίζουν να αναπτύσσουν μια προβληματική σχέση με την πρόσληψη τροφής. «Είναι σημαντικό να μη χάνουμε πολύτιμο χρόνο μέχρι να έχουμε διάγνωση», δήλωσε χθες ο Χάρης Σμυρνιώτης, γενικός γραμματέας του Συλλόγου Φίλων Πασχόντων από Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής, ενόψει του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου για τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής. Μετά τη λήξη της πανδημίας, διατροφικές διαταραχές εκδηλώνουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι. Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, οι ασθενείς που ζητούν βοήθεια ανέρχονται ετησίως σε 800-1.000 άτομα.
Οι έξι, όμως, εξειδικευμένες δομές (δύο νοσοκομεία Παίδων, Σισμανόγλειο, Αιγινήτειο, Αττικό, 18ΑΝΩ) που τους αναλαμβάνουν «πάσχουν» από υποστελέχωση. «Από τις έξι δομές λείπουν τριάντα επαγγελματίες υγείας (ψυχίατροι, παιδοψυχίατροι, ψυχολόγοι, διατροφολόγοι, νοσηλευτές) με συνέπεια τελικά να υπολειτουργούν», εξηγεί ο κ. Σμυρνιώτης. Μετρημένα στα δάχτυλα είναι και τα διαθέσιμα κρεβάτια: οκτώ στα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία, έξι για τη θεραπεία εφήβων και νεαρών ενηλίκων (16 έως 24 ετών) στο Σισμανόγλειο και άλλα έξι για τους ενήλικες στα υπόλοιπα. Ως επί το πλείστον, οι ασθενείς νοσηλεύονται πλάι σε άλλα ψυχιατρικά περιστατικά, με διαφορετική συμπτωματολογία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. «Το 2023 εξυπηρετήσαμε 208 άτομα μαζί με 60-70 οικογένειες, που πραγματοποίησαν συνολικά 2.800 επισκέψεις», επισήμανε η κ. Ελένη Λεμπέση, νοσηλεύτρια Ψυχικής Υγείας, συντονίστρια Ψυχοεκπαιδευτικών Ομάδων Γονέων για τις ΔΠΤ από το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, όπου οι κλίνες για τους εν λόγω ασθενείς είναι μόλις τρεις. «Το πάγιο αίτημά μας είναι να δημιουργηθούν εξειδικευμένες πτέρυγες για όσους χρήζουν νοσηλείας, αλλά και κέντρα ημέρας για τους πάσχοντες».
«Το ανησυχητικό είναι ότι δεν υπάρχει καμία δομή, ούτε επαγγελματίες με σχετική εξειδίκευση στις διαταραχές πρόσληψης τροφής εκτός Αττικής», σημείωσε η Μαρί-Λουιζ Ψαρρά, κλινική ψυχολόγος στη Μονάδα ΔΠΤ της Β΄ Ψυχιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ του «Αττικόν». «Εχουμε ασθενή που έχει μετακομίσει μαζί με όλη του την οικογένεια στην Αθήνα από νησί, ώστε να τον παρακολουθούμε», ανέφερε ενδεικτικά. «Ούτε καν στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα ή στην Πάτρα, που διαθέτουν πανεπιστημιακά νοσοκομεία, υπάρχουν αντίστοιχες πτέρυγες», τόνισε ο κ. Σμυρνιώτης. Στόχος του συνεδρίου, που θα πραγματοποιηθεί τις προσεχείς ημέρες στο «Αττικόν», είναι να εκπαιδευτούν επαγγελματίες ψυχικής υγείας, έτσι ώστε να συμβάλουν στην πρώιμη ανίχνευση και στην παρακολούθηση και πιστή τήρηση της θεραπείας των ασθενών, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους.
Μέχρι τώρα νοσούσαν σε συντριπτική πλειοψηφία νεαρές γυναίκες, μάλιστα πολλοί είχαν σπεύσει να τη χαρακτηρίσουν «νόσο των μοντέλων»· αυτό, όμως, αλλάζει. Στο «Παίδων» νοσηλεύεται παιδί ηλικίας 9 ετών, στο «Αττικόν» έχουν ασθενείς νεαρούς άνδρες. «Από το σύνολο των πασχόντων υπολογίζουμε πάντοτε ότι το 1/3 των ασθενών θα θεραπευθούν, 1/3 θα γίνουν χρόνιοι ασθενείς και 1/3 θα γίνουν λειτουργικοί μεν αλλά με υποτροπές», επισημαίνει η κ. Βαρβάρα Σαλαβού, κλινική ψυχολόγος, οικογενειακή θεραπεύτρια στην Παιδοψυχιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». «Από το 1986 έως το 2017 νοσηλεύθηκαν 158 έφηβοι, εκ των οποίων οι 138 είναι κορίτσια», προσθέτει η ίδια. Από τον Ιανουάριο του 2021 το «Παίδων» έχει ανοίξει εξειδικευμένη πτέρυγα. «Πολύ συχνά υπάρχουν συννοσηρότητες: άγχος, κατάθλιψη, οριακότητα», τονίζει η κ. Σαλαβού. «Είναι ισοδύναμο της αυτοκτονίας», διευκρινίζει και προσθέτει πως «οι επιπτώσεις στη φυσική κατάσταση των παιδιών είναι ραγδαίες, καθώς επηρεάζονται η καρδιά, τα νεφρά, τα οστά και βέβαια οι ασθενείς χάνουν πολύ βάρος». Ως εκ τούτου, «οι γονείς ανησυχούν και φέρνουν τα παιδιά στο νοσοκομείο πολύ γρήγορα».
Στήριξη της οικογένειας
Αντίδοτο, σύμφωνα με τις ειδικούς, είναι η στήριξη της οικογένειας, η ενδυνάμωση της επικοινωνίας μεταξύ γονιών και παιδιών, αλλά και η αποφυγή της «τελειοθηρίας» στο σχολείο, η οποία οδηγεί συχνά τους μαθητές με την καλύτερη απόδοση σε κοινωνική απομόνωση. «Κάποτε αποχαιρετώντας μια ασθενή μας που είχε νοσηλευθεί για αρκετούς μήνες, της είπα ότι δεν χρειαζόταν να διευκρινίσει επιστρέφοντας στο σχολείο την αιτία της νοσηλείας της», διηγήθηκε η κ. Σαλαβού, «η ίδια, όμως, με αποστόμωσε, αποκρινόμενη ότι θα μοιραζόταν την εμπειρία της έτσι ώστε αν άλλο παιδί πάσχει σιωπηλά, να ξέρει ότι υπάρχει βοήθεια».
Οι αριθμοί
158 έφηβοι, εκ των οποίων οι 138 είναι κορίτσια, νοσηλεύθηκαν λόγω διατροφικών διαταραχών στο Παίδων «Αγία Σοφία» από το 1986 έως το 2017.
208 ενήλικες ασθενείς μαζί με 60-70 οικογένειες εξυπηρετήθηκαν στο Αιγινήτειο το 2023.
6 δομές στην Ελλάδα δέχονται περιστατικά με διατροφική διαταραχή και βρίσκονται μόνο στην Αττική.
1/3 των πασχόντων θα θεραπευθούν, 1/3 θα γίνουν χρόνιοι ασθενείς και 1/3 θα γίνουν λειτουργικοί μεν αλλά με υποτροπές.
