Το νέο εθνικό σχέδιο για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων (όπως βιομηχανικά, ιατρικά και άλλα) εγκρίθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές του είναι η πρόβλεψη δημιουργίας ΧΥΤΑ επικίνδυνων αποβλήτων στην Τανάγρα, ο οποίος έχει ήδη αδειοδοτηθεί αλλά συναντάει αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία. Επίσης προβλέπει τη συλλογή συσκευασιών από χρώματα, βερνίκια κ.λπ. από τα σημεία πώλησής τους.
Το νέο σχέδιο, που έλαβε το πράσινο φως από το ΥΠΕΝ, αφορά την περίοδο έως το 2030. Το αξιοσημείωτο είναι ότι σε μεγάλο βαθμό επαναλαμβάνει όσα προέβλεπε το προηγούμενο σχέδιο του 2016 (με ανανεωμένες τις ημερομηνίες και τις προθεσμίες), το οποίο παρέμεινε στα χαρτιά (με την εξαίρεση της διαχείρισης κάποιων ειδικών ρευμάτων αποβλήτων, όπως οι μπαταρίες, τα λιπαντικά έλαια και οι λάμπες που έχουν ξεχωριστά συστήματα διαχείρισης).
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του νέου εθνικού σχεδίου αφορά τη δημιουργία ΧΥΤΑ για επικίνδυνα απόβλητα. Οπως αναφέρει, στη χώρα δεν υφίστανται εγκαταστάσεις διάθεσης επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων, πέραν κάποιων ιδιωτικών χώρων (ΔΕΗ στην Κοζάνη, Αλουμίνιο της Ελλάδος στον Αγιο Αθανάσιο Βοιωτίας, Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου). Ως αποτέλεσμα, τα απόβλητα οδηγούνται κυρίως σε χώρες του εξωτερικού, όπου υπάρχουν μονάδες διαχείρισης.
Οπως σημειώνεται, έχει δρομολογηθεί η κατασκευή ολοκληρωμένης εγκατάστασης διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων στην Τανάγρα, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπεται και η κατασκευή χώρου διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων. «Η εν λόγω εγκατάσταση αναμένεται να καλύψει τις μεγαλύτερες ανάγκες της χώρας σε διάθεση αποβλήτων», αναφέρει το σχέδιο. Η εγκατάσταση περιλαμβάνει:
• Μονάδα θερμικής επεξεργασίας ξαφρισμάτων αλουμινίου, ετήσιας δυναμικότητας 18.000 τόνων/έτος.
• Μονάδα επεξεργασίας αλατώδους σκωρίας, που θα υποδέχεται την αλατώδη σκωρία που προκύπτει από τη θερμική επεξεργασία των ξαφρισμάτων αλουμινίου, ετήσιας δυναμικότητας 11.700 τόνων/έτος.
• Χώρους διάθεσης βιομηχανικών αποβλήτων. Θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, κελί διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων ετήσιας δυναμικότητας 11.000 τόνων/έτος και κελί διάθεσης αλατώδους σκωρίας δυναμικότητας 80.000 τόνων.
• Μονάδα σταθεροποίησης βιομηχανικών αποβλήτων, επικίνδυνων και μη επικίνδυνων, ετήσιας δυναμικότητας περίπου 5.000 τόνων/έτος.
Το κελί διάθεσης αλατώδους σκωρίας θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για τη μεταφορά αποβλήτου που βρίσκεται «προσωρινά» (εδώ και αρκετές δεκαετίες) αποθηκευμένο στην εγκατάσταση της ΕΛΒΑΛΧαλκόρ στα Οινόφυτα Βοιωτίας και αποτελεί τμήμα των ποσοτήτων «ιστορικών», όπως ονομάζονται, ποσοτήτων επικίνδυνων αποβλήτων, για τη μη διαχείριση των οποίων η χώρα καταδικάστηκε από το Ευρωδικαστήριο το 2016 και έκτοτε πληρώνει πρόστιμο.
Την εγκατάσταση θα κατασκευάσει η ΕΛΒΙΟΚ, θυγατρική της ΕΛΒΑΛΧαλκόρ, με επένδυση 31,9 εκατ. ευρώ, η οποία έχει ήδη ενταχθεί από το 2022 στο καθεστώς των στρατηγικών επενδύσεων. Η εγκατάσταση και ο ΧΥΤΑ επικινδύνων έχουν αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά τον Ιανουάριο του 2023, όμως ο Δήμος Τανάγρας έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση της απόφασης.
Ενα άλλο σημείο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η υποχρέωση συλλογής των μικρών ποσοτήτων επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται από νοικοκυριά: για παράδειγμα, συσκευασίες χρωμάτων οργανικού διαλύτη, βερνίκια, διαλύτες, μελάνια ή προϊόντα καθαρισμού ή συντήρησης ξύλου, φιάλες αεροζόλ, κόλλες, ρητίνες και γεωργικά φάρμακα. Η χωριστή συλλογή των αποβλήτων αυτών προβλεπόταν ήδη από το προηγούμενο σχέδιο του 2016, ωστόσο δεν έχει ακόμη ξεκινήσει.
Η συλλογή μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε από συλλογικό σύστημα (όπως υπάρχει λ.χ. για τις μπαταρίες) με τη συγκέντρωση των συσκευασιών σε πράσινα σημεία (όπου υπάρχουν) και στα καταστήματα πώλησης των αντίστοιχων προϊόντων (λ.χ. χρωματοπωλεία).
Κατά τα λοιπά, το σχέδιο επαναλαμβάνει τους στόχους του εθνικού σχεδιασμού (ΕΣΔΑ) για τις ειδικές κατηγορίες αποβλήτων, για τις οποίες έχουν δημιουργηθεί συλλογικά συστήματα διαχείρισης: λιπαντικά έλαια, οχήματα, μπαταρίες, ηλεκτρικές – ηλεκτρονικές συσκευές και μεταχειρισμένα λάστιχα. Να σημειωθεί ότι το σύνολο των επικίνδυνων αποβλήτων στη χώρα μας εκτιμάται σε 577.000 τόνους ετησίως, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος (44,7%) είναι τα προαναφερθέντα «ειδικά ρεύματα αποβλήτων».
Το 33,6% είναι επικίνδυνα απόβλητα από πλοία (η διαχείρισή τους πρέπει να γίνεται στις λιμενικές εγκαταστάσεις) και το 17,3% βιομηχανικά επικίνδυνα απόβλητα. Μόλις 2,9% είναι τα επικίνδυνα απόβλητα των υγειονομικών μονάδων και 1% τα αστικά απόβλητα.
