Τον Νοέμβριο του 2022 το παγκόσμιας εμβέλειας αμερικανικό πανεπιστήμιο Columbia ανακοίνωσε επισήμως την έναρξη λειτουργίας του Διεθνούς Κέντρου του στην Αθήνα, του δέκατου στη σειρά μετά τα Κέντρα σε Παρίσι, Πεκίνο, Κωνσταντινούπολη, Αμμάν, Ναϊρόμπι, Σαντιάγκο, Ρίο, Βομβάη και Τύνιδα. Στόχος των Κέντρων είναι η ανταλλαγή γνώσης και η συνεργασία στην αντιμετώπιση από κοινού σύνθετων παγκόσμιων προβλημάτων, καθώς και η προώθηση της συνεργασίας σε επιστημονικό επίπεδο. Το εναρκτήριο λάκτισμα του Διεθνούς Κέντρου στην Αθήνα –διευθυντής του ανέλαβε ο Στέφανο Γκαντόλφο, επιστημονικός επισκέπτης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης από όπου έλαβε το διδακτορικό του ερευνώντας τον παραδοσιακό τρόπο οργάνωσης της γνώσης στην Κίνα– δίνεται σήμερα με μια εκδήλωση με τίτλο «Η δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης: Επιταχύνοντας την κλιματική αλλαγή ή αναζητώντας λύσεις;». Διακεκριμένοι επιστήμονες θα εξετάσουν τον ρόλο των νέων τεχνολογιών στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα και, ειδικότερα, τον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η τεχνητή νοημοσύνη στην προώθηση ή τον μετριασμό των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Την εκδήλωση θα τιμήσει με την παρουσία της η κ. Γουάφα Ελ Σαντρ, αντιπρόεδρος του Columbia Global. «Μελλοντικές εκδηλώσεις θα συγκεντρώσουν επιστήμονες από το Columbia και την Ελλάδα, οι οποίοι θα ασχοληθούν με θέματα που σχετίζονται με το κλίμα, την παγκόσμια οικονομία, καθώς και την καινοτομία στην υγεία και στον πολιτισμό. Αυτή η ολιστική προσέγγιση επιτρέπει την εξέταση συνεργασιών που είναι επίκαιρες και προσβλέπουν στο μέλλον αναζητώντας λύσεις στις σύγχρονες παγκόσμιες προκλήσεις, αξιοποιώντας την πλούσια πνευματική και πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας», λέει, μιλώντας στην «Κ», για τους στόχους και τα μελλοντικά σχέδια του Διεθνούς Κέντρου του Πανεπιστημίου Columbia στην Αθήνα.
– Ποιοι είναι οι στόχοι σας;
– Το Κέντρο της Αθήνας είναι το δέκατο Διεθνές Κέντρο που ιδρύεται από το Πανεπιστήμιο Columbia. Αποτελεί μέρος μιας τολμηρής πρωτοβουλίας του Columbia, που επιδιώκει να συνδέσει τους φοιτητές και τους καθηγητές του με συναδέλφους τους σε όλο τον κόσμο. Με το Κέντρο στην Αθήνα επιθυμούμε να αναπτύξουμε μια ευρεία ερευνητική και προγραμματική δραστηριότητα με στόχο τη διαμόρφωση διαύλων επικοινωνίας και ανταλλαγής γνώσης, καθώς και την από κοινού εξεύρεση λύσεων απέναντι σε προκλήσεις που απασχολούν ιδιαίτερα την Ελλάδα. Για παράδειγμα, το πρόγραμμά μας με τίτλο «Healing Roots» υλοποιείται σε μια διευρυμένη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, την Ελληνική Περιφέρεια Ηπείρου, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού και την Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Eρευνας και Παρέμβασης, μαζί με τη Σχολή Δημόσιας Υγείας Mailman και το Ιατρικό Κέντρο Irving του Πανεπιστημίου Columbia. Μαζί δημιουργούμε έναν οδικό χάρτη για την ψυχική υγεία προσφυγικών πληθυσμών, που θα καθοδηγήσει τον σχεδιασμό και την εφαρμογή τεκμηριωμένων παρεμβάσεων ψυχικής υγείας. Αυτή η συνεργασία μεταξύ του Κέντρου, πανεπιστημίων, της ελληνικής κυβέρνησης και μη κυβερνητικών οργανώσεων για την αντιμετώπιση μιας μεγάλης πρόκλησης στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή είναι εμβληματική ως προς την αποστολή που επιτελεί το Κέντρο. Τέλος, θέλουμε να συμβάλλουμε στην πνευματική ζωή προωθώντας νέες ιδέες και να συμμετέχουμε στις συζητήσεις για καίρια ζητήματα και τομείς για την ευρύτερη περιοχή.
– Με ποια κριτήρια επιλέγονται οι πόλεις που φιλοξενούν τα Διεθνή Κέντρα;
– Επιλέχθηκαν για τη μοναδική παγκόσμια σημασία τους, τη βαρύτητα του ιστορικού και σύγχρονου πολιτισμού τους, και, επιπροσθέτως, τη σύγκλιση με την επιστημονική εξειδίκευση των καθηγητών του Columbia.
– Και τι σας οδήγησε στην επιλογή της Αθήνας;
– Η ίδρυση ενός Διεθνούς Κέντρου στην Αθήνα διευρύνει την αποστολή των Κέντρων σε μια περιοχή με μεγάλη αξία για εμάς. Με τα πανεπιστήμια, τις βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα αρχεία και τα μνημεία της, η Ελλάδα αποτελεί έναν ζωτικό κόμβο έρευνας και εκπαίδευσης. Επιπλέον, η ίδρυση του Διεθνούς Κέντρου στην Αθήνα βασίζεται στη μακρόχρονη σύνδεση του Columbia με την Ελλάδα. Το πρόγραμμά μας στις Ελληνικές Σπουδές είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο ενεργά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το βασικό πρόγραμμα σπουδών που απαιτείται να παρακολουθήσουν όλοι οι προπτυχιακοί φοιτητές στο Columbia –το οποίο εδράζεται στη δυτική λογοτεχνική, ιστορική, πολιτική και καλλιτεχνική παράδοση– ξεκινάει με την Ελλάδα. Ολοι οι νεοεισερχόμενοι πρωτοετείς φοιτητές παραλαμβάνουν ένα αντίγραφο της Ιλιάδας πριν φτάσουν στο πανεπιστήμιο, προκειμένου να ξεκινήσουν την ακαδημαϊκή τους πορεία. Καθηγητές από όλες τις σχολές του Columbia έχουν πολυετείς συνεργασίες στην Ελλάδα όχι μόνο στους τομείς των κλασικών σπουδών και της αρχαιολογίας αλλά και της ιατρικής και των θετικών επιστημών, μεταξύ άλλων. Το Διεθνές Κέντρο στην Αθήνα έρχεται να χτίσει πάνω σε αυτή τη μακροχρόνια σχέση, ενισχύοντας τον δεσμό μας με τον ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την καινοτομία και την επιστήμη.
Με τα πανεπιστήμια, τις βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα αρχεία και τα μνημεία της, η χώρα σας αποτελεί έναν ζωτικό κόμβο έρευνας και εκπαίδευσης.
– Με τι είδους προγράμματα θα ασχοληθεί το Κέντρο;
– Σε συνεννόηση με τους εταίρους στην Ελλάδα, επιλέξαμε να εστιάσουμε αρχικά στους εξής πέντε τομείς: Κλιματική Αλλαγή, Μετανάστευση, Δημόσια Υγεία και Ιατρική, Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα και Κλασικές Σπουδές και Αρχαιολογία. Θα ασχοληθούμε με καθέναν από αυτούς τους τομείς ξεχωριστά, αλλά και θα ενισχύσουμε την αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Με την προώθηση του διεπιστημονικού διαλόγου και της ερευνητικής συνεργασίας, ελπίζουμε ότι θα προσφέρουμε νέες προοπτικές και λύσεις σε πιεστικά παγκόσμια ζητήματα.
– Ποια είναι τα τρέχοντα προγράμματα και τα σχέδιά σας για το μέλλον;
– Εκτός από το πρόγραμμα «Healing Roots» και τη σειρά διακεκριμένων ομιλητών που ανέφερα προηγουμένως, το Κέντρο φιλοξενεί ήδη ένα πρόγραμμα με στόχο την ενίσχυση του νοσηλευτικού προσωπικού στην Ελλάδα στην παροχή εξειδικευμένης φροντίδας για ευάλωτους πληθυσμούς. Καθώς ο αυξανόμενος αριθμός προσφύγων επιβαρύνει το συστήματα υγείας, το πρόγραμμα αυτό θα φέρει σε συνεργασία το Κέντρο της Αθήνας με το Κέντρο Ερευνας και Καινοτομίας για την Παροχή Υπηρεσιών Υγείας στη Νοσηλευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Columbia με ελληνικά πανεπιστήμια. Επιπλέον, το έργο αξιοποιεί την εμπειρία επιστημόνων από το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών, την Ελληνική Εθνική Ενωση Νοσηλευτών και την Yπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Πρόκειται για ένα ακόμη εξαιρετικό παράδειγμα για το πώς, μέσω συμπράξεων, επιδιώκουμε να εμβαθύνουμε σε μια περιφερειακή πρόκληση, ώστε να διαμορφώσουμε πολιτικές που θα έχουν μακροπρόθεσμο αντίκτυπο.
– Ποιο είναι το όραμά σας για το Διεθνές Κέντρο στην Αθήνα σε πέντε χρόνια από σήμερα;
– Προσωπικά, ελπίζω ότι το Κέντρο της Αθήνας θα είναι ένας ζωντανός κόμβος ανταλλαγής για τους καθηγητές και τους φοιτητές του Columbia με τους Ελληνες συναδέλφους τους, βαθιά ριζωμένος στο τοπικό επιστημονικό γίγνεσθαι, που θα βρίσκεται κοντά σε όλα τα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας. Το Κέντρο θα είναι ένας τόπος όπου θα συγκλίνουν τοπικές και παγκόσμιες προοπτικές, προωθώντας τη συνεργασία σε μερικά από τα πιο κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας.
– Υπάρχει πρόθεση να εξεταστεί το ενδεχόμενο ίδρυσης πανεπιστημιακού παραρτήματος του Columbia στην Ελλάδα;
– Η προσέγγισή μας στο Columbia για μία παγκόσμια αποστολή επικεντρώνεται στη δημιουργία των Κέντρων, ως ένα δυναμικό εργαλείο για την προώθηση του διαλόγου στα βασικά ζητήματα που διαμορφώνουν τον κόσμο μας. Η προσέγγισή μας δεν προσβλέπει στην ίδρυση παραρτήματος διότι μέσω του Παγκόσμιου Κέντρου στην Αθήνα μπορούμε να διατηρήσουμε μια ευελιξία που μας επιτρέπει να ανταποκρινόμαστε σε ζητήματα όπως αυτά ανακύπτουν, ενώ παράλληλα να οικοδομούμε ισχυρές συνεργασίες και να στηρίζουμε ουσιαστικά τόσο την τοπική όσο και την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
