Σοβαρές ενστάσεις τόσο για τον τρόπο σχεδιασμού και ανάθεσης, όσο και για τον τρόπο εκτέλεσης του προγράμματος «Antinero» εκφράζει το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας. Οπως υποστηρίζει, οι παρεμβάσεις για τον καθαρισμό των δασών οδηγούν στην καταστροφή των δασικών οικοσυστημάτων, ενώ οι μελέτες που εκπονούνται γι’ αυτόν τον σκοπό είναι επιδερμικές και κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας δεν εξετάζονται ως προς τις επιπτώσεις τους.
Μετά την καταστροφική πυρκαγιά στη βόρεια Εύβοια, η κυβέρνηση ξεκίνησε την υλοποίηση ενός προγράμματος που ονομάστηκε «Antinero» και χρηματοδοτήθηκε από το Ταμείο Ανάκαμψης. Μέχρι στιγμής το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει υλοποιήσει δύο φάσεις του προγράμματος, ενώ η τρίτη και τελευταία θα λήξει το 2025. Το πρόγραμμα αρχικά προσπάθησε να κάνει τους καθαρισμούς δασών αυτοχρηματοδοτούμενους (σύμφωνα με τις εξαγγελίες του υπουργείου Περιβάλλοντος είχε ζητηθεί από τους αναδόχους να βρουν τρόπους οικονομικής αξιοποίησης της βιομάζας), κάτι που γρήγορα εγκαταλείφθηκε ελλείψει ενδιαφέροντος. Επίσης, μια δεύτερη σοβαρή κριτική που υπήρξε για το «Antinero» (και το ΤΑΙΠΕΔ, που ανέλαβε να αναθέσει τις μελέτες) είναι ότι δεν προχώρησε με ανοιχτούς διαγωνισμούς, αλλά με μια κλειστή διαδικασία αναθέσεων.
«Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν ολοένα οι φωνές του δασικού κόσμου, της επιστημονικής κοινότητας, των οικολογικών κινημάτων και εν γένει της κοινωνίας που καταλογίζουν στο “Antinero” αθρόα οικολογική υποβάθμιση και αφανισμό των δασών, χωρίς καν το πρόγραμμα να αποδεικνύεται ικανό να αποτρέψει ούτε αυτές τις δασικές πυρκαγιές σύμφωνα με τη φιλόδοξη περιγραφή των στόχων του, ενώ σοβαρά ερωτήματα εγείρονται και σε σχέση με το αν πληρούνται, έστω και στοιχειωδώς, οι απαιτήσεις που τάσσει ο νόμος για την έγκριση των εργασιών που εκπονούνται στο πλαίσιο ενός προγράμματος όπως το “Antinero”», ανέφερε χθες η δικηγόρος Σοφία Παυλάκη, μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του Επιμελητηρίου. Το Επιμελητήριο παρουσίασε και καταγγελία της Οικολογικής Κίνησης Πάτρας, σύμφωνα με την οποία έγιναν καταστροφικές παρεμβάσεις στα προστατευόμενα δάση της Στροφυλιάς και του Καϊάφα στο πλαίσιο του «Antinero», παρεμβάσεις που έδειξαν εκτός των άλλων και άγνοια της νομοθεσίας, καθώς χρησιμοποιήθηκε ερπυστριοφόρο όχημα. «Είτε πρόκειται για προστατευόμενη περιοχή είτε όχι, η αφαίρεση όλου του υπο-ορόφου σε ένα δασικό οικοσύστημα δεν είναι σύμφωνη με τις αρχές της επιστήμης», ανέφερε η κ. Παυλάκη. «Ο σκοπός του προγράμματος είναι θεμιτός και αναγκαίος», αναφέρει η πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας και αντιπρόεδρος επί τιμή στο ΣτΕ Μαρία Καραμανώφ. «Το θέμα είναι πώς υλοποιείται, χωρίς σχεδιασμό και χωρίς σωστές προδιαγραφές. Ποιος είναι ο σκοπός του προγράμματος; Να σωθούν τα δάση. Δεν θα σωθούν τα δάση αν τα ισοπεδώνουμε σαν να είναι κήπος σε προάστιο. Δεν είναι το ζητούμενο να μείνουν όρθιοι μερικοί κορμοί. Με εξέπληξαν οι μαρτυρίες δασολόγων από όλη την Ελλάδα –και είναι πάρα πολλές– για το τι συμβαίνει. Η κατάσταση ενθαρρύνεται και από την όλη διαδικασία εκτέλεσης του έργου: δίνονται τα χρήματα, ανατίθεται σε έναν εργολάβο, ο οποίος μπαίνει σε ένα δάσος και κάνει ό,τι θέλει. Οι δασικές υπηρεσίες είναι τόσο υποστελεχωμένες που είναι αδύνατο να κάνουν επίβλεψη των εργασιών στην πράξη». «Οι μελέτες, με βάση τις οποίες γίνονται οι επεμβάσεις, αντιγράφονται στην πλειονότητά τους. Οι συνάδελφοι των δασαρχείων μπορούν να επιβεβαιώσουν πολλά ευτράπελα του copy paste», ανέφερε ο Γιώργος Καρέτσος, δασολόγος. «Το θέμα ήταν να μοιραστούν τα χρήματα γρήγορα, γιατί η απορρόφηση ακολουθούσε χαμηλούς ρυθμούς. Βρέθηκε και κάποιος τρόπος διαμοιρασμού του χρήματος με απευθείας αναθέσεις και κάτω από τα μεγάλα γραφεία αναπτύχθηκε ένας στρατός μικρών εργολάβων».
Τέλος, το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας εκτιμά ότι το «Antinero» θα έπρεπε βάσει της οδηγίας 42/2001 να υπόκειται σε ένα είδος περιβαλλοντικής αδειοδότησης. «Προγράμματα του Δημοσίου, που έχουν επίπτωση στο περιβάλλον, οφείλουν να υπόκεινται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση», εκτιμά η κ. Παυλάκη. «Αυτή τη στιγμή έχουμε παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας με κοινοτική χρηματοδότηση».
