Οι πρόσφατες ανατιμήσεις φαρμάκων πυροδότησαν αντιδράσεις για φερόμενη οικονομική επιβάρυνση των ασφαλισμένων. Ωστόσο, για την αξιολόγηση της απόφασης του υπουργείου Υγείας θα πρέπει να συνεκτιμηθεί το ασθενοκεντρικό, επιχειρηματικό και δημοσιονομικό πλαίσιο εντός του οποίου ελήφθη. Το φάρμακο, εκτός από κοινωνικό αγαθό, είναι και εμπορεύσιμο είδος και για την απρόσκοπτη διαθεσιμότητά του απαιτείται η βιωσιμότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η διαχρονικά χαμηλή αξία φαρμάκων, εκτός από πλεονεκτήματα, κρύβει και κινδύνους, όπως εξαγωγή στην αλλοδαπή, όπου κυκλοφορούν με υψηλότερες τιμές, με περιορισμό της διαθεσιμότητας φθηνών φαρμάκων στην εγχώρια αγορά λόγω απόσυρσης του εμπορικού ενδιαφέροντος, με απότοκο την υποκατάσταση από ακριβότερα εισηγμένα, με αυξημένο κόστος προμήθειας της ακριβότερης θεραπευτικής επιλογής, αύξηση συμμετοχής και εκτίναξη θεραπευτικού κόστους.
Συνεπώς, η μονοδιάστατη αξιολόγηση της διαφοράς μεταξύ νέας και παλαιάς τιμής παράγει ανακριβή συμπεράσματα. Διευκρινίζεται ότι το εξαγωγικό εμπόριο φαρμάκων συνιστά νόμιμη επιχειρηματική δραστηριότητα, υπό την προϋπόθεση της επάρκειας φαρμάκων στην αγορά και της εναρμόνισης με τους ενωσιακούς κανόνες ανταγωνισμού. Με τις τιμολογιακές προσαρμογές φαρμάκων με τιμές σταθερές επί σειρά ετών, λόγω μνημονιακών μέτρων, επιχειρήθηκαν η ευχερέστερη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές θεραπείες χαμηλού κόστους συμμετοχής, η μείωση θεραπευτικού κόστους και η ενίσχυση της επιχειρηματικής φαρμακευτικής δραστηριότητας. Ωστόσο, το εύρος των τιμολογιακών αυξήσεων θα μπορούσε να περιοριστεί με χρήση γενοσήμων, με το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χαμηλότερης τιμής έναντι πρωτοτύπων.
Για άρση συνεχών ανατιμολογήσεων φαρμάκων που παγιώνουν ασταθές επιχειρηματικό περιβάλλον απαιτείται η χρήση γενοσήμων, με θετικό πρόσημο για το υγειονομικό σύστημα, τη φαρμακευτική βιομηχανία και τους ασθενείς. Αυτό επιτυγχάνεται με κινητροδότηση επαγγελματιών υγείας για σύσταση χρήσης γενοσήμων, βελτιστοποίηση του επενδυτικού κλίματος, ενίσχυση εγχώριας παραγωγής με φορολογικές ελαφρύνσεις σε εταιρείες παραγωγής γενοσήμων, εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για την αξία γενοσήμων, μείωση χρόνου προστασίας πρωτοτύπων και εφαρμογή ολοκληρωμένου συστήματος φαρμακοεπαγρύπνησης. Η Ελλάδα δύναται να καταστεί κέντρο παραγωγής υψηλής θεραπευτικής αξίας γενοσήμων λόγω συγκριτικών πλεονεκτημάτων, περιστέλλοντας την ανάγκη τιμολογιακών αναθεωρήσεων. Σε εποχές δημοσιονομικών περιορισμών, δημογραφικών αλλαγών και επιχειρηματικού ανταγωνισμού, η πολυκριτηριακή χάραξη πολιτικής υγείας οφείλει να μεγιστοποιεί το όφελος για τη δημόσια υγεία με οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες και την ανταγωνιστικότητα της φαρμακευτικής βιομηχανίας.
* Ο κ. Ισίδωρος Μέντης είναι φαρμα-κοποιός, με εξειδίκευση στα Οικονο-μικά της Υγείας – Διοίκηση Οικονο-μικών Μονάδων (ΕΚΠΑ) και στέλεχος της Δ/νσης Φαρμάκου ΕΟΠΥΥ.
