Υπερεργασία, ασυνεννοησία και «σπασμένο τηλέφωνο» στην ανάθεση των καθηκόντων τους, αποκλεισμό από τη λήψη αποφάσεων που τους αφορούν, ακόμα και παρενόχληση, βιώνει ένας στους δύο εργαζομένους στην Ευρώπη. Οι καταστάσεις αυτές θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική –και κατ’ επέκταση και τη σωματική– υγεία των εργαζομένων, οδηγούν σε δυσφορία, στρες και επαγγελματική εξουθένωση και –από οικονομικής και παραγωγικής άποψης– ευθύνονται για σχεδόν τις μισές ημέρες απουσίας από την εργασία.
Σημαντική πρόκληση παραμένει η υποστήριξη των εργαζομένων που βιώνουν μία ψυχική καταπόνηση, σύμφωνα με την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία.
Στην ψυχική υγεία στους χώρους εργασίας εστιάζει η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, όπως έχει ονομαστεί η 10η Οκτωβρίου, με την επιστημονική κοινότητα να τονίζει την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα σε αυτόν τον τομέα με την υποστήριξη των εργαζομένων και την ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγική διαδικασία. Οπως αναφέρει η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, «καθώς οι εργαζόμενοι ενήλικες περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στην εργασία, αυτή μπορεί να αποτελέσει, πέραν της κύριας πηγής βιοπορισμού, πεδίο δημιουργικότητας, κοινωνικοποίησης και ευχαρίστησης. Δυστυχώς, για πάρα πολλούς, η εργασία τους δεν ανταποκρίνεται στις προαναφερθείσες δυνατότητες, οδηγώντας τους τελικά σε προβλήματα ψυχικής υγείας».
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στην Ευρώπη περίπου οι μισοί εργαζόμενοι αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική τους υγεία και ευεξία. Σε αυτές συγκαταλέγονται ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, οι αντικρουόμενες απαιτήσεις, η έλλειψη σαφήνειας στα καθήκοντα που τους ανατίθενται, η έλλειψη συμμετοχής στις αποφάσεις που τους αφορούν, η εργασιακή ανασφάλεια, η έλλειψη υποστήριξης από συναδέλφους ή προϊσταμένους και η παρενόχληση στον εργασιακό χώρο. Ακραία αλλά όχι σπάνια κατάσταση για κάποιες κατηγορίες εργαζομένων είναι και η άσκηση βίας κατά την τέλεση των καθηκόντων τους, φαινόμενο που συναντάται με όλο και αυξανόμενη ένταση σε μονάδες υγείας και ειδικά σε μονάδες ψυχικής υγείας.
Οπως αναφέρει η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία (ΕΨΕ), ένας στους τέσσερις εργαζομένους (27%) υποφέρει από στρες, άγχος και κατάθλιψη που οφείλονται στο εργασιακό του περιβάλλον ή επιδεινώνονται από αυτό. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι το δεύτερο πιο συχνό νόσημα που σχετίζεται με την εργασία. Στην Ευρώπη το 10% των εργαζομένων αναφέρει ότι αισθάνεται επαγγελματικά εξουθενωμένο – σύνδρομο burn out το οποίο χαρακτηρίζεται από αίσθημα εξάντλησης, ψυχική αποστασιοποίηση από την εργασία, αρνητισμό ή κυνική στάση απέναντι στην εργασία και μειωμένη επαγγελματική αποτελεσματικότητα. Ετσι, είναι λογικό τα προβλήματα ψυχικής υγείας πέραν της δυσφορίας και της οδύνης που προκαλούν να έχουν και γενικότερες οικονομικές συνέπειες. Είναι ενδεικτικό ότι το στρες στην εργασία συμβάλλει στο 50% του συνολικού αριθμού ημερών απουσίας από αυτήν.
Οι ειδικοί της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας τονίζουν την ανάγκη δημιουργίας ενός υποστηρικτικού και συμπεριληπτικού εργασιακού περιβάλλοντος για την οποία θα απαιτηθεί η ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγική διαδικασία. Οπως αναφέρει η Εταιρεία, «σημαντική πρόκληση παραμένει η υποστήριξη των εργαζομένων που βιώνουν μία ψυχική καταπόνηση, προκειμένου να παραμείνουν στην εργασία τους ή να επιστρέψουν σε αυτήν έπειτα από απουσία λόγω νοσηλείας ή αναρρωτικής άδειας. Οσον αφορά τα άτομα με χρόνιες ψυχικές διαταραχές, η απόκτηση επαγγελματικών δεξιοτήτων, η εύρεση εργασίας ανάλογη των προσόντων τους και η υποστήριξή τους, ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σε αυτήν, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί, πέραν της ύφεσης των συμπτωμάτων, και ο στόχος της ανάρρωσης – ανάκαμψης. Απαιτείται η ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγική διαδικασία της χώρας, κυρίως δε των κοινωνικών εταίρων, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πλέγμα κατάλληλων παρεμβάσεων με σκοπό την προστασία κάθε εργαζομένου που έρχεται αντιμέτωπος με ψυχοπιεστικές καταστάσεις στην εργασία του ή εκδηλώνει κάποια ψυχική διαταραχή». Σύμφωνα με την ΕΨΕ, θα πρέπει να δοθεί έμφαση και στην αντιμετώπιση του στίγματος της ψυχικής νόσου, και το οποίο αποτρέπει όσους βιώνουν σχετικό πρόβλημα να μιλήσουν γι’ αυτό και να αναζητήσουν βοήθεια και υποστήριξη. Στο πλαίσιο αυτό η Εταιρεία διοργανώνει σήμερα στην πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα, και ώρες από τις 11 π.μ. έως τις 6 μ.μ., δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών.
