Η αίθουσα του ξενοδοχείου Caravel ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Η ετήσια συνάντηση των μελών του Lean In Greece, του ελληνικού παραρτήματος του γνωστού μη κερδοσκοπικού οργανισμού που βοηθάει τις γυναίκες να κυνηγήσουν τους επαγγελματικούς τους στόχους, είναι μια ευκαιρία για δικτύωση, ανταλλαγή απόψεων, αλλά και φροντίδα. Για τις περισσότερες ο εργασιακός στίβος είναι ένας διαρκής εξουθενωτικός αγώνας.
Αυτή τη φορά είχαν στην παρέα τους τη συνιδρύτρια του οργανισμού, Αμερικανίδα Ρέιτσελ Τόμας, η οποία ταξίδεψε ειδικά για τη συνάντηση. Το Lean In έχει πάνω από 300 δίκτυα και 100.000 κύκλους γυναικών σε 180 χώρες, αλλά το ελληνικό δίκτυο είναι αυτό με τους περισσότερους κύκλους στον κόσμο! Σε λιγότερο από πέντε χρόνια έφτασε τους 134 κύκλους γυναικών σε όλη την Ελλάδα, με περισσότερες από 2.500 εθελόντριες. Η πρωτιά όμως αποκαλύπτει και τις ανάγκες.
«Στις ΗΠΑ, έπειτα από 10 χρόνια, φτάσαμε στο σημείο οι γυναίκες να καταλαμβάνουν το 29% των c-suite θέσεων εργασίας (σ.σ. θέσεις που είναι στην κορυφή της επιχειρηματικής ιεραρχίας) από 17% που ήταν το 2015», είπε στην «Κ» η κ. Τόμας στο περιθώριο της συνάντησης, αντλώντας στοιχεία από το ετήσιο report του οργανισμού, που αποτελεί τη μεγαλύτερη έρευνα για τη θέση των γυναικών στις επιχειρήσεις στις ΗΠΑ. «Στην Ελλάδα όμως το ποσοστό δεν ξεπερνάει το 14%», πρόσθεσε.
Πάντως, ακόμη και στις ΗΠΑ η πρόοδος φαίνεται ότι είναι εύθραυστη. «Αν κοιτάξεις πιο βαθιά στα δεδομένα θα δεις ότι σε μεγάλο βαθμό η πρόοδος αυτή οφείλεται σε αναδιάρθρωση της εταιρείας. Βλέπουμε ότι η αύξηση των γυναικών σχετίζεται με τη μείωση συγκεκριμένων θέσεων εργασίας που συνδέονται με την παραγωγή και τις πωλήσεις. Δεδομένου ότι αυτές τις θέσεις τις κατείχαν κατά βάση άνδρες, η κατάργησή τους σημαίνει και μείωση των ανδρών. Δεν αρμόζουν λοιπόν τόσοι πανηγυρισμοί για την αύξηση των ποσοστών». Ενα άλλο τρικ που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας –για παράδειγμα διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού– και η τοποθέτηση μιας γυναίκας σε αυτές. «Δεν γίνεται να μεγαλώνεις απλώς το τραπέζι ώστε να κάθονται περισσότερες γυναίκες σε αυτό. Δεν είναι βιώσιμο».
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία McKinsey, στις ΗΠΑ η ισότητα στην εργασία για τις λευκές γυναίκες θα φτάσει σε 22 χρόνια. Οι υπόλοιπες θα πρέπει να περιμένουν 48 χρόνια, σχεδόν μισό αιώνα.
«Η ισότιμη εργασία όμως ξεκινάει με ένα ισότιμο νοικοκυριό», λέει η Ρέιτσελ Τόμας. «Ενα άλλο ανησυχητικό εύρημα είναι ότι εδώ και 10 χρόνια δεν έχει αλλάξει το ποσοστό των γυναικών που αναφέρουν ότι κάνουν τις περισσότερες ή όλες τις δουλειές του σπιτιού. Οι νέοι άνδρες φαίνεται ότι δεν συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά από τους μεγαλύτερους στο σπίτι. Αυτός είναι ακόμη ένας λόγος του πόσο σημαντική είναι η δράση του Lean In Greece. Είναι πολύ δύσκολη δουλειά να αλλάξεις νοοτροπίες».
Μετά την πανδημία πολλά προβλήματα έχουν κρυφτεί κάτω από το χαλί. «Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει. Αυτό είναι σημαντικό γιατί ξέρουμε ότι έτσι οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να αντιμετωπίσουν μικροεπιθέσεις, όπως τις χαρακτηρίζουν οι κοινωνικοί επιστήμονες, που είναι για παράδειγμα το να μιλήσει κάποιος πάνω τους, να τις μπερδέψουν με κάποιον χαμηλόβαθμο υπάλληλο κ.ά. Αυτά γίνονται καθημερινά στις επιχειρήσεις, όπως φυσικά και πιο κραυγαλέα περιστατικά υποτίμησης λόγω φύλου. Είναι καλύτερο να μην είσαι στον χώρο εργασίας, αλλά είναι μια ένδειξη του πόσα πρέπει να αλλάξουν».
Πολλές γυναίκες διστάζουμε να αναλάβουμε νέους ρόλους ή μεγαλύτερες ευθύνες, αμφισβητώντας οι ίδιες τις ικανότητές μας. «Δεν είναι επειδή οι γυναίκες από τη φύση τους έχουν μειωμένη αυτοπεποίθηση. Είναι μια λογική αντίδραση στην εμπειρία που έχουμε στην εργασία. Ξέρουμε από 30 χρόνια κοινωνικών μελετών ότι στις επιχειρήσεις είναι πιο πιθανό το φταίξιμο για μια αποτυχία να πέσει σε μια γυναίκα. Ξέρουμε ότι για να ανελιχθούν χρειάζεται να αποδεικνύουν ξανά και ξανά τον εαυτό τους». Το βλέπουμε ακόμη και με την ανακοίνωση της υποψηφιότητας της Κάμαλα Χάρις. «Εχει βρεθεί ότι οι γυναίκες υποψήφιες αντιμετωπίζουν πίεση να αποδεικνύουν ότι διαθέτουν τα προσόντα. Αν είναι μητέρες θα τις ρωτήσουν πού θα βρίσκουν τον χρόνο για τη δουλειά. Αν δεν έχουν παιδιά θα πουν ότι κάποιο πρόβλημα έχουν».
