Σε μια κατάμεστη αίθουσα και με την παρουσία αρκετών εκ των «πρωταγωνιστών» πραγματοποιήθηκε χθες η εκδίκαση της υπόθεσης των κινήτρων ύψους και δόμησης από την ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν το γεγονός ότι κάποιοι εκ των νομικών εκπροσώπων των εταιρειών έδειξαν να θεωρούν δεδομένο ότι το δικαστήριο θα κρίνει αντισυνταγματικές τις ρυθμίσεις, περιορίζοντας την επιχειρηματολογία τους στο (χρονικό) εύρος των οικοδομικών αδειών που θα επηρεαστούν.
Ενδιαφέρον είχε και η τοποθέτηση του Δημοσίου, που υποστήριξε ότι τα κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) δεν «αναιρούν» τα όσα ισχύουν σε κάθε περιοχή (τοπικοί όροι δόμησης), αλλά λειτουργούν συμπληρωματικά προς αυτά, καλώντας το δικαστήριο να μην καταργήσει τα κίνητρα, αλλά να ζητήσει αυστηρό έλεγχο στην εφαρμογή τους.
«Οι διατάξεις του ΝΟΚ δεν καταργούν τους όρους δόμησης, αλλά λειτουργούν συμπληρωματικά σε αυτούς», υποστήριξε ο Θ. Στριλάκος από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.
Η εκδίκαση της υπόθεσης κράτησε περί τις δύο ώρες, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι την παρακολούθησαν και αρκετοί από τους έμμεσα εμπλεκομένους, όπως ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμης Μπακογιάννης, ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Γιώργος Στασινός, οι δήμαρχοι Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης και Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.
Την εκδίκαση άνοιξαν οι εισηγήτριες της υπόθεσης, σύμβουλοι Μαρία Σωτηροπούλου και Χριστιάνα Μπολόφη, οι οποίες αναφέρθηκαν στις αποφάσεις του Ε΄ τμήματος που παρέπεμψαν την υπόθεση στην ολομέλεια. «Η βασική σκέψη είναι ότι το άρθρο 24 του Συντάγματος δεν επιτρέπει να καταργούνται διά γενικής διάταξης (σ.σ. δηλαδή με μια νομοθετική ρύθμιση που ισχύει παντού) οι ειδικοί όροι δόμησης που ισχύουν σε κάθε περιοχή», ανέφερε η κ. Σωτηροπούλου, επισημαίνοντας τις ειδικότερες ενστάσεις του Ε΄ τμήματος απέναντι στην αύξηση του ύψους και του συντελεστή των κτιρίων, καθώς και τον «κρυφό συντελεστή» (εξώστες, πατάρια κ.λπ.). Η κ. Μπολόφη τόνισε επίσης την ανάγκη πριν από τη θέσπιση οριζόντιων ρυθμίσεων να προηγείται ειδική επιστημονική μελέτη που να τεκμηριώνει την ανάγκη για τη νέα ρύθμιση και εκτιμά αν θα είναι επιζήμια ή επωφελής.
Η πλευρά των δήμων
Στη συνέχεια ξεκίνησε η μάχη επιχειρημάτων. Εκπροσωπώντας τον Δήμο Αλίμου, ο καθηγητής του ΕΜΠ Δημήτρης Μέλισσας υποστήριξε ότι ο ΝΟΚ δεν είναι απλά ένας τεχνικός κανονισμός, αλλά «συνιστά έναν ιδιότυπο πολεοδομικό σχεδιασμό», που έχει επηρεάσει άγνωστο αριθμό κτισμάτων από το 2012. Σημείω-σε δε ότι η αύξηση του συντελεστή ισοδυναμεί με αύξηση του πληθυσμού σε μια περιοχή, χωρίς να έχουν προβλεφθεί οι αντίστοιχες υποδομές για την εξυπηρέτησή του.
«Δικάζετε την πιο σοβαρή πολεοδομική υπόθεση των τελευταίων 40 ετών, από την εποχή της μεταφοράς συντελεστή», ανέφερε ο δικηγόρος των (προσφευγόντων) κατοίκων του Αλίμου Βασίλης Παπαδημητρίου, μιλώντας για «απροσχημάτιστη προσβολή του φυσικού περιβάλλοντος με πρόσχημα την κλιματική αλλαγή». Σημείωσε δε ότι με τις άμεσες και έμμεσες αυξήσεις του συντελεστή, η υλοποιούμενη δόμηση αυξάνεται έως και 80%, ενώ στην Κηφισιά έχουν κοπεί περί τα 1.000 δέντρα σε ένα χρόνο.
Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η επιχειρηματολογία της δικηγόρου της ΚΕΔΕ, καθηγήτριας στη Νομική Αθηνών Γλυκερίας Σιούτη, σχετικά με την «αποζημιωτική φύση» των κινήτρων. «Αν είναι τόσο σημαντικές οι διατάξεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, τα φυτεμένα δώματα κ.λπ., τότε να επιβληθούν σε όλες τις νέες κατασκευές με νομοθετική ρύθμιση και όχι προαιρετικά, με αντισταθμιστικά οφέλη. Θα διανοούνταν κανείς να εφαρμόσει τον αντισεισμικό κανονισμό με αντισταθμίσματα;», ανέφερε.
Από την πλευρά των κατασκευαστών τέθηκαν διάφορα επιχειρήματα. Ο δικηγόρος Ανδρέας Παπαπετρόπουλος επεσήμανε ότι τα προβλήματα των ελληνικών πόλεων (όπως η έλλειψη κοινόχρηστων χώρων) οφείλονται στην έλλειψη σύγχρονου πολεοδομικού σχεδιασμού. Εκτίμησε δε ότι μόνο μέσω κινήτρων θα μπορούσε ένας κανονισμός να ενθαρρύνει σε πιο περιβαλλοντικές επιλογές την κατασκευή κτιρίων. Ενδιαφέρον είχε και η επιχειρηματολογία του καθηγητή της Νομικής Αθηνών Πάνου Λαζαράτου: «Τι έχει να γίνει αν η αντισυνταγματικότητα ισχύσει για όλες τις άδειες που έχουν εκδοθεί από το 2012; Θα κριθούν όλα κατεδαφιστέα, γιατί δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί κάτι που ανεγέρθηκε μετά το 2011. Η συνέπεια θα είναι μαζικές δίκες, μαζικές αγωγές κατά του Δημοσίου, μαζικές ακυρώσεις δικαιοπραξιών», ανέφερε, καλώντας εμμέσως πλην σαφώς το δικαστήριο να περιορίσει το χρονικό εύρος της απόφασης, όχι στις υφιστάμενες άδειες αλλά μόνο σε όσες μελλοντικά εκδοθούν.
Τέλος, ο καθηγητής Νομικής Αθηνών Σπύρος Βλαχόπουλος, δικηγόρος του ΤΕΕ, υποστήριξε ότι στη Γαλλία και τη Γερμανία υπάρχουν ανάλογα κίνητρα, ενώ τόνισε τη σημασία του οφέλους από τη δημιουργία «πιο ανθρώπινων κτιρίων». «Θέλουμε κτίρια φιλικά προς τους κατοίκους και το περιβάλλον ή πολυκατοικίες – κουτιά;», ανέφερε.
Από την πλευρά του το Δημόσιο υποστήριξε ότι ο νόμος είναι και επί της αρχής σωστός. «Οι διατάξεις του ΝΟΚ δεν καταργούν τους όρους δόμησης αλλά λειτουργούν συμπληρωματικά σε αυτούς», υποστήριξε ο Θεόδωρος Στριλάκος από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους στο υπουργείο Περιβάλλοντος. «Ο νομοθέτης δεν θεωρεί το ύψος θέσφατο, λόγω του οφέλους στη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών. Ερχεται όμως το δικαστήριο και το κρίνει αντισυνταγματικό, παρότι ο νόμος προβλέπει την εξέταση όλων των αδειών από συμβούλια αρχιτεκτονικής. Γιατί να ξεκινάει ο ακυρωτικός έλεγχος από τις επιλογές ουσίας του νομοθέτη και να μην εστιάζει στην εφαρμογή τους; Αφήστε να λειτουργήσει ο νόμος και εξαντλήστε την αυστηρότητά σας στα κριτήρια έκδοσης των αδειών», ανέφερε.
