«Το 80% του μελιού στα ράφια των καταστημάτων της Ευρώπης είναι νοθευμένο», σύμφωνα με βίντεο-καταγγελία του προέδρου της Eνωσης Ευρωπαίων Επαγγελματιών Μελισσοκόμων (ΕΡΒΑ) Μπέρναρντ Χόιβελ. Οι χαμηλές τιμές στις οποίες πωλούνται πολλά «μέλια» στην Ευρώπη προκάλεσαν υποψίες. Οπως αναφέρει ο Μπέρναρντ Χόιβελ, για να πουληθεί ένα μέλι σε τόσο χαμηλές τιμές όπως αυτές που εντόπισε η Eνωση στα γερμανικά σούπερ μάρκετ (μέλι με 3,86 ευρώ το κιλό), ο παραγωγός θα πρέπει να πληρωθεί 0,83 ευρώ το κιλό.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να παραχθεί μέλι με τόσο χαμηλό κόστος για τον παραγωγό πουθενά στον κόσμο, ούτε στην Ινδία ούτε στην Κίνα», λέει ο πρόεδρος της ΕΡΒΑ. Το λογικό συμπέρασμα κατά συνέπεια είναι ότι αυτά τα μέλια «δεν είναι μέλια».
Η Ενωση Ευρωπαίων Μελισσοκόμων προχώρησε ένα βήμα περισσότερο. Συγκέντρωσε 25 διαφορετικές συσκευασίες μελιού από τη γερμανική αγορά και τα έστειλε σε εργαστήρια προκειμένου να εξεταστεί η σύστασή τους. Τα μέλια στάλθηκαν ανωνυμοποιημένα (χωρίς την εμπορική τους ονομασία), ενώ στα δείγματα προστέθηκε και ένα μέλι από συγκεκριμένο Γερμανό μελισσοκόμο, το οποίο σίγουρα δεν ήταν νοθευμένο.
Oπως εξηγεί ο Μπέρναρντ Χόιβελ, οι πρώτοι εργαστηριακοί έλεγχοι έδειξαν όλα τα μέλια «κατάλληλα». Oμως στη συνέχεια τα ίδια δείγματα εξετάστηκαν με τη μέθοδο της μεταγονιδιωματικής ανάλυσης του DNA του μελιού (στην Εσθονία, η οποία εφαρμόζει σχετικό πιλοτικό πρόγραμμα ανίχνευσης νοθείας στο μέλι). Τα περισσότερα από αυτά βρέθηκαν νοθευμένα, τα δύο ύποπτα νοθείας και μόνο τρία βρέθηκαν πραγματικά μέλια. Η συγκεκριμένη μέθοδος μπορεί, εκτός από τη νοθεία, να εντοπίσει και την ακριβή προέλευση του μελιού. Εξετάζει το DNA των οργανισμών που περιέχονται σε ένα μέλι και τα συγκρίνει με τα στοιχεία που υπάρχουν σε μια βάση δεδομένων όπου έχει καταγραφεί το DNA αυθεντικών δειγμάτων μελιού. «Η νοθεία του μελιού είναι παγκόσμιο πρόβλημα, με το 1/3 του διακινούμενου μελιού να θεωρείται νοθευμένο και αυτό το έγκλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί», τονίζει στο βίντεο ο Μπέρναρντ Χόιβελ. «Η ΕΡΒΑ θα συνεχίσει τις δειγματοληψίες και τα αποτελέσματα θα σταλούν στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε., στις κρατικές αρχές των χωρών-μελών και στις καταναλωτικές οργανώσεις και θα δημοσιοποιηθούν στα ΜΜΕ», καταλήγει.
Ο Βασίλης Λιάκος, καθηγητής Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ που έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη μελισσοκομία, αναφέρει ότι η νοθεία του μελιού στην Ευρώπη είναι πραγματικά ένα μεγάλο πρόβλημα. «Δεν ξέρω το ποσοστό του μελιού που πωλείται και είναι νοθευμένο, αλλά σίγουρα υπάρχουν μεγάλες ποσότητες». Η νοθεία του μελιού θα μπορούσε να εντοπιστεί, όμως «χρειάζονται ειδικές χημικές αναλύσεις που κοστίζουν πολύ. Οι αδυναμίες των εργαστηρίων στην Ελλάδα, αλλά και η αδυναμία παρακολούθησης και ελέγχου της αγοράς, δυστυχώς οδηγούν στο να χαρακτηρίζονται και να πωλούνται ως «μέλια» σιρόπια που δεν έχουν τις ιδιότητες του μελιού».
«Η πολύ χαμηλή τιμή είναι μια ένδειξη ότι κάτι μπορεί να συμβαίνει», λέει ο Χρήστος Σκόντρας, παραγωγός και πρώην αντιπρόεδρος της Ενωσης Μελισσοκόμων Καρδίτσας.
Υπάρχει τρόπος να εντοπίσει ο καταναλωτής τη νοθεία στο μέλι; «Η πολύ χαμηλή τιμή είναι μια ένδειξη ότι κάτι μπορεί να συμβαίνει», λέει ο παραγωγός φυσικού μελιού και πρώην αντιπρόεδρος της Ενωσης Μελισσοκόμων Καρδίτσας Χρήστος Σκόντρας. Η μέση τιμή παραγωγού για το ελληνικό μέλι είναι από 3,5 ευρώ το κιλό έως 5,50 ευρώ το κιλό. «Κατά συνέπεια το μέλι θα φτάσει να πωλείται στο ράφι πάνω από 8 ευρώ το κιλό, το λιγότερο», επισημαίνει.
«Σπάνια γίνονται έλεγχοι»
«Πολλοί παραγωγοί κάνουν καλή δουλειά, αλλά κυκλοφορούν και πολλά “μέλια” τα οποία είναι στην πραγματικότητα σιρόπια», τονίζει ο Φανούρης Λεονταράκης, μελισσοκόμος στην Κρήτη. Οπως εξηγεί, «τα βλέπουμε αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα και σπάνια γίνονται έλεγχοι».
Φέτος, η παραγωγή μελιού στο νησί αναμένεται να μειωθεί έως και 70% λόγω της ξηρασίας. «Από τον Φεβρουάριο δεν είχαμε καθόλου βροχές και η έλλειψη υγρασίας επηρεάζει πολύ και τη μελισσοκομία, γιατί μειώνεται η ανθοφορία. Ολο το θυμάρι στο νησί κάηκε ή δεν φύτρωσε καθόλου, οπότε εμείς πώς θα φτιάξουμε θυμαρίσιο μέλι; Πού θα βοσκήσουν οι μέλισσες;», συμπληρώνει. Η ξηρασία χτύπησε και την παραγωγή μελιού στις Κυκλάδες. «Εμείς στα νησιά έχουμε μεγαλύτερο πρόβλημα γιατί μας περιορίζει η θάλασσα, κυνηγάμε μόνο ό,τι υπάρχει στην Κρήτη, δεν μπορούμε να πάμε αλλού τα μελίσσια μας», εξηγεί ο κ. Λεονταράκης.
Πηγαίνοντας βόρεια οι παραγωγοί μπορούσαν να μετακινήσουν τα μελίσσια τους, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες βόσκησης, αλλά για πρώτη φορά φέτος χρειάστηκε να φτιάξουν δεξαμενές για να τα ποτίσουν. «Την περίοδο του καύσωνα, κάθε μελίσσι χρειάζεται έως και δύο λίτρα νερό την ημέρα. Παλιά όλο και κάποια βρύση είχε χαλάσει και έτρεχε, όλο και καμιά λακκούβα θα γέμιζε με νερό με το πότισμα. Τώρα ήταν όλα ξερά. Ετσι, αναγκαστήκαμε να βάλουμε δεξαμενές για να ποτίσουμε τα μελίσσια μας», λέει στην «Κ» ο μελισσοκόμος από τη Θεσσαλονίκη Σάκης Παπαδόπουλος. Παρ’ όλα αυτά προβλέπει ότι η συνολική παραγωγή θα είναι φέτος μειωμένη λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν.
