Ανάμεικτα είναι τα συναισθήματα που προκάλεσε η προχθεσινή εξαγγελία του πρωθυπουργού, για περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, μέσω της σταδιακής προσαρμογής στη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Από τη μια πλευρά η αγορά, όπως αναμενόταν, υποστηρίζει ότι η κατάργηση της χρήσης της δουλείας διόδου για παροχή οικοδομησιμότητας θα οδηγήσει στην απαξίωση μεγάλου αριθμού ακινήτων. Τεχνικός και επιστημονικός κόσμος εκτιμούν ότι είναι στη θετική κατεύθυνση, ζητούν όμως μια συνολική αντιμετώπιση.
Oπως ήταν αναμενόμενο, η εξαγγελία του πρωθυπουργού αναζωπύρωσε τη συζήτηση σχετικά με την κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης. «Η οικοδόμηση με δουλεία διόδου σε ένα όμορο οικόπεδο, που έχει “πρόσωπο” σε κοινόχρηστο χώρο είναι πολύ διαδεδομένη. Αφορά κυρίως οικόπεδα που “δημιουργήθηκαν” πριν από το 2003, οπότε και τέθηκε η υποχρέωση “προσώπου”, αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις και μεταγενέστερα οικόπεδα, αν αποδεικνυόταν ότι η δουλεία ήταν παλιά», εξηγεί ο Γιώργος Ρούσκας, επίτιμος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Eνωσης Συμβολαιογράφων.
«Με την κατάργηση της δυνατότητας να χτιστεί ένα οικόπεδο μέσω δουλείας, εκτιμώ ότι θα απαξιωθεί σημαντικός αριθμός αγροτεμαχίων. Ας σκεφτούμε όσους αγόρασαν οικόπεδα γνωρίζοντας ότι μπορούν να χτίσουν με αυτόν τον τρόπο και πλέον δεν θα μπορούν. Και βέβαια προκύπτουν δύο βασικά ερωτήματα: τα αγροτεμάχια που θεωρούνταν μέχρι σήμερα άρτια και οικοδομήσιμα και αυτό αναγραφόταν στα συμβόλαια αγοράς, πώς θα τα αντιμετωπίσουμε; Και επιπλέον, η φορολογική τους αντιμετώπιση θα διαφοροποιηθεί ή η πολιτεία θα εξακολουθήσει να τα φορολογεί σαν οικοδομήσιμα;». Κατά τη γνώμη του κ. Ρούσκα, η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας νέας γενιάς αυθαιρέτων.
«Η δουλεία διόδου έδινε το δικαίωμα δόμησης σε “τυφλά” οικόπεδα. Η κατάργησή της αχρηστεύει ιδιοκτησίες που είχαν αυτή τη μοναδική δυνατότητα αξιοποίησης», εκτιμά ο Λευτέρης Ποταμιάνος, πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθήνας – Αττικής. «Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην κτηματαγορά και την προστασία του περιβάλλοντος. Ούτε πρέπει να καταστραφεί η δυνατότητα αξιοποίησης περιουσιών, ούτε να υπάρχει άναρχη δόμηση στα πάντα. Τα τελευταία χρόνια, με την κατάργηση των παρεκκλίσεων (σ.σ. δυνατότητα δόμησης σε οικόπεδα μικρότερα των 4 στρεμμάτων) και τις αποφάσεις του ΣτΕ, έχει μειωθεί πολύ η αξία των οικοπέδων. Καλύτερα θα ήταν η κυβέρνηση να ανέμενε την ολοκλήρωση των πολεοδομικών σχεδίων, πριν προχωρήσει σε τέτοιες παρεμβάσεις».
Η αγορά υποστηρίζει ότι θα απαξιωθεί μεγάλος αριθμός ακινήτων. Τεχνικός και επιστημονικός κόσμος εκτιμούν ότι είναι στη θετική κατεύθυνση, ζητούν όμως συνολική αντιμετώπιση.
«Δεν θεωρώ ότι είναι λανθασμένη απόφαση. Δεν μπορεί όμως το θέμα της εκτός σχεδίου θα λυθεί με αποσπασματικά μέτρα. Πρέπει να εξετάσουμε το ζήτημα συνολικά», εκτιμά ο Γιώργος Στασινός, πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. «Κατά τη γνώμη μου, πρέπει σταδιακά να τεθούν περιορισμοί, αλλά με μεγάλη προσοχή στις μεταβατικές διατάξεις. Τέτοιος περιορισμός θα μπορούσε να είναι η αύξηση της αρτιότητας, με παράλληλο καθορισμό των οδών που θα θεωρούνται κοινόχρηστες, επεκτάσεις στα όρια των οικισμών. Δεν μπορούμε να πάμε από το ένα άκρο στο άλλο, πρέπει να μπορείς να χτίζεις κάπου».
Να σημειωθεί ότι εδώ και μερικούς μήνες το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει αναθέσει μελέτη για την καταγραφή και κατηγοριοποίηση όλων των οδών στα νησιά, η οποία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους. Η μελέτη θα αποτελέσει τη βάση για τον επαναχαρακτηρισμό, από το υπουργείο Περιβάλλοντος, του οδικού δικτύου (άρα και τον επαναπροσδιορισμό του δικαιώματος δόμησης).
Απαισιοδοξία
Οι πολεοδόμοι δεν είναι πολύ αισιόδοξοι για τη συνέχεια. «Καταρχήν είναι θετική η εξαγγελία του πρωθυπουργού», λέει ο Λουκάς Τριάντης, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ και αντιπρόεδρος στον Σύλλογο Ελλήνων Πολεοδόμων – Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ). «Η πάγια θέση του ΣΕΠΟΧ είναι υπέρ της σταδιακής κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης. Ομως τα τελευταία πέντε χρόνια δεν έχουμε δει μια συνεπή πολιτική της κυβέρνησης σε αυτήν την κατεύθυνση. Είδαμε κάποια βήματα, αλλά και πολλές παλινωδίες με νομοθετικές ρυθμίσεις που δίδονταν στη δημοσιότητα για τα μετρηθούν οι αντιδράσεις και μετά “εξαφανίζονταν”, συνεχείς “διαρροές” για νέες ρυθμίσεις κ.ο.κ. Επομένως, δεν πείθομαι για το τι θα γίνει τελικά. Επιπλέον, ο πρωθυπουργός μίλησε υπέρ της κατάργησης της εκτός σχεδίου, αλλά και υπέρ της δόμησης σε οργανωμένους υποδοχείς (σε εκτός σχεδίου περιοχές, δηλαδή με δύο μέτρα και σταθμά), είπε ότι οι πισίνες και τα υπόσκαφα δεν είναι πρόβλημα αλλά μπορεί και να είναι… Γενικώς δεν υπήρχε μια σαφής πολιτική κατεύθυνση. Η αίσθηση που έχω εγώ είναι ότι στόχος του πρωθυπουργού ήταν να καθησυχάσει ή να ικανοποιήσει διαφορετικά ακροατήρια».
