Καθώς οι ροές ξένων επισκεπτών –και εσόδων– προς την Ελλάδα αυξάνονται, γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική η ανάγκη για μια συγκροτημένη στρατηγική διαχείρισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζει, αλλά και δημιουργεί ο τουρισμός. Αναβάθμιση κρίσιμων υποδομών, προστασία του περιβάλλοντος, ενεργειακή μετάβαση, διαχείριση προορισμών, βελτίωση της λειτουργίας του κράτους και των υπηρεσιών του, προσέλκυση και εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, προστασία της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος.
Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα της ψηφιακής οικονομίας, καλά μελετημένα τοπικά χωροταξικά σχέδια, μέτρα για τη διάχυση του οικονομικού οφέλους σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και όλους τους μήνες του έτους θα επιτρέψουν στην ελληνική τουριστική βιομηχανία να συνεχίσει να αναπτύσσεται προς όφελος της εθνικής οικονομίας, των τοπικών κοινωνιών, αλλά και των επισκεπτών της χώρας. Και, βέβαια, θα βοηθήσουν την Ελλάδα να αποφύγει την κακή τύχη άλλων, κάποτε δημοφιλών προορισμών, που έχουν πλέον απαξιωθεί έχοντας υποστεί σημαντική ζημιά τόσο στον χαρακτήρα τους όσο και στο περιβάλλον τους.
Πρόκειται για την κοινή συνισταμένη των προσεγγίσεων και των προτάσεων που διατυπώθηκαν κατά τη δεύτερη σύνοδο της πρωτοβουλίας της «Καθημερινής», «Reimagine Tourism in Greece» και των ιδρυτικών εταίρων της Aegean, Attica Group, Fraport Greece, Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, Τράπεζας Πειραιώς, PwC, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη και την Τετάρτη στην τεχνική βάση της Aegean στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» με τη συνεργασία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και πλήθους εκπροσώπων του οικονομικού, επιχειρηματικού, επιστημονικού και πολιτικού κόσμου, προεξάρχοντος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο ίδιος άλλωστε απαντώντας σε σχετική ερώτηση του διευθυντή της «Καθημερινής» Αλέξη Παπαχελά, τόνισε ότι δεν θα ήθελε «σε 10 χρόνια από τώρα κοιτάζοντας τα νησιά να μην τα αναγνωρίζουμε». «Πρέπει να μπορούμε να λέμε ότι τα προστατεύσαμε, η δόμηση που προσθέτουμε να είναι προσεκτική και οργανωμένη και οι υποδομές τέτοιες ώστε να είναι σε καλύτερη κατάσταση από σήμερα». Την ανησυχία για τις επιπτώσεις της τουριστικής δραστηριότητας στο περιβάλλον συμμερίζεται άλλωστε και το 67% των Ελλήνων, σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα της Pulse που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του συνεδρίου. Παρά το γεγονός αυτό, πάντως, η συντριπτική πλειονότητα και συγκεκριμένα ποσοστό της τάξης του 86% θεωρεί τον τουρισμό σημαντικότατο για την εθνική οικονομία.
Υπερσυγκέντρωση
Τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ και CEO του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, Γιάννης Παράσχης, υποστήριξαν πως στη χώρα δεν υπάρχει πρόβλημα υπερτουρισμού, αλλά μεγάλων συγκεντρώσεων επισκεπτών σε συγκεκριμένους προορισμούς και συγκεκριμένες εποχές του χρόνου. Ωστόσο, με κατάλληλες ενέργειες, όπως η κράτηση θέσεων που εφαρμόστηκε στην Ακρόπολη ή η επιβολή τέλους επιβατών κρουαζιέρας σε νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος μπορούν να αποσυμφορηθούν προορισμοί που δοκιμάζονται.
Αναβάθμιση κρίσιμων υποδομών, προστασία του περιβάλλοντος, εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Σε κάθε περίπτωση, το 2024 αναμένεται να αποτελέσει νέο έτος αναφοράς. Σύμφωνα με τον Γ. Παράσχη, η τάση για το κλείσιμο της χρονιάς είναι θετική σε αφίξεις και έσοδα σε σύγκριση με το 2023. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κατά το πρώτο εξάμηνο ανήλθαν σε 10,5 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 4,9%, ενώ οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 11,2%. Αν συνυπολογιστεί και η κρουαζιέρα, το συνολικό ποσό ανέρχεται στα 11 δισ. –5,6% υψηλότερα από πέρυσι–, ανέφερε. Προειδοποίησε όμως ότι παρά τις κατ’ αρχάς θετικές ενδείξεις για το 2025, η πορεία για το επόμενο έτος δεν είναι σε καμία περίπτωση εξασφαλισμένη. Και θύμισε τις προτάσεις που έχει κάνει ο ΣΕΤΕ για όλες τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τουρισμός. Την ανάγκη επενδύσεων και βελτιώσεων στις υποδομές υπογράμμισαν και ο πρόεδρος της Aegean και ο CEO της Τράπεζας Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου. Μάλιστα, ο Ευτύχης Βασιλάκης μίλησε και για τις «μαλακές υποδομές», τη λειτουργία δηλαδή των υπηρεσιών της πολιτείας και της αυτοδιοίκησης που πρέπει να βελτιωθεί. Ο Χρήστος Μεγάλου εξήγησε πως η Τράπεζα Πειραιώς επιδιώκει να χρηματοδοτήσει επενδύσεις στον κλάδο, ενώ ήδη το 15% του δανειακού χαρτοφυλακίου της αφορά τον τουρισμό.
Την ανάγκη επενδύσεων σε υποδομές αλλά και ανθρώπινο δυναμικό τόνισε και ο CEO της Fraport Greece, Αλεξάντερ Τσινέλ, όπως και ο ομόλογός του από την PwC Μάριος Ψάλτης. Aπό την πλευρά του ο CEO της Attica Group, Πάνος Δικαίος, ανέδειξε την πρόκληση περιορισμού των εκπομπών άνθρακα και την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, που απαιτούν επενδύσεις της τάξης των 3 δισ., μέρος των οποίων έχει δρομολογήσει ήδη η ακτοπλοϊκή. Ο πρώην πρόεδρος του ΣΕΤΕ, πρόεδρος του ΙΟΒΕ και CEO των Electra Hotels, Γιάννης Ρέτσος, πέρα από την προφανή ανάγκη προστασίας των προορισμών και του περιβάλλοντος, επέμεινε στη σημασία να μπορέσει η χώρα να επεκτείνει το τουριστικό εισόδημα σε όλες τις περιφέρειες και ολόκληρο τον χρόνο.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου, όπως οι προαναφερθείσες και άλλες, όπως ο όμιλος Sani/Ikos, πραγματοποιούν ήδη μεγάλες επενδύσεις, ενώ δείχνουν μεγάλη εξωστρέφεια, υπογράμμισε ο επίσης πρώην πρόεδρος του ΣΕΤΕ και CEO της Sani/Ikos, Ανδρέας Ανδρεάδης. Πρόσθεσε δε τη φωνή του σε όσους ζητούν την υλοποίηση ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου για την επόμενη μέρα.
Κανόνες στη δόμηση
Κι αυτό σημαίνει και σαφήνεια των όρων δόμησης. Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε ο πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμμένος, επισημαίνοντας πως δεν μπορούν να υπάρχουν οριζόντιες διατάξεις, αφού κάθε περιοχή έχει τη δική της μοναδικότητα. Επιπλέον πρόκληση είναι η ανάγκη προστασίας και ανάδειξης του μνημειακού αποθέματος, όπως σημείωσε ο διευθυντής Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Δωδεκανήσου Δημήτρης Αθανασούλης.
Παράλληλα, πρέπει να προστατευθεί η ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος και να παραμείνει ελκυστική η σχέση τιμής – προσφερομένων υπηρεσιών. Αυτό, όπως και η ανάγκη βελτίωσης των υποδομών και βέλτιστης διαχείρισης των προορισμών είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της «ακτινογραφίας» του κλάδου που έκανε η PwC, θυμίζοντας πως η Ελλάδα έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τον δείκτη Travel & Tourism Development Index, ξεπερνώντας ισχυρούς ανταγωνιστές. Αυτός είναι άλλωστε και ένας απ’ τους λόγους που η Four Seasons, όπως εξήγησε ο πρόεδρός της για την περιφέρεια EMEA Αντριαν Μέσερλι, επενδύει στην Ελλάδα μετά τον Αστέρα Βουλιαγμένης και στο Καλό Λιβάδι στη Μύκονο.
Κεντρική φωτό: AΠΕ-ΜΠΕ
