Στην έγκριση χρηματοδοτικής βοήθειας ύψους 150 εκ. ευρώ για την κατασκευή εγκατάστασης ειδικής αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο της Καβάλας, προχώρησε η Κομισιόν.
Η χρηματοδότηση θα γίνει μέσω του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF), ενώ το πρότζεκτ αφορά την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ελλάδας και των στρατηγικών στόχων της Ε.Ε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Πρόκειται για έργο που θα χρηματοδοτηθεί πλήρως από τον μηχανισμό, μετά από σχετική θετική αξιολόγηση του από την Κομισιόν και την αντίστοιχη έγκρισή του από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δικαιούχος είναι την Energean, που αναπτύσσει μέσω της θυγατρικής EnEarth την αποθήκη σε εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου, αναφέρει η σχετική ανακοίνωση.
Η χρηματοδοτική βοήθεια της Ε.Ε αφορά εν μέρει το κόστος κατασκευής των χερσαίων και υπεράκτιων υποδομών για τη δημιουργία της εγκατάστασης αποθήκευσης άνθρακα. Ο μηχανισμός θα αναπτυχθεί σε δύο φάσεις, αλλά μόνο η πρώτη θα χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του τρέχοντος πλαισίου.
Κατά την πρώτη φάση, η EnEarth θα αναπτύξει αγωγό μεγάλης κλίμακας για τη μεταφορά, από τον χερσαίο χώρο συλλογής στον υπεράκτιο χώρο αποθήκευσης, έως 1 εκατομμυρίου τόνων CO2 ετησίως που εκπέμπονται από βιομηχανικούς παράγοντες. Αυτή η φάση ανάπτυξης θα προηγηθεί της μελλοντικής επέκτασης της εγκατάστασης σε 2,5 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως, η οποία προγραμματίζεται στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης.
Η ενίσχυση θα λάβει τη μορφή άμεσης επιχορήγησης, η οποία θα εκταμιευθεί σε τρεις δόσεις έως το 2026. Η εγκατάσταση αναμένεται να ξεκινήσει τη φάση ανάπτυξης το 2027 και να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2030.
Η επιχορήγηση, η οποία ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ θα καλύψει περίπου το 90 % του χρηματοδοτικού «κενού». Εάν το έργο αποδειχθεί επιτυχές – αποφέροντας δηλαδή, πρόσθετα καθαρά έσοδα, ο δικαιούχος θα επιστρέψει στην Ελλάδα μέρος της ληφθείσας ενίσχυσης (μηχανισμός αυτόματης επιστροφής — claw-back).
Η σημερινή απόφαση «θα επιτρέψει στην Ελλάδα να στηρίξει την κατασκευή εγκατάστασης αποθήκευσης άνθρακα στον Πρίνο. Το μέτρο, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, θα συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου της Ελλάδας και της Ε.Ε για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, περιορίζοντας παράλληλα τις πιθανές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού» τόνισε η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργκρέτε Βεστάγκερ.
Στόχοι απανθρακοποίησης
Η αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα είναι ένα από τα εργαλεία που προκρίνει η Κομισιόν για την επίτευξη της απανθρακοποίησης. Απευθύνεται σε κλάδους όπως η τσιμεντοβιομηχανία, τα διυλιστήρια κ.α. για τους οποίους δεν υπάρχουν επί του παρόντος τεχνολογικά ώριμες λύσεις για τον περιορισμό των εκπομπών τους.
Οι βιομηχανίες αυτές αντί να επιβαρύνονται με το γνωστό φόρο άνθρακα, θα έχουν την δυνατότητα να αποθηκεύουν το διοξείδιο σε υπόγειους σχηματισμούς οι οποίοι – έχοντας αποτελέσει σημεία μακροχρόνιας – εκατομμυρίων ετών – αποθήκευσης φυσικού αερίου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου για το σκοπό αυτό. Το διοξείδιο θα συλλέγεται από τις παραγωγικές εγκαταστάσεις και θα μεταφέρεται σε υγροποιημένη μορφή με πλοία στην Καβάλα από όπου μέσω υποθαλάσσιου αγωγού θα αποθηκεύεται στον ταμιευτήρα του Πρίνου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει εκδηλωθεί διεθνές ενδιαφέρον για την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο από επιχειρήσεις από Ελλάδα, Βουλγαρία, Ιταλία και Κροατία.
Αξιολόγηση της Κομισιόν
Η Επιτροπή αξιολόγησε το έργο βάσει των κανόνων της Ε.Ε για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη να στηρίξουν την ανάπτυξη ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων υπό ορισμένες προϋποθέσεις, και των κατευθυντήριων γραμμών του 2022 για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του κλίματος, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενέργειας.
Η Κομισιόν διαπίστωσε άλλωστε ότι:
α. το έργο διευκολύνει την ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας και, συγκεκριμένα, της αποθήκευσης άνθρακα. Ταυτόχρονα, στηρίζει τους στόχους βασικών πρωτοβουλιών πολιτικής της ΕΕ, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η ενωσιακή στρατηγική βιομηχανικής διαχείρισης του άνθρακα
β. Το μέτρο της χρηματοδότησης είναι αναγκαίο και κατάλληλο για την επίτευξη τόσο των ενωσιακών κλιματικών στόχων όσο και των εθνικών κλιματικών στόχων της Ελλάδας. Το μέτρο είναι αναλογικό, δεδομένου ότι η ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο για την ενεργοποίηση της επένδυσης. Επιπλέον, υπάρχουν διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής, για να διασφαλιστεί ο περιορισμός των αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού.
γ. Η ενίσχυση έχει χαρακτήρα κινήτρου, καθώς ο δικαιούχος δεν θα πραγματοποιούσε τις επενδύσεις χωρίς τη δημόσια στήριξη.
δ. Η ενίσχυση επιφέρει θετικά αποτελέσματα που αντισταθμίζουν κάθε πιθανή στρέβλωση του ανταγωνισμού και του εμπορίου στην Ε.Ε.
