Η ποικιλία των διαφορετικών αισθητικών επιδράσεων που συνυπάρχουν στα μέχρι τώρα ευρήματα του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη, επιβεβαιώνουν για πολλοστή φορά το μεγαλείο του αρχαίου μακεδονικού πολιτισμού. Συγχρόνως όμως, θυμίζει το πώς ο ίδιος αυτός πολιτισμός με την έντονη ελληνική σφραγίδα μπορούσε να αφομοιώνει και να εξελίσσει συχνά τις πιο ετερόκλητες επιρροές.
Οι δυο εξαιρετικής τέχνης καρυάτιδες από μάρμαρο Θάσου που αποκαλύφθηκαν το περασμένο Σάββατο στο λόφο Καστά, αιφνιδίασαν και τους αρχαιολόγους όχι μόνο της ανασκαφής αλλά γενικότερα, για τον χαρακτήρα του μνημείου που «παντρεύει» διαφορετικά στοιχεία.
Σφίγγες και Καρυάτιδες σε απόσταση έξι μέτρων, διακοσμητικά στοιχεία που παραπέμπουν σε διαφορετικές τεχνοτροπίες, διαφορετικούς πολιτισμούς στο μνημείο της Μακεδονικής γης. Η συνύπαρξη και των δυο, δεν προκαλεί μόνο απορία στο αμύητο κοινό αλλά και πονοκέφαλο στους επιστήμονες.
Οι ανασκαφείς όπως και το υπουργείο Πολιτισμού θεωρούν ότι μάλλον θα βρεθούν ολόκληρες ενώ ειδικοί, διακρίνουν από τις φωτογραφίες ότι έχουν κοινά στοιχεία με γνωστό τύπο αττικού αγάλματος. Φέρνουν μάλιστα ως παράδειγμα τις διάσημες κόρες του Ερεχθείου ( Καρυάτιδες), που αντί κιόνων στηρίζουν στο κεφάλι τους την χαμηλή επίπεδη στέγη της νότιας πρόστασης του ναού. Τα ρούχα τους, το βάρος τους, η στάση τους, ακόμη και η περίτεχνη κόμμωσή τους είναι ίσως το πιο εμπνευσμένο δείγμα αγαλματικού τύπου στήριξης στην ιστορία της αρχιτεκτονικής.
Από τις δυο όμως που βρέθηκαν στην Αμφίπολη, η μια είναι κατεστραμμένη στο πρόσωπο ενώ η δεύτερη, στη δυτική πλευρά, σώζεται σχεδόν ακέραιη με περίπλοκη κόμμωση, πλούσιους βοστρύχους που καλύπτουν τους ώμους, με χειριδωτό χιτώνα και σκουλαρίκια στα αφτιά. Τα χέρια τους, το δεξί της μιας και το αριστερό της άλλης, φαίνεται πως ήταν προτεταμένα, ώστε να αποτρέπουν την είσοδο σε κακόβουλους επισκέπτες (πιθανούς τυμβωρύχους).
Οι Καρυάτιδες παραπέμπουν στην αρχιτεκτονική ιωνικού ρυθμού κι αυτό μας φέρνει στο νου τα δυο ιωνικά επίκρανα των παραστάδων της θύρας (με κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα) που αποκαλύφθηκαν στα μέσα Αυγούστου, επικαλυπτόμενα με fresco και επιζωγραφισμένα με τα ίδια χρώματα.
Οι επόμενες εβδομάδες κρίνονται καθοριστικές για αυτή την γεμάτη εκπλήξεις ανασκαφή. «Η επιμέλεια και η επιμονή που έχει επιδειχτεί ως προς την σφράγιση του μνημείου, φαίνεται πως απασχόλησε ιδιαίτερα τους αρχιτέκτονες του. Γεγονός που προκαλεί εύλογα ερωτήματα για την ταυτότητα του νεκρού» λένε με διστακτικά λόγια αρχαιολόγοι.
Ο μεγαλύτερος μπελάς προς το παρόν είναι η επιχείρηση υποστύλωσης που κρίνεται επιβεβλημένη για την στατική θωράκιση του μνημείου για να συνεχιστούν ομαλά οι ανασκαφικές εργασίες.
Όπως και να ‘ναι όμως, το εύρημα είναι μεγάλο, ιδιαίτερο και ίσως μοναδικό, αφού σε απόσταση έξι μέτρων βλέπουμε δείγματα αιγυπτιακής και ελληνικής αρχιτεκτονικής.
