Οι 56 πανεπιστημιακοί, αλλά και κάποιοι φιλόλογοι της Δευτεροβάθμιας υποστηρίζουν τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και της νέας ελληνικής γλώσσας με παράλληλη κατάργηση της διδασκαλίας της αρχαιοελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο. Τα επιχειρήματα είναι επιστημονικά, αφού με βάση σύγχρονα γλωσσολογικά ρεύματα δεν φαίνεται να γίνεται επιστημονικά αποδεκτή ούτε και επιβεβαιώνεται ερευνητικά η άποψη ότι η γνώση των προγενέστερων σταδίων της γλώσσας αποτελεί όρο και προϋπόθεση για τη γνώση της μητρικής. Είναι όμως και εκπαιδευτικά, καθώς φαίνεται ότι όχι μόνο οι περισσότεροι μαθητές δεν βρίσκουν κανένα νόημα στην προσέγγιση της αρχαίας γλώσσας αλλά δεν την κατακτούν με τρόπο που θα τους επέτρεπε να διευρύνουν τον γλωσσικό τους κώδικα ή και να προσεγγίσουν την αρχαία ελληνική γραμματεία από το πρωτότυπο. Και δεν είναι μόνο ζήτημα μεθόδου. Δοκιμάστηκαν πολλές προσεγγίσεις και από αυτούς που αντιμάχονται την κατάργηση της διδασκαλίας της αρχαιοελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο χωρίς αποτέλεσμα. Τα «παλιότερα ελληνικά» και η κειμενοκεντρική-επικοινωνιακή προσέγγιση δεν φάνηκε να αλλάζει την κατάσταση στις τάξεις. Τα παιδιά συνέχισαν να είναι παθητικά, οι εκπαιδευτικοί να εστιάζουν στους τύπους… Οσο για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, που για λίγα χρόνια τον προσεγγίζαμε στην ολότητά του μέσα από τη διδασκαλία των μεταφρασμένων κειμένων, τον περιορίσαμε σε ψηφίδες χωρίς συνεκτικό άξονα που θα αποκάλυπτε την πορεία του και θα επέτρεπε στα παιδιά να συζητήσουν τις κατακτήσεις και τις αδυναμίες του. Το μάθημα άλλωστε των αρχαίων με τον φρονηματιστικό του χαρακτήρα στήριξε για πολλά χρόνια την κυριαρχία της λόγιας γλώσσας, της καλλιεργημένης και της καθαρής, όπως υποστήριζαν οι «καθαρολόγοι». Το γλωσσικό ζήτημα έληξε όμως με τη μεταρρύθμιση του 1976, που απαντούσε σε πολιτικά και εκπαιδευτικά αιτήματα δεκαετιών και δεν ήταν καθόλου πρόχειρη και βεβιασμένη.
Από την άλλη, πολλοί υποστηρίζουν τη διατήρηση της διδασκαλίας της αρχαιοελληνικής στο Γυμνάσιο. Με αναφορές στην ιστορικότητα της ελληνικής γλώσσας και στον ενιαίο χαρακτήρα της, επικαλούμενοι ρήσεις των μεγάλων ποιητών, την επίδραση της αρχαιότητας στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, αλλά και τη ζωντάνια της αρχαιοελληνικής γλώσσας, καθώς υπάρχει στο λεξιλόγιο ποικίλων ευρωπαϊκών γλωσσών. Αλλά και με εκπαιδευτικά ακόμη και συντεχνιακά επιχειρήματα. Βαθιά μου ωστόσο πεποίθηση είναι ότι χρειάζεται χωρίς εμμονές και ιδεοληψίες να δοκιμάσουμε διαφορετικούς τρόπους για να αναζητήσουμε τι είναι πραγματικά καλύτερο για όλα τα παιδιά. Δεν έχουμε άλλα περιθώρια για μάχες χαρακωμάτων…
*Ο κ. Τσάφος είναι επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Επιστημών Αγωγής ΕΚΠΑ.
