Περί τα 51 εκατ. ευρώ έχει μέχρι στιγμής καταβάλει η χώρα μας σε ευρω-πρόστιμα για τις χωματερές και την απουσία βιολογικών καθαρισμών σε μεγάλες πόλεις. Το μεγαλύτερο μερίδιο αυτών βέβαια αντιστοιχεί στην Πελοπόννησο, όπου εξακολουθούν να λειτουργούν οι 13 από τις 37 χωματερές της χώρας. Εν τω μεταξύ, την προηγούμενη εβδομάδα ήρθε να προστεθεί νέο βαρύ πρόστιμο, αυτή τη φορά για τα επικίνδυνα απόβλητα, ενώ έπεται ανάλογη απόφαση και για τα λύματα στο Θριάσιο. Με δεδομένο ότι τα πρόστιμα αυτά αφορούν στην πλειονότητά τους υποδομές που δεν υπάρχουν, όλα δείχνουν ότι η χώρα μας θα εξακολουθήσει να καταβάλλει το μεγαλύτερο μέρος των προστίμων για αρκετά χρόνια.
Την προηγούμενη εβδομάδα, λοιπόν, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επέβαλε στη χώρα μας πρόστιμο 10 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα αυξάνεται κατά 30.000 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης στην εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας για τα επικίνδυνα απόβλητα. Το πρόβλημα συνοψίζεται στο «κλασικό» για τη χώρα μας δίπολο: έλλειψη σχεδιασμού, έλλειψη υποδομών. Το νέο πρόστιμο είναι το τρίτο κατά σειρά που επιβλήθηκε στη χώρα μας από τον Δεκέμβριο του 2014 έως σήμερα, ως αποτέλεσμα της μακράς (υπερεικοσαετούς) αδράνειας και ανικανότητας των αρμόδιων αρχών (υπουργείων και δήμων). Ας δούμε τις υποθέσεις που προηγήθηκαν και πού βρίσκονται σήμερα:
1. Χωματερές: Στις 2 Δεκεμβρίου 2014, η Ελλάδα υποχρεώθηκε στην άμεση καταβολή προστίμου 10 εκατ. ευρώ, το οποίο αυξάνεται κατά 14,5 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο. Το πρόστιμο μειώνεται κατά 40.000 ευρώ για κάθε χωματερή που κλείνει και κατά 80.000 ευρώ για κάθε χωματερή που αποκαθίσταται.
Το αρχικό πρόστιμο αφορούσε 293 χωματερές με συνολικά 363 παραβάσεις. Ενα εξάμηνο μετά (2 Ιουνίου 2015) η χώρα κατέβαλε 10,4 εκατ. ευρώ, έχοντας μειώσει κατά 103 τις παραβάσεις.
Το δεύτερο εξάμηνο (2.12.2015), η χώρα κατέβαλε 9,8 εκατ. ευρώ, έχοντας μειώσει κατά 20 τις παραβάσεις. Τέλος, στις 2 Ιουνίου 2016 η χώρα κατέβαλε 7 εκατ. ευρώ, καθώς οι παραβάσεις είχαν μειωθεί περαιτέρω κατά 72. Συνολικά, λοιπόν, για τις παράνομες χωματερές μέχρι στιγμής έχουν καταβληθεί 37.280.000 ευρώ (10 εκατ. εφάπαξ συν 27,2 εκατ. στα τρία εξαμηνιαία πρόστιμα).
Ας δούμε πώς επιμερίζονται τα πρόστιμα αυτά. Τα «σκήπτρα» κρατά ακόμα η Περιφέρεια Πελοποννήσου, που διαθέτει 13 χωματερές σε λειτουργία και 35 που δεν έχουν αποκατασταθεί. Ετσι στην Πελοπόννησο αντιστοιχούν 10,4 εκατ. ευρώ από τα 27,2 εκατ. των εξαμηνιαίων προστίμων (τα οποία κανονικά θα έπρεπε να είχαν επιμεριστεί στους δήμους, ως μοχλός πίεσης καθώς ανάλογη δυνατότητα προβλέπεται από τον νόμο). Ακολουθεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στην οποία δεν έχουν ακόμα αποκατασταθεί 23 (κλειστές) χωματερές (αντιστοιχία προστίμου 4,4 εκατ. ευρώ) και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όπου εξακολουθούν να λειτουργούν 9 χωματερές και ακόμα 15 να μην έχουν αποκατασταθεί (πρόστιμο 4,3 εκατ. ευρώ). Απόλυτα «καθαρές» είναι οι Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας, που έχουν λύσει το πρόβλημα, στις οποίες προστέθηκε εδώ και ένα έτος η Ηπειρος.
2. Λύματα: Στις 15 Οκτωβρίου του 2015 το Ευρωδικαστήριο επέβαλε νέο πρόστιμο στην Ελλάδα, αυτή τη φορά για την απουσία αποχέτευσης και βιολογικών καθαρισμών σε 5 πόλεις, όλες στην Ανατολική Αττική. Το πρόστιμο ήταν 10 εκατ. ευρώ, συν 3.640.000 ευρώ ανά εξάμηνο. Επειδή στις 14 Μαρτίου (οπότε και συμπληρώθηκε το πρώτο εξάμηνο) δεν είχε σημειωθεί πρόοδος, η χώρα κατέβαλε το σύνολο του οριζόμενου προστίμου.
Το μεγάλο αγκάθι παραμένουν οι βιολογικοί καθαρισμοί Ραφήνας-Αρτέμιδας και Νέας Μάκρης, όπου δεν έχουν καν ξεκινήσει τα έργα. Στην πρώτη περίπτωση η ΕΥΔΑΠ προχωράει τις μελέτες ώστε ο διαγωνισμός να προκηρυχθεί τον Μάρτιο του 2017, ενώ στη δεύτερη ο Δήμος Μαραθώνα εκπονεί τις οριστικές μελέτες.
Στο Κορωπί τα έργα βρίσκονται υπό κατασκευή και εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν εντός του 2017. Ενώ στο Μαρκόπουλο τα έργα έχουν ολοκληρωθεί, ο αριθμός των συνδέσεων των κατοικιών παραμένει για τους γνωστούς λόγους πολύ χαμηλός (περί το 20%). Υπό κατασκευή βρίσκεται η αποχέτευση του Πόρτο Ράφτη (θα συνδεθεί στο Μαρκόπουλο).
Τα προβλήματα δεν τελειώνουν εδώ. Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται νέα καταδικαστική απόφαση και πρόστιμο για τα λύματα στο Θριάσιο Πεδίο, όπου οι υποδομές έχουν (σε μεγάλο βαθμό) κατασκευαστεί, αλλά ο αριθμός των συνδέσεων παραμένει πολύ χαμηλός.
