ΕΟΚ και πακέτα Ντελόρ. ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Εγχρωμη τηλεόραση και εφημερίδες ταμπλόιντ. Πελατειακό κράτος. Λαϊκισμός. Ματεριαλισμός και απληστία. Απενοχοποίηση της κατανάλωσης. Ανοδος του lifestyle. Αναδιανομή του πλούτου. Μπουζούκια και βιντεοκλάμπ. Κλίμα εξωστρέφειας. Ο θρίαμβος του Eurobasket. Εθνική ανάταση. Κοσκωτάς και Ειδικό Δικαστήριο.
Η δεκαετία του ’80 είναι ένα κομμάτι της ιστορίας μας που αγαπάμε να μισούμε. Τότε άρχισαν όλα. Ή τελείωσαν. Εξαρτάται από ποια πλευρά αποφασίζει να το δει κανείς. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις, η νοσταλγία, σε μικρότερες ή μεγαλύτερες δόσεις, δεν μπορεί να μην είναι παρούσα για όσους έζησαν τα γεγονότα των ’80s – ως πιτσιρίκια, έφηβοι ή ενήλικοι. Το αποδεικνύουν οι ουρές που σχηματίζονται σχεδόν καθημερινά στο Γκάζι για την έκθεση «GR80, η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη», με επιστημονικούς υπευθύνους και επιμελητές τους πανεπιστημιακούς Παναγή Παναγιωτόπουλο και Βασίλη Βαμβακά. Το αποδεικνύει η… επέλαση του hashtag #GR80s στα social media.
Η έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις μεγάλες θεματικές ενότητες: Πολιτική, Τρόποι Ζωής, Τέχνες, Τεχνολογία και Μίντια. Και συχνά κλείνει πονηρά το μάτι στον επισκέπτη, υπενθυμίζοντας με τρόπο αναπάντεχο γεγονότα που ακόμα συζητάμε: όπως την επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου από το Λονδίνο, στις 22 Οκτωβρίου 1988, μαζί με τη Δήμητρα Λιάνη και το περίφημο νεύμα του προς εκείνη, στην κορυφή της σκάλας του πρωθυπουργικού αεροπλάνου. Η αναπαράσταση της σκηνής έχει γίνει με φιγούρες Playmobil σε μια αίθουσα από την οροφή της οποίας κρέμονται δεκάδες ψηφοδέλτια από τις εκλογικές αναμετρήσεις εκείνης της εποχής…
Do not touch
Κασετίνες με τον Σνούπι, τον Τσάρλι Μπράουν και τους φίλους τους. Γομολάστιχες με άρωμα φράουλας. Βιβλία του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου. Μπλοκ ζωγραφικής. Μελόντικες. Τουβλάκια Lego. Σχολικές ποδιές από το Μινιόν, τον Λαμπρόπουλο, τον Δραγώνα – τις αποχαιρετήσαμε οριστικά στις 6 Φεβρουαρίου 1982, όταν ο τότε υπουργός Παιδείας Λευτέρης Βερυβάκης αποφάσισε την κατάργηση της υποχρεωτικής χρήσης τους… Σύμφωνα με τους πολέμιους της ποδιάς, η ομοιομορφία εμπόδιζε την ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών. Σύμφωνα με τους νοσταλγούς της, η απουσία της έχει μετατρέψει τα σχολεία σε παιδικές πασαρέλες.
Η έκθεση περιλαμβάνει 4.000 εκθέματα. Τα 2.500 προσφέρθηκαν από πολίτες της Αθήνας. Πρόκειται δηλαδή για την πρώτη μεγάλη συμμετοχική έκθεση στη χώρα μας. Ρούχα και παιχνίδια, έπιπλα και φωτογραφίες, μαζί με οπτικοακουστικά ντοκουμέντα, ανασυνθέτουν μια δεκαετία μακρινή αλλά και κοντινή ταυτόχρονα. Καλτ; Ενδιαφέρουσα; Συναρπαστική; Ανυπόφορη; Οποιον επιθετικό προσδιορισμό κι αν επιλέξει κανείς, δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη νέα, σύνθετη κοινωνία που αναδύθηκε στην Ελλάδα των ’80s.
«Κρατείσθε από τας χειρολαβάς»
Εκανε τέρμα στη λεωφόρο Χατζηκυριακού, κοντά στο σχολείο μου. Οταν ήμουν πιτσιρίκα, το έβλεπα με δέος. Πότε θα έφτανε η μέρα που θα έμπαινα μόνη μου για το δρομολόγιο Πειραιάς-Σύνταγμα; Το θρυλικό 040, το Πράσινο λεωφορείο του ΗΣΑΠ, σημείο αναφοράς (μαζί με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο) στη σύνδεση του μεγάλου λιμανιού με την Αθήνα, ήταν το μοναδικό μέσο που λειτουργούσε… 24/7. Διέτρεχε όλο το κέντρο του Πειραιά και από την Ευαγγελίστρια, μέσω Τζαβέλλα, έβγαινε στην παλιά παραλιακή, ανέβαινε τη Θησέως στην Καλλιθέα, έστριβε δεξιά στη Χαροκόπου, περνούσε από τη Νέα Σμύρνη και έφτανε στην Αθήνα, στη Φιλελλήνων. Το 2001 έκανε το τελευταίο δρομολόγιό του. Ενα από τα Volvo SB 756 (ελληνικού αμαξώματος από τον Σαρακάκη, 300 αλόγων, με χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων) θα φιλοξενείται, όσο διαρκεί η έκθεση, στην Τεχνόπολη. Του ’80 οι εκδρομείς σίγουρα θα συγκινηθούν ανεβαίνοντας τα σκαλάκια του για μία ακόμα φορά…
Ο Αγκαλίτσας φέγγει ακόμα…
«Μπαμπά, δώσε μου άλλες 50 δραχμές να παίξω λίγο ακόμα…» Οσοι το έχουμε πει και βρεθήκαμε στο Γκάζι σαν υπνωτισμένοι μπήκαμε στο μικρό κοντέινερ-αναπαράσταση ενός «ουφάδικου» με ηλεκτρονικά παιχνίδια από τη δεκαετία του ’80. Αυτά που έπρεπε να ταΐσεις με κάμποσα πενηντάρικα (αυτά με το αρχαϊκό πλοίο στη μία πλευρά τους και τον Ομηρο στην άλλη) για να χορτάσεις τη δική σου, παιδική πείνα για παιχνίδι. Δίπλα του, ένα άλλο, μεγαλύτερο κοντέινερ, με μια… πλημμυρίδα παιχνιδιών εκείνης της εποχής: η Bibi-bo με τον John John, ποδοσφαιράκια, Πεινασμένοι Ιπποπόταμοι και Στρουμφοτηλέφωνα, Σούπερ Ντόμινο και Μικροί Ψαράδες, View master και Αγκαλίτσας. «Οταν τον αγκαλιάσετε σφιχτά, φέγγει το προσωπάκι του απαλά και παίζει μουσική γλυκιά»… Κλείνω τα μάτια μου κι είναι σαν να την ακούω. Ξανά…
Info
Μέχρι τις 12/3, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων,
Πειραιώς 100, Γκάζι, www.gr80s.gr
Aπό την προσεχή Τρίτη ξεκινούν οι ξεναγήσεις: ομαδικές ξεναγήσεις ενηλίκων (Τρίτη και Τετάρτη, 12.30 / Πέμπτη και Παρασκευή, 18.00) και θεατρική ξενάγηση (Πέμπτη, Παρασκευή και Κυριακή, 19.00).
