«Υποκλίνομαι στον άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψη και κάθε μέρα μαζεύει τα κουράγια του, σηκώνεται από το κρεβάτι και πάει στην εργασία του», λέει με δύναμη λόγου και αυτονόητη πειθώ ο 33χρονος τετραπληγικός Στέλιος Κυμπουρόπουλος, ενώ «η προσπάθεια που καταβάλλει ο καταθλιπτικός απαιτεί μεγαλύτερο σθένος από το δικό μου, που χρειάζομαι όλη την ημέρα κάποιον πλάι μου».
Ο Στέλιος, όπως τον φωνάζουν όλοι, ψυχίατρος σήμερα στο Αττικό Νοσοκομείο, βρέθηκε για πρώτη φορά στα φώτα της δημοσιότητας το 1998, όταν έγινε ο πρώτος σημαιοφόρος μαθητής που παρήλασε με αμαξίδιο, λόγω της νωτιαίας μυϊκής ατροφίας που του είχε ήδη προκαλέσει σοβαρά κινητικά προβλήματα. Εκτοτε, ο Στέλιος μάς συνήθισε σε εκπλήξεις-ζωής με τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις και τις ηχηρές δημόσιες παρεμβάσεις του, μέσω των οποίων έγιναν χιλιάδες ανάπηροι στην Ελλάδα «ορατοί», διεκδικητές των δικαιωμάτων τους. Σήμερα αναγνωρίζει ότι η δημοσιότητα είχε μόνον θετική επίδραση στη ζωή του, ενώ του έδωσε τη δύναμη να «ανοίξει» τον δρόμο σε ομοιοπαθούντες – αρχής γενομένης στον επόμενο μαθητή του 1ου Γυμνασίου Κορωπίου με αναπηρία.
Τα σχολικά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων απασχόλησε ως αριστούχος την κοινή γνώμη, νοηματοδοτεί εκ νέου σήμερα ο Στέλιος. «Γνώριζα ήδη από μικρός ότι θα είμαι διαφορετικός από τα άλλα παιδιά (σ.σ. η διάγνωση έγινε όταν ήταν 14 μηνών) ότι δεν θα περπατούσα, ενώ στην εφηβεία απώλεσα την κινητικότητα και στα χέρια, με κατέβαλε η σκέψη ότι καμία κοπέλα δεν θα με ήθελε, εμένα, έναν ανάπηρο». Μοιραία ρίχνει το βάρος στο διάβασμα. «Αν γινόμουν, όμως, πάλι παιδί, θα ασχολιόμουν περισσότερο με το παιχνίδι, τις φιλίες μου, το θέατρο και θα διάβαζα με κριτήριο τα ενδιαφέροντά μου».
Η μεγάλη στροφή στη ζωή του Στέλιου έρχεται το 2008, όταν πέφτει στα χέρια του ένα άρθρο για την «Ανεξάρτητη Διαβίωση», η οποία θα εορταζόταν έναν μήνα αργότερα στη Σουηδία για τα 25 χρόνια της εφαρμογής της. Αποφασίζει να μεταβεί στη Στοκχόλμη και να παρακολουθήσει την εκδήλωση. Η εν λόγω εμπειρία ήταν για τον 23χρονο τότε φοιτητή Ιατρικής αποκαλυπτική. «Ακουσα από τους θεμελιωτές της “Ανεξάρτητης Διαβίωσης” ότι έχουμε δικαίωμα στη ζωή και στη δημιουργία οικογένειας».
Η απελευθέρωση προκύπτει από τον θεσμό των «προσωπικών βοηθών». «Το κράτος χορηγεί στο άτομο με αναπηρία ώρες προσωπικής βοήθειας και εκείνο επιλέγει μέσα από το μητρώο προσωπικών βοηθών το πρόσωπο της επιλογής του», περιγράφει τον όρο ο Στέλιος, «δεν χρειάζεται να έχει προηγηθεί κάποια εκπαίδευση, η εγγραφή στο μητρώο γίνεται για να ελέγχονται ως προς την καταλληλότητά τους». Το σύστημα ισχύει στη Σουηδία, τη Νορβηγία, τη Μ. Βρετανία, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ (ορισμένες πολιτείες), τη Μαδρίτη και τη Ρώμη. «Στην Ελλάδα το πιο κοντινό που λειτούργησε ήταν η “Βοήθεια στο Σπίτι”, με την αντίστροφη όμως λογική: πήγαιναν στον επωφελούμενο και έκαναν αντί εκείνου τις δουλειές του σπιτιού ή τα ψώνια, ενώ οι προσωπικοί βοηθοί υποστηρίζουν έναν ανάπηρο ώστε να κάνει ο ίδιος όλα τα παραπάνω».
Οι κατακτήσεις
Εχει γίνει πρόοδος στη χώρα μας; Ναι, αλλά ακόμα έχουμε δρόμο. «Κατακτήσαμε την πρόσβαση στην εκπαίδευση, μέχρι και μεταπτυχιακό επίπεδο». Επόμενοι στόχοι είναι η επαγγελματική αποκατάσταση και η δημιουργία οικογένειας. «Να φτάσουμε στο σημείο να αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση, που χειροκροτείται». Στην Ελλάδα ακόμα μαίνεται η «μάχη» ενάντια στην αυθαίρετη στάθμευση στα σημεία διέλευσης ΑμεΑ. «Αυτό αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου: μια κοινωνία που δεν σε έχει αποδεχθεί δεν σου κάνει χώρο ούτε καν στο πεζοδρόμιο». Πάντως, παρά τις ιδανικές συνθήκες που παρέχει η Σουηδία στα άτομα με αναπηρία αλλά και στους νέους γιατρούς, ο Στέλιος δεν φλερτάρει με την ιδέα της μετανάστευσης, «εδώ η ψυχή μου είναι καλά».
Για τον Στέλιο δεν υπάρχει κορυφή που δεν μπορεί να κατακτηθεί. Στη φωτογραφία, με τον αδερφό του Σπύρο, από ταξίδι στην Αυστρία.
Καθημερινά, μια νοσηλεύτρια αναλαμβάνει ως προσωπικός βοηθός για τις ώρες που εργάζεται ως ψυχίατρος στο «Αττικόν». Για την παραπάνω υπηρεσία ο Στέλιος δίνει περίπου τα 3/5 του δικού του μισθού. «Είμαι η αποκλειστική της ευθύνη και εκείνη έχει γίνει κυριολεκτικά το δεξί μου χέρι». Ο ίδιος κρατά επικριτική στάση στην επιδοματική πολιτική, τη μοναδική ίσως που έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα για το 10%-11% του πληθυσμού της, τα άτομα με αναπηρία. «Για εμάς με την κινητική αναπηρία προορίζεται το λεγόμενο “εξωιδρυματικό” επίδομα, που εκ προοιμίου υποδηλώνει ότι η θέση μας είναι στο ίδρυμα». Αν ο νομοθέτης τον ρωτούσε «προσωπική βοήθεια ή επίδομα, θα επέλεγα ασυζητητί το πρώτο».
Στη Σουηδία «γεννήθηκε» η ιδέα για το ντοκιμαντέρ «Με λένε Στέλιο», ενώ μπήκαν οι θεμέλιοι λίθοι για τη δημιουργία του οργανισμού «Ανεξάρτητη Διαβίωση», που αποσκοπεί στην υιοθέτηση των παραπάνω επιτυχημένων μοντέλων και στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, ο Στέλιος διοργανώνει για πρώτη φορά μια επίσκεψη 24 ατόμων με αναπηρία στο Ευρωκοινοβούλιο. «Μόνος μου βρήκα χορηγούς και προσωπικούς βοηθούς για όλους».
Η πολιτική
Η πρωτιά του Στέλιου (με 2.000 ψήφους) ως υποψηφίου με τους Πρασίνους στις Ευρωεκλογές του 2014, αλλά και η δράση του ως ιδρυτικού μέλους της «Ανεξάρτητης Διαβίωσης» και του Συλλόγου «Νέων Γιατρών» δεν αφήνουν αμφιβολίες για την ηγετική του προσωπικότητα. «Με ενδιέφερε και με ενδιαφέρει η πολιτική και δη η Ευρωβουλή, όπου θεωρώ ότι λαμβάνονται οι σημαντικότερες αποφάσεις», απαντά στο εύλογο ερώτημα, «νιώθω ότι μπορώ να προσφέρω πολλά, απλώς κανένα από τα υφιστάμενα κόμματα δεν με καλύπτει».
Σχεδιάζει να ξεκινήσει διδακτορικό στην Ψυχοανοσολογία, ένα σχετικά άγνωστο στην Ελλάδα αντικείμενο. Στο μεταξύ, θα συνεχίζει τις συνεδρίες ως ψυχίατρος στο «Αττικόν». Οι ασθενείς του έχουν να συνομιλούν με έναν γιατρό με ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση, το «δώρο» που προέκυψε από τον αγώνα του να ξεπεράσει τα εγγενή εμπόδια. «Ο Θεός, η ζωή με προίκισε με πολλά τάλαντα», καταλήγει με σιγουριά.
