«Στις Οινούσσες τα παιδιά δεν τρώνε ψάρι». Τι κι αν αυτό ακούγεται αντιφατικό, φαίνεται πως αρκετά παιδιά στο νησί κάνουν στην άκρη το φρέσκο ψάρι μαζί και τις εξαιρετικές πηγές Ω3, επιλέγοντας το κόκκινο κρέας και τα γλυκά.
Η διαπίστωση προέκυψε έπειτα από έρευνα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων σε έναν από τους πιο παραδοσιακούς ναυτότοπους της Ελλάδας. Ειδικότερα, παιδίατροι βρέθηκαν για δεύτερη φορά στις Οινούσσες μέσα σε λίγους μήνες με σκοπό να μετρήσουν τον δείκτη μάζας σώματος των παιδιών (BMI), να καταγράψουν αναλυτικά τις διατροφικές τους συμπεριφορές και να δώσουν γραπτές οδηγίες διατροφής στους γονείς. Είχε προηγηθεί μια πρώτη επίσκεψη στο πλαίσιο καρδιολογικού ελέγχου.
Από τα περίπου 60 παιδιά του νησιού που εξετάστηκαν, διαπιστώθηκε πως τα 23 έχουν υπερβαρότητα ή παχυσαρκία.
Μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, Κώστας Νταλούκας, επισημαίνει πως από τα περίπου 60 παιδιά του νησιού που εξετάστηκαν στη δεύτερη επίσκεψη των γιατρών στο νησί, διαπιστώθηκε πως τα 23 έχουν υπερβαρότητα ή παχυσαρκία και μερικά εξ αυτών πολύ σοβαρή παχυσαρκία.
Για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε από κοινού με τη δημοτική αρχή η παρακολούθηση των παιδιών στο νησί για ένα έτος, προκειμένου να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα της παρέμβασης και να προταθούν ατομικά και γενικά μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος.
Λίγη άσκηση, υψηλή χρήση κινητού
Τα συμπεράσματα που διεξήχθησαν από τα ερωτηματολόγια και τις μετρήσεις σε παιδιά έδειξαν πως η πλειονότητα έχει τουλάχιστον έναν παχύσαρκο γονέα, κάτι που ενδεχομένως επηρεάζει τις συνήθειες και το βάρος τους.
Παρατηρήθηκε υψηλή έως πολύ υψηλή χρήση κινητού, καθώς και αυξημένα επίπεδα στρες σε αρκετά παιδιά, γεγονός που επηρεάζει και τη διατροφή τους.
«Εκτός από την κατανάλωση γλυκών, κόκκινου κρέατος και τυριού, διαπιστώσαμε πως τα περισσότερα παιδιά ασκούνται λιγότερο από τη συνιστώμενη ώρα, ενώ υψηλή έως πολύ υψηλή είναι η χρήση κινητού. Τέλος παρατηρήθηκαν αυξημένα επίπεδα στρες σε αρκετά παιδιά γεγονός που επηρεάζει και τη διατροφή τους», σημειώνει ο κ. Νταλούκας.
Μέτρα
Με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα, εκτός από τις οδηγίες και την παρακολούθηση των παιδιών για ένα έτος από τους παιδιάτρους, μέτρα σχεδιάζει να αναλάβει και η δημοτική αρχή του νησιού.
«Το θέμα είναι πιο σοβαρό απ’ ό,τι νομίζαμε όλοι εδώ στο νησί, ωστόσο μπορούμε ακόμη να προλάβουμε τις συνέπειές του, αρκεί να δράσουμε άμεσα», σημειώνει ο δήμαρχος των Οινουσσών, Γιώργος Δανιήλ.
Ειδικότερα, ανάμεσα στα σχέδια της δημοτικής αρχής είναι η αλλαγή του δεκατιανού στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, προτείνοντας πιο υγιεινές επιλογές, όπως φρούτα ή ξηρούς καρπούς. Τα μαθήματα ιστιοπλοΐας θα επεκταθούν όλο τον χρόνο και όχι μόνο τους χειμερινούς μήνες, ώστε τα παιδιά να μη σταματούν τις αθλητικές τους ασχολίες. Τέλος, αναμένεται να ξεκινήσει και ξεχωριστή καμπάνια ενημέρωσης προς τους γονείς στο νησί από τα social media του δήμου ώστε να εμπεδωθεί το μήνυμα της πρόληψης και της ανάγκης υιοθέτησης μίας υγιεινής μεσογειακής διατροφής.
Μεσογειακή διατροφή εκτός Μεσογείου
Ακούγοντας πως η μεσογειακή διατροφή λείπει από το τραπέζι ακόμη και όσων ζουν στην «πηγή» των πρώτων υλών, ο καθηγητής και κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας και Αγωγής στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Ιωάννης Μανιός, δεν εκπλήσσεται ιδιαίτερα.
Εξηγώντας μας πως ο όρος «μεσογειακή διατροφή» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά μετά την έρευνα του φυσιολόγου, Ανσελ Κις, ο οποίος μελέτησε τη διατροφή σε επτά χώρες του κόσμου μεταξύ των οποίων η Ελλάδα (Κρήτη και Κέρκυρα), η Ισπανία και η Ιταλία, ο καθηγητής σημειώνει πως τότε οι Κρητικοί έτρωγαν πολλά άγρια χόρτα, αρκετά δημητριακά φρούτα, λαχανικά, μέτριες μερίδες τυροκομικών και λίγο κρέας. Στην πραγματικότητα οι Ισπανοί ήταν εκείνοι που είχαν τη μεγαλύτερη κατανάλωση ψαριού και γι’ αυτό τα ψάρια μπήκαν στο μοντέλο της μεσογειακής διατροφής.
«Μεγάλος μέρος του πληθυσμού θεωρεί ακόμη και σήμερα πως ακολουθούμε τα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής. Ωστόσο η πραγματικότητα είναι πως εδώ και 30 χρόνια η Ελλάδα αποκλίνει όλο και περισσότερο από αυτό το πρότυπο διατροφής, τη στιγμή που πολλές χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης την υιοθετούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Φινλανδία η οποία είχε τους χειρότερους δείκτες διατροφής και υγείας πριν 20 χρόνια, αλλά σήμερα έχει κάνει τεράστια πρόοδο», σημειώνει.
Αρνητικά ποσοστά
Το γεγονός ότι η χώρα μας λησμόνησε τις διατροφικές συνήθειες που κάποτε την αντιπροσώπευαν στο έπακρο φαίνεται και από τις τελευταίες έρευνες που την κατατάσσουν στην κορυφή ως προς τα υψηλά ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας.
Ειδικότερα σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 2023 περίπου το 31% των παιδιών ηλικίας 6-9 ετών στην Ελλάδα ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, παρουσιάζοντας ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Ε.Ε. Αντίστοιχη έρευνα του ΠΟΥ για το 2021/2022 δείχνει πως τα ποσοστά παχυσαρκίας είναι υψηλά και για την ηλικιακή ομάδα 13 ετών στη χώρα μας. Επίσης σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας, η χώρα κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων δέκα χωρών με υψηλά ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών.
Ρωτώντας τον κ. Μανιό γιατί η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, θεωρεί πως ρόλο παίζουν πολλοί παράγοντες.
Οπως αναφέρει μόνο και μόνο το γεγονός ότι από το 2021 μέχρι το 2023 το 36% των παιδιών ηλικίας 7-9 ετών στην Ευρώπη αύξησαν τον χρόνο που περνούν μπροστά από οθόνες και το 28% μείωσαν τις δραστηριότητές τους σε εξωτερικούς χώρους, κάτι που συνέβαλε στην αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας, δίνει μία πρώτη γενική εικόνα του τι συμβαίνει.
Το 36% των παιδιών ηλικίας 7-9 ετών στην Ευρώπη αύξησαν τον χρόνο που περνούν μπροστά από οθόνες από το 2021 μέχρι το 2023. Την ίδια περίοδο το 28% μείωσαν τις δραστηριότητές τους σε εξωτερικούς χώρους
«Είμαστε από τους λαούς με την περισσότερη καθιστική ζωή, ενώ ταυτόχρονα δεν έχουμε εντάξει στην καθημερινότητά μας την ενεργητική μετακίνηση. Αν τα παιδιά αντί να είναι στο ολοήμερο σχολείο είναι στο σπίτι με τη γιαγιά και τον παππού, αν τα Σαββατοκύριακα βρίσκουν την αυλή του σχολείου τους κλειδωμένη και δεν μπορούν να παίξουν και αν οι δρόμοι παραμένουν επικίνδυνοι και βρώμικοι εμποδίζοντας μία οικογένεια να περπατήσει στη γειτονιά της, τότε πώς να μη μιλάμε για παιδική παχυσαρκία; Είναι ζητήματα που άλλες χώρες τα έχουν λύσει προ πολλού», αναφέρει.
Ο κ. Μανιός δεν ξεχνά να επαναλάβει τον καθοριστικό ρόλο των γονέων στη μείωση της παιδικής παχυσαρκίας στη χώρα μας. Οπως σημειώνει, το γεγονός πως σε πολλές αγροτικές και νησιωτικές περιοχές υπάρχει αυξημένο ποσοστό παχυσαρκίας δεν συνδέεται μόνο με το οικονομικό υπόβαθρο των γονέων, αλλά και με το επίπεδο εκπαίδευσης.
Για τον ίδιο, το μοντέλο διατροφής που οι ίδιοι οι γονείς ακολουθούν, ο τρόπος που χρησιμοποιούν το φαγητό ως επιβράβευση στα παιδιά τους και το κατά πόσο αντιλαμβάνονται ή όχι ότι το παιδί τους υπερβαίνει το φυσιολογικό βάρος είναι οι βασικοί λόγοι που μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί ή όχι προς την παχυσαρκία.
