Συνάδελφος του Μάριου απασχολείται σε επιχειρηματία της Ρόδου. Και οι δύο είναι στρατιωτικοί που υπηρετούν στο νησί. Ο Μάριος μιλάει στην «Κ» υπό την προϋπόθεση ανωνυμίας και περιγράφει ένα φαινόμενο μαύρης εργασίας για το οποίο η Ρόδος δεν έχει την πρωτοκαθεδρία. «Εχω συναδέλφους, αλλά και φίλους αστυνομικούς ή πυροσβέστες σε άλλα μέρη της Ελλάδας που έχουν παράλληλη εργασία, κυρίως σε τουριστικές επιχειρήσεις», λέει. Στη Ρόδο ο ίδιος εκτιμά πως το 1/3 των συναδέλφων του έχουν μια δεύτερη, κρυφή απασχόληση, ενώ κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν αυτό συμβαίνει τουλάχιστον με το 40% των ένστολων, σύμφωνα με εμπειρικές εκτιμήσεις.
«Υπάρχουν κάτοικοι δύο και τριών ταχυτήτων. Εμείς που δεν είμαστε από εδώ, που δεν έχουμε κάποια περιουσία ή τουριστική επιχείρηση, τα βγάζουμε δύσκολα πέρα. Το κόστος ζωής στη Ρόδο ήταν ανέκαθεν υψηλό. Πολύ περισσότερο από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη, και όσο πάει αυξάνεται», εξηγεί.
Παρότι η παράλληλη εργασία απαγορεύεται ρητά για τους ένστολους, για πολλούς από αυτούς είναι μονόδρομος. «Δεν ξέρω εάν θα πέρναγα από στρατοδικείο σε περίπτωση που με ανακάλυπταν. Υπάρχει όμως σίγουρα πρόστιμο», λέει ο Μάριος. «Αλλά δεν με εμποδίζει. Εννοείται, προτιμώ να δουλεύω, και ας είναι ρίσκο. Κανείς δεν πληρώνεται για να πηγαίνει στη Μύκονο. Είναι ζήτημα επιβίωσης».
Από στρατιωτικοί, ξενοδοχοϋπάλληλοι
Το φαινόμενο της παράλληλης αλλά και παράνομης εργασίας, αφορά εξίσου και άλλες ομάδες δημοσίων υπαλλήλων, ορισμένοι εκ των οποίων, πάντως, εξασφαλίζουν, υπό προϋποθέσεις, ειδική άδεια από την υπηρεσία τους. Οι δάσκαλοι που δουλεύουν όταν τα σχολεία είναι κλειστά εμπίπτουν συχνά σε αυτή την κατηγορία.
«Σε μεγάλο ξενοδοχείο στο νησί, αυτή τη στιγμή γνωρίζω ότι δουλεύουν τουλάχιστον 100-120 άτομα με αυτόν τον τρόπο. Ορισμένοι δάσκαλοι και πολλοί συνάδελφοί μου, επίσης», λέει ο Μάριος. «Στην περίπτωση των επαγγελματιών των Σωμάτων Ασφαλείας η συμφωνία δεν είναι συνήθως η ίδια που κάνει ένας οποιοσδήποτε εργαζόμενος σεζόν. Διότι έχουν υπηρεσίες μέσα στην εβδομάδα, ασκήσεις και νυχτερινές βάρδιες. Επομένως, δεν μιλάμε για δουλειές που πρέπει να χτυπάνε κάρτα ένα 12ωρο κάθε μέρα. Μπορεί να είναι δύο μεροκάματα την εβδομάδα, μπορεί και πέντε και να δουλεύουν σε events, σε catering, σε φιέστες που διοργανώνουν επιχειρήσεις εστίασης σαν ανιματέρ, και άλλα».
Ο Μάριος περιγράφει μια καλοκουρδισμένη ρουτίνα ανάμεσα στο υπηρεσιακό ωράριο και στα άδυτα της βιομηχανίας του τουρισμού, απ’ όπου όμως λείπει το άγχος της καταγγελίας. «Υπάρχουν άνθρωποι που μας αναγνωρίζουν και ξέρουν ότι είμαστε στρατιωτικοί ή μπορεί να πετύχουμε και συναδέλφους. Υπάρχει μεταξύ μας όμως αλληλεγγύη. Κανείς δεν θα καρφώσει τον άλλο. Η μόνη περίπτωση να γίνει αυτό είναι από κάποιον επαγγελματία σε κλάδους λιγότερο τουριστικούς, όπως ένα γυμναστήριο, που θα θεωρήσει ότι του “κλέβουμε” πελατεία», λέει.
«Θέλεις ένσημα για το καλοκαίρι;»
Η δικηγόρος και κάτοικος Ρόδου, Κατερίνα Νοτοπούλου, έχει χειριστεί υποθέσεις αδήλωτων εργαζομένων. Σε μια περίπτωση, μία φοιτήτρια 22 ετών δέχθηκε την πρόταση να δηλωθεί ως εργαζόμενη σε μεγάλο ξενοδοχείο της Ρόδου, αλλά χωρίς να δουλέψει σε αυτό, προκειμένου μια αλλοδαπή γυναίκα χωρίς άδεια παραμονής και εργασίας να μπορέσει να εργαστεί ως καμαριέρα. «Τη ρώτησαν “θέλεις ένσημα για το καλοκαίρι; Θα σε ασφαλίσουμε σαν καμαριέρα, θα παίρνεις εσύ τον μισθό –γιατί δεν μπορεί να πάει σε άλλο λογαριασμό– και θα τον δίνεις”. Της εξήγησα ότι αυτό είναι πλαστοπροσωπία, αποτελεί ποινικό αδίκημα και την απέτρεψα να το κάνει», περιγράφει η δικηγόρος, προσθέτοντας: «Χειρίζομαι τέτοιες υποθέσεις τόσο εργαζομένων όσο και εργοδοτών και παρατηρώ και από άλλους συναδέλφους ή από τη νομολογία ότι ανάμεσα σε δικηγόρους, φοροτεχνικούς, προϊστάμενους λογιστηρίων ή HR, οι πλαστοπροσωπίες είναι κοινός τόπος και τελούν σε γνώση όλων», λέει. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι επιθεωρητές εργασίας καλούν όλο και συχνότερα στους ελέγχους την Αστυνομία προκειμένου να μπορεί να γίνει ακόμα και προσαγωγή για εξακρίβωση στοιχείων, όταν οι ίδιοι ισχυρίζονται πως δεν έχουν μαζί τους τα απαραίτητα έγγραφα.
Στη Ρόδο, η μεγάλη ανάγκη για εργατικά χέρια προσκρούει στην έλλειψη επαρκούς ανθρώπινου δυναμικού. Την ίδια στιγμή όμως οι συνθήκες εργασίας είναι οι γνωστές – εξαντλητικές– που συνήθως προσφέρονται σε υπαλλήλους της σεζόν. Εργαζόμενοι λένε πως πήραν τα προβλεπόμενα ρεπό τους την περυσινή σεζόν, μόνο όταν τα ξενοδοχεία που δούλευαν έκλεισαν για να αποκατασταθούν οι ζημιές που είχαν προκληθεί από τις μεγάλες πυρκαγιές που κατέκαψαν το νησί.
Για όσους κάνουν διπλοβάρδιες, το ιδανικό θα ήταν η επάρκεια του μισθού, που, εν μέσω ενός ήδη αυξημένου κόστους ζωής στα τουριστικά θέρετρα της χώρας και του πληθωρισμού, δεν επαρκεί.
«Δουλεύουν σεζόν αρκετοί ανήλικοι και οι προϋποθέσεις του νόμου για την εργασία ανηλίκων δεν τηρούνται», λέει δικηγόρος. «Για παράδειγμα, δεν πρέπει να δουλεύουν Κυριακές, ενώ δουλεύουν χωρίς ρεπό. Οι επιχειρήσεις τρώνε πρόστιμα για αυτά – και συνήθως αυτές που τρώνε έχουν κάνει όλες τις πιθανές παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Εχουν και τον στρατιωτικό, έχουν και τον ανήλικο», λέει.
Πάντως, οι παραβάτες του νόμου δεν βλέπουν άλλη λύση. Ο Μάριος θα επιθυμούσε μια τροποποίηση της νομοθεσίας, ώστε να είναι εφικτή η παράλληλη εργασία στρατιωτικών, καθώς η μαύρη εργασία του κλάδου δεν πρόκειται να καμφθεί με άλλον τρόπο. Για όλους όμως όσους κάνουν διπλοβάρδιες, το ιδανικό θα ήταν η επάρκεια του μισθού, που, εν μέσω ενός ήδη αυξημένου κόστους ζωής στα τουριστικά θέρετρα της χώρας και πληθωρισμού, δεν επαρκεί, παρά για τα πάγια έξοδα.
