ΚΡΙΤΙΚΗ

Παρά το σχήμα «τσέπης» που ξεγελά, η δεύτερη ποιητική συλλογή του Ορφέα Απέργη (γεν. 1974) είναι πληθωρική όπως και η πρώτη, τόσο ως προς τον αριθμό των ποιημάτων που περιλαμβάνει όσο και ως προς την έκταση αλλά και το περιεχόμενο. Από τα 72 άτιτλα αριθμημένα ποιήματα της συλλογής –σε αυτά αθροίζονται ακόμη 9 με τη μορφή υποσημείωσης– λιγότερα από τα μισά είναι ολιγόστιχα ή μονόστιχα.

Με το πρώτο της βιβλίο η Ελευθερία Κυρίμη αποτολμά να αναμετρηθεί με το ιστορικό παρελθόν της Βόρειας Ελλάδας, ένα παρελθόν τόσο εκρηκτικό που μοιάζει με πυριτιδαποθήκη. Η ηρωίδα της πηγαίνει ως αναπληρώτρια φιλόλογος στο σχολείο μιας κωμόπολης έξω από τη Φλώρινα.

Μητέρα και γιος. Και ανάμεσά τους ένας τεράστιος θυμός. Εκείνη είναι μια σαραντάρα λυσσασμένη για ζωή, όμως ό,τι και αν κάνει παραμένει μια απλή Μαρία.

Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη του Φεστιβάλ Αθηνών, η οποία πρακτικά σηματοδοτεί το τέλος της χειμερινής σεζόν(!), είναι καλή στιγμή να εξετάσουμε κάποια φαινόμενα που προκαλούν έντονο προβληματισμό για τη λειτουργία της θεατρικής αγοράς.

Η φιλόσοφος-λογοτέχνις Αλεξάνδρα Δεληγιώργη επανέρχεται στον ποιητή, κριτικό και θεωρητικό της τέχνης Νικόλα Κάλας (1907-1988), 21 χρόνια μετά τη βραβευμένη μελέτη της για τον ίδιο (1997).

Λίγοι γνωρίζουν πόσα έργα ενέπνευσε ο αγώνας των Ελλήνων για ανεξαρτησία σε μουσουργούς από κάθε γωνιά της Ευρώπης, ειδικά δε στη γειτονική Ιταλία. Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη, η άλωση του Μεσολογγίου, τα ηρωικά γεγονότα στο Σούλι, εκτός από ποιητές, λογοτέχνες και ζωγράφους, συγκίνησαν επίσης πλήθος συνθετών σε ολόκληρη την ήπειρο.

Δεν είναι καινούργιο φαινόμενο να εξανίστανται οργισμένοι καλλιτέχνες για το έργο των οποίων γράφτηκαν αρνητικές κριτικές. Aλλοτε, όταν οι εφημερίδες ήταν κραταιές, η θεατρική αγορά ζωντάνευε όταν ένας καλλιτέχνης διαμαρτυρόταν με επιστολή του για τον ρόλο του κριτικού (που μπορεί να λειτουργούσε και ως «παράγων» στον χώρο) και ο κριτικός ανταπαντούσε.

Διονύσης Ταλλανδιανός. Μεγαλόπρεπο όνομα για μια μεγαλόσχημη αφήγηση. Ο βίος και η πολιτεία του Ταλλανδιανού, εκ του «τάλας», είναι μια σειρά οδυρμών και καταποντισμών. 

Ο Γιάννης Παλαβός επανέρχεται στην πεζογραφία με δώδεκα διηγήματα, όπου ανθοβολεί μια φύση ευδαίμων και δαιμονική. Ουράνια τόξα αιωρούνται πάνω από αστραποβόλα ποτάμια, κοιλάδες λαμποκοπούν κάτω από τον ήλιο, πλαγιές κατάφυτες με πλατάνια κατρακυλούν προς το νερό, μαντριά ασπρίζουν πάνω από γκρεμούς, πουλιά φτεροκοπούν κελαηδώντας προς το σούρουπο, σπαρτά γέρνουν κατάφορτα στο φύσημα του ανέμου, ξωκλήσια προβάλλουν σε γήλοφους.

Μία ημέρα πριν από την 26η Απριλίου του 1986, όταν έγινε η έκρηξη στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ, οι ήρωες του Ακη Παπαντώνη, κάτοικοι μιας γειτονικής πόλης, βρίσκονται έγκλειστοι σε ιδιωτικά αδιέξοδα.

Στην Ελλάδα η φαντασία και η ποικιλία των τραγουδιών του Φραντς Λιστ είναι γνωστή σε σχετικά περιορισμένο κοινό. Η εποχή μας μάλλον δεν ευνοεί τη μουσική του Ούγγρου συνθέτη, που συχνά αντιμετωπίζεται ως υπερβολικά φορτωμένη. Ταυτόχρονα, ανάλογα έργα Γερμανών συναδέλφων του, του 19ου αιώνα, παραμένουν περισσότερο προβεβλημένα.

Η απόπειρα να παρουσιαστεί ένα έργο του 1666 στη σύγχρονη σκηνή (ο «Μισάνθρωπος» του Μολιέρου στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά) είναι μια καθ’ όλα ερεθιστική υπόθεση ισορρόπησης ομόρροπων και αντίρροπων δυνάμεων.