ΚΡΙΤΙΚΗ

Ξεκινάς να πας στο θέατρο. Το έργο που επιλέγεις είναι βραβευμένο μάλιστα με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Εργου για νέους συγγραφείς το 2013: «Η Απειλή» της Aρτεμης Μουστακλίδου. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Γιάννης Λεοντάρης, που ασχολείται με τη θεατρική δημιουργία επιλεκτικά, καθώς είναι αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Εχουν περάσει περίπου τρεις δεκαετίες από τότε που η Κατερίνα Κτώνα κουβαλούσε το δικό της τσέμπαλο σε κάθε χώρο στον οποίο έδινε συναυλία και το μπαρόκ ήταν γνωστό σε ελάχιστους στην Ελλάδα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που συνθέσεις αποσπασμάτων από την «Ιστορία» του Θουκυδίδη παρουσιάζονται στη σκηνή. Αλλά στα «Μαθήματα Πολέμου» του Δημήτρη Λιγνάδη ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα να ζωντανεύει πραγματικά ο πολύτιμος αρχαίος λόγος.

Ο​​ι βιβλιόφιλοι αναγνωρίζονται μεταξύ τους. Και η ιστορικός Ελλη Δρούλια αποτελεί πολύ ιδιαίτερη περίπτωση. Δεν είναι μόνο ότι διαβάζει φανατικά, ότι εδώ και είκοσι πέντε χρόνια αναπνέει καθημερινώς τη μυρωδιά των εντύπων στη Βιβλιοθήκη της Βουλής και ότι για πολύ καιρό τήρησε εβδομαδιαία στήλη σε ηλεκτρονικά μπλογκ με θέμα το βιβλίο.

Μ​​εγαλώσαμε, και στην ποίηση, στη σκιά μιας ηρωικής εποχής όπου μεσουράνησαν ονόματα ανήκοντα εδώ και δεκαετίες στη σφαίρα του μύθου. Οι σκιές, όμως, βρίσκονται σε κίνηση. Παραδείγματος χάριν, αποτραβιούνται. 

Πάντα έχουν ενδιαφέρον οι παραστάσεις της Αργυρώς Χιώτη και της ομάδας Vasistas. Aπό το «Spectacle» (2011) έως τη φετινή παράσταση των «Χοηφόρων» για τη Μικρή Επίδαυρο, υπάρχει συνέχεια στην έρευνα εκφραστικών και παραστατικών τρόπων –κι αυτό δεν είναι λίγο ούτε εύκολο όταν δημιουργός και ομάδα δεν έχουν σταθερό χώρο εργασίας, που να ευνοεί τις επίμονες, συστηματικές δοκιμές.

Τα τελευταία χρόνια το Φεστιβάλ Αθηνών παρουσιάζει ταινίες του βωβού, τις οποίες συχνά συνοδεύουν συμφωνικές ορχήστρες ερμηνεύοντας διάσημες παρτιτούρες. Από τον «Χρυσοθήρα» του Τσάπλιν και το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» του Αϊζενστάιν ώς την «Ωραία και το τέρας» του Κοκτό σε μουσική του Φίλιπ Γκλας.

Υ​​πάρχουν πολλοί τρόποι να ζεις: είτε κυνηγώντας τον χρόνο, συμπιέζοντας ένα σωρό δραστηριότητες στο εκτατό του διάνυσμα είτε αδειάζοντάς τον από συμβάντα, εγκαταλείποντας τον εαυτό στη ροή του, δίνοντάς του ρυθμό μονάχα με το κουταλάκι του καφέ που ανακατεύει τη ζάχαρη στο φλιτζάνι.

Τετραήμερο αφιέρωμα στον Κλοντ Ντεμπισί παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και σε απευθείας μετάδοση από το Γ’ Πρόγραμμα της ΕΡΤ στην αίθουσα «Αρης Γαρουφαλής» του Ωδείου Αθηνών.

Aν δεν ήταν ο Νίκος Καραθάνος, ο οποίος ερμηνεύοντας τον Προμηθέα Δεσμώτη ξεκλείδωσε και πρόσφερε την υψηλή ποίηση του Αισχύλου στους θεατές σαν ζεστό ψωμί, η παράσταση της Μάρθας Φριντζήλα θα βούλιαζε στα ρηχά – και αυτό για ένα έργο τέτοιας μεγαλειώδους σύλληψης αποτελεί σκηνοθετική ύβρι. Το όραμα μιας ιστορίας πέρα από τον χώρο και τον χρόνο, πέρα από την Ιστορία και τον πολιτισμό, προϋποθέτει από τον σκηνοθέτη πρώτα απ’ όλα συναίσθηση του μεγέθους και της σημασίας του για την ίδια την ουσία της θεατρικής τέχνης. Ο Καύκασος δεν χωράει εύκολα στον περιορισμένο ορίζοντα της «αστικής» μας κουλτούρας.

​​Υπάρχουν δοκίμια που είναι επιτεύγματα. Τι θα μπορούσε να γράψει ο μελετητής για τον Μιγέλ ντε Θερβάντες όταν η βιβλιογραφία του ανέρχεται σε χιλιάδες τόμους; Κι ωστόσο. Πάντα υπάρχει η δυνατότητα για ακόμα εντελέστερη προσέγγιση, για ακόμα καλύτερο φωτισμό, για νέους δρόμους.

Η Αλις Οσβαλντ (γενν. 1966), για την οποία δίκαια, εάν κρίνουμε από το υπό συζήτηση βιβλίο, γράφτηκε ότι είναι ίσως η μεγαλύτερη εν ζωή ποιήτρια της Μεγάλης Βρετανίας, δανείζεται από την Ιλιάδα τις μινιμαλιστικές «βιογραφίες» των άσημων νεκρών και χτίζει με στίχους το μνημείο τους.