ΚΡΙΤΙΚΗ

Ολοι γνωρίζουμε τον Νίκο Καζαντζάκη. Ελάχιστοι όμως ξέρουν την Ελλη Λαμπρίδη, φιλόσοφο, σύντροφό του στα νεανικά της χρόνια, τη μόνη γυναίκα και ξένη μαθήτρια του Βιτγκενστάιν στο Κέμπριτζ, ασυμφιλίωτη φεμινίστρια και κληροδότρια της «Φιλοσοφικής Βιβλιοθήκης Ελλης Λαμπρίδη» της Ακαδημίας Αθηνών.

Μολονότι ο λυπημένος πάστορας Βογκ συντροφεύει διακριτικά τους ενοίκους του παράξενου κόσμου του Δημήτρη Τσεκούρα, κανένα έλεος και καμία πρόνοια δεν τους φυλάσσει.

Ούτε «καταραμένοι» ούτε «δαιμονισμένοι», αλλά «δαιμόνιοι» είναι οι πρωταγωνιστές των 22 ποιημάτων της πέμπτης ποιητικής συλλογής της Αννας Γρίβα (γεν. 1985), που και στα προηγούμενα βιβλία της έδωσε δείγματα ώριμης και πρωτότυπης ποίησης.

Και τι δεν υπάρχει σε αυτό το βιβλίο. Ολομέταξα πουλάρια, κατσαρίδες από κασσίτερο, κήποι «με ορειχάλκινες τουλίπες», φορτηγά γεμάτα «ψοφίμια ασημοπούπουλων γαϊδάρων», άμαξες γεμάτες «μονόφθαλμους χαρτοπαίκτες», χωρικοί που βόσκουν σαρανταποδαρούσες, «νυφίτσες φασκιωμένες σε ματωμένες γάζες».

Μια επιτύμβια στήλη ανασύρεται από το χώμα και μεμιάς βυθίζει στο πένθος ένα χωριό της Σαντορίνης.

Η ποίηση είναι ένας χώρος γεμάτος θαυμάσια έπιπλα. Καλά κομμάτια διαφορετικών εποχών, με στυλ που ευρύτατα ποικίλλει και με επιδραστικότητα που και αυτή αποκλίνει αισθητά.

Με δημιουργική ορμή, ασίγαστο πάθος και ένα ολοζώντανο αισθητικό – υπαρξιακό όραμα, ο Δημήτριος Καπετανάκης (1912-1944) κατόρθωσε μέσα στα έντεκα χρόνια της συγγραφικής παρουσίας του να συνυπολογιστεί στις νέες πνευματικές δυνάμεις της Γερμανίας, της Ελλάδας και της Αγγλίας.

Μια νεκρή γυναίκα καταδαπανά το απόν σώμα της σε οργιώδη σεξουαλικά οράματα. Ο ερωτικός παροξυσμός είναι το αέναο παράπονο του αφανισμένου σώματος.

Η τέχνη της ποίησης είναι υψηλή, όπως και η σκάλα της. Στις μέρες μας, ωστόσο, κινδυνεύει να θεωρηθεί τόσο υψηλή ώστε να χαθεί εντελώς από τα μάτια μας.

«Εως πότε πανακήρατε Κόρη, το τρισάθλιο γένος των Ελλήνων έχει να ευρίσκεται εις τα δεσμά μιας ανυπόφορης δουλειάς; Εως πότε να του πατή τον ευγενικόν λαιμόν ο βάρβαρος Θραξ;»

Δύο άντρες προσπαθούν να ανασυνθέσουν μέσω της γραφής το πρόσωπο του πατέρα τους. Αυτή είναι η ραχοκοκαλιά του μυθιστορήματος. Ο αφηγητής γράφει για τον νεκρό πατέρα του επιστήθιου φίλου του, μεταφέροντας την επιθανάτια εξομολόγησή του, έτσι όπως του την εμπιστεύθηκε ο φίλος του.

Ανάμεσα στις ταλαντώσεις ενός μετρονόμου ο χρόνος μεταμορφώνεται σε μουσική, σε ένα μαυλιστικό φάσμα.