ΚΡΙΤΙΚΗ

Παλιότερα ήταν το Μέγαρο Μουσικής και οι κήποι του. Μια όαση πρασίνου, όπου με καλό καιρό μπορούσε κανείς να απολαύσει μουσική χαλαρά, σε συνθήκες που επέτρεπαν επίσης μια διαφορετική κοινωνικότητα. Σήμερα είναι οι κήποι του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ).

Λίγο πριν από τις πρώτες πρεμιέρες της νέας σεζόν, είναι καλή η στιγμή να αναφερθούμε σε παραστάσεις του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου που δεν παρουσιάστηκαν μόνο στο υπέροχο αργολικό θέατρο αλλά και σε άλλα ανοιχτά θέατρα ανά την επικράτεια.

Ενας ξεπεσμένος τηλεπαρουσιαστής αποσύρεται από τα εγκόσμια και αναζητάει καταφύγιο σε ένα ορεινό χωριό της Αίγινας. Εκδιωγμένος τόσο από τους τηλεοπτικούς δέκτες όσο και από τη συζυγική του ζωή, φαντάζεται την απομόνωσή του σαν ώθηση για μια καινούργια αρχή. 

Η πορεία της Λορέντας Ράμου χαρακτηρίζεται από αξιοζήλευτη συνέπεια. Εδώ και αρκετά χρόνια, η πιανίστρια εστιάζει το ενδιαφέρον της στη μουσική του 20ού αιώνα με έμφαση στη σύγχρονη δημιουργία. Ιδιαίτερα στενή σχέση διατηρεί με το έργο του Νίκου Σκαλκώτα, το οποίο προβάλλει με κάθε ευκαιρία.

Η Ομορφάσχημη είναι Εβραία αυστριακής καταγωγής που επιβίωσε από τον δίχρονο εγκλεισμό της σε απομονωμένο κελί ναζιστικής φυλακής στη Βιέννη. Μετά τον πόλεμο εμμονικά εξιστορεί την περιπέτειά της σε τυχαίους άνδρες με τους οποίους συνάπτει ερωτική σχέση, μερικές όμως ημέρες αργότερα αναίτια την καταστρέφει.

Ο «Προμηθέας Δεσμώτης» του Σταύρου Τσακίρη στην Επίδαυρο ήταν μια παράσταση που βρισκόταν σε πλήρη σύγχυση, ερμηνευτικά, υποκριτικά, οπτικά και ηχητικά.

Ο έγκυρος Σταύρος Ζουμπουλάκης διερευνά τη σκοτεινή πλευρά των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών που, παρότι αναγνωρίζουν ως κοινό πατέρα της πίστης τους τον Αβραάμ, καλλιεργούν σχέσεις μισαλλοδοξίας, βίας και αίματος. Διερευνά επίσης τις σχέσεις μίσους και εχθρότητας ανάμεσα στους πιστούς της ίδιας θρησκείας – και με την ευκαιρία θίγει σειρά ζητημάτων, τα οποία αν και έχουν διεξοδικά συζητηθεί στο πλαίσιο των άλλων ομολογιών, παραμένουν σχεδόν άθικτα στο πλαίσιο της Ορθοδοξίας και της Ελλάδας.

Στην πεζογραφία του Μιχάλη Φακίνου εγκαταβιώνουν απίθανοι παραμυθάδες, οι οποίοι πέρα από φαντασία διαθέτουν και το χάρισμα της αθανασίας, καθώς ο συγγραφέας τούς ανασταίνει από βιβλίο σε βιβλίο.

Ο έρωτας ανάμεσα σε πρόσωπα του ίδιου βιολογικού φύλου έδινε στα αρχαία χρόνια αθάνατους στίχους και πρόζα στην ελληνική γλώσσα. Οι συλλογές των ελληνόφωνων δημοτικών τραγουδιών, ωστόσο, τον αγνοούν. Και επειδή, βέβαια, ο έρωτας (κάθε προτίμησης) είναι ανίκητος στη μάχη, θα πρέπει να υποθέσουμε είτε πως η δημοτική μούσα αυτολογοκρίθηκε στην πορεία, για τον φόβο των χριστιανών, είτε πως οι καταγραφείς της φρόντισαν, εκ των υστέρων, να την «καθαρίσουν» από ό,τι θεωρούνταν απρεπές την εποχή των καταγραφών.

Ποτέ πριν το θέατρο δεν ήταν τόσο απελευθερωμένο από τον λόγο και, την ίδια στιγμή, περισσότερο εξαρτημένο απ’ αυτόν. Ακόμη και στις πιο εικονοκλαστικές εκδοχές του, παραμένει εννοιολογικό. Με άλλα λόγια, ιδέες, κατ’ αρχάς και κατ’ ανάγκην λεκτικά διατυπωμένες, που έχουν κατατεθεί σε παλιά ή καινούργια κείμενα, αποτελούν την αφετηρία που οδηγεί σε δυνητικά ανεξάντλητες συνδέσεις και καλλιτεχνικές μορφές.

Παγιδευμένος σε μια ημέρα που δεν λέει να τελειώσει, ο ήρωας του μυθιστορήματος σκέφτεται πως το πιο τρομακτικό πλάσμα με το οποίο ερχόμαστε αντιμέτωποι είναι ο εαυτός μας. Ενα δύστροπο, απαρηγόρητο πλάσμα που πρέπει να κουβαλάμε από τη μια μέρα στην άλλη, ενώ άλλες μέρες με το ζόρι το κρατάμε όρθιο.

Φαίνεται πως το Φεστιβάλ Αθηνών έχει πράγματι βρει τη συνταγή και κατόρθωσε το ακατόρθωτο: στις 30 Ιουνίου γέμισε το Ηρώδειο για μια εξαιρετικά απαιτητική συναυλία, κατά την οποία ο διάσημος τσελίστας Γιο-Γιο Μα ερμήνευσε και τις έξι σουίτες για τσέλο του Μπαχ.