ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

Στο ποίημα «27 Ιουνίου 1906, 2 μ.μ.», γραμμένο τον Ιανουάριο του 1908, ο Κ. Π. Καβάφης δεν ταξιδεύει στο ιστορικό ή μυθικό παρελθόν.

Από γράμμα της νονάς του Κωνσταντίνου Καβάφη γνωρίζουμε ότι η επιθυμία του ήταν «να εισέλθη εις το πολιτικόν ή το δημοσιογραφικόν στάδιον». Και πράγματι, εργάστηκε ως δημοσιογράφος, ή καλύτερα υποαπασχολήθηκε, πριν η μοίρα του τον συνδέσει με την Υπηρεσία  Αρδεύσεων από το 1899 έως το 1922.

Δεν μας βιογραφεί μόνον η άσκησή μας στην ποίηση ή στην πεζογραφία. Κι όταν βιογραφούμε κάποιον τρίτο, αυτοβιογραφούμαστε επίσης. Με άλλη γλώσσα βέβαια από τη λογοτεχνική. Ευθύτερα, όχι κρυπτικά ή διφορούμενα. Οχι όμως και λιγότερο θερμά, παρότι ο βιογραφικός λόγος προϋποτίθεται ψύχραιμος και αποστασιοποιημένος.

Με όποιο όνομα κι αν τα φέρουμε στο μυαλό μας, λιανοτράγουδα, μαντινάδες, στιχοπλάκια, κοτσάκια, μανέδες κ.τ.λ., τα δίστιχα της λαϊκής ποιητικής δημιουργίας αξίζουν την προσοχή και την αγάπη μας. Οχι σαν λείψανα ιερά.

Τέτοια κι άλλα πολύ πιο ωμά και ισοπεδωτικά ακούγονται δεκαετίες τώρα, συνιστώντας μια αφόρητη κοινοτοπία. Και μάλιστα σε μια χώρα σαν τη δική μας, που εξακολουθεί να σιτίζεται από τις αρχαιότητες, στο επίπεδο τόσο του συλλογικού φρονήματος («όταν εμείς φτιάχναμε Παρθενώνες…») όσο και –κυρίως– του βαλαντίου, προσωπικού, οικογενειακού και εθνικού.

Μπορούμε να το ονομάσουμε δόγμα-ντουμπλ φας, δόγμα-Ιανό ή δόγμα-χαμαιλέοντα: Φοριέται και το μέσα και το έξω του, ανάλογα με το κέφι ή το σεκλέτι της στιγμής.

Λογοτέχνης με ξεχωριστό έργο ο Χριστόφορος Λιοντάκης, μέλος της γενιάς του ’70, ποιητής, πεζογράφος και μεταφραστής –πρωτίστως γαλλικών έργων–, πέθανε στις 26.7.2019, στα 74 του· είχε γεννηθεί στο Ηράκλειο το 1945. Σε προ τριετίας συνέντευξή του στον Χρήστο Αγγελάκο («Εφημερίδα των Συντακτών», 18.12.2016) είχε κατονομάσει τον Κώστα Καρυωτάκη σαν έναν από τους αγαπημένους του ποιητές.

Για να παίρνουμε κουράγιο, να παραδειγματιζόμαστε ή απλώς για να βρίσκουμε λόγους να καμαρώνουμε, όταν φέρνουμε στο μυαλό μας την κορυφαία επινόηση των αρχαίων Ελλήνων, τη δημοκρατία, την ανασχηματίζουμε σαν μια ιδεώδη, αψεγάδιαστη κατάσταση: άμεση και πλήρη, με κατακτημένη την ισοπολιτεία, την ισονομία και την ισηγορία.

Τα «κανονικά» ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη είναι 154: τα 153 που τύπωσε ο ίδιος συν το «Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας» που δημοσιεύθηκε το 1935, στην πρώτη μεταθανάτια συγκεντρωτική έκδοση των «Ποιημάτων». Ο Αλεξανδρινός ανήκει στους ποιητές που δεν εμπιστεύονται απολύτως την πρώτη έμπνευση. 

Θέλοντας ίσως να σαρκάσει, να καγχάσει ή απλώς να υπενθυμίσει, η τύχη έφερε έτσι τα πράγματα ώστε ο Παγκόσμιος Χάρτης Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας να δημοσιευθεί δέκα ημέρες πριν από τις εκλογές της ΕΣΗΕΑ και, κυρίως αυτό, κάτι παραπάνω από μήνα πριν από τις εθνικές μας εκλογές. 

Το ερώτημα εάν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα, που υποτίθεται ότι βασανίζει αρχαιόθεν την ανθρωπότητα, είναι απλώς διασκεδαστικό· μια σκανταλιά. Οποια απάντηση κι αν προτιμήσουμε, ο ψυχισμός μας δεν θα επηρεαστεί και το μυαλό μας θα συνεχίσει αδιάφορο τις γνωστές διαδρομές του. 

Στις εκλογές της Ινδίας, που κρατάνε πάνω από μήνα, εξαιτίας του τεράστιου πληθυσμού της χώρας, κάποιος ψηφοφόρος, ονόματι Παγουάν Κουμάρ, έγινε αστραπιαία παγκοσμίως γνωστός, τον Απρίλιο, λόγω μιας αιματηρής αυτοτιμωρητικής πράξης του.