ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

Στον χώρο των πνευματικών, φιλοσοφικών και θρησκευτικών αναζητήσεων ο όρος «επαναγέννηση» ή «παλιγγενεσία» στεγάζει δύο θεωρίες με βίο χιλιετιών: της μετενσάρκωσης ή μετενσωμάτωσης και της μετεμψύχωσης. Οι διαφορές τους είναι αρκετά σοβαρές, σπάνια πάντως διασώζονται στον κοινό, καθημερινό λόγο εκεί οι δύο έννοιες χρησιμοποιούνται αδιακρίτως, σαν ταυτόσημες.

Στη μορφή του Διάκου η δημοτική ποίηση συνάπτεται με την προσωπική με ξεχωριστό τρόπο. Σύμφωνα με τον λογοτεχνικό-μεταφυσικό αφορισμό του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, που κυριάρχησε ευρύτερα σαν αναμφισβήτητη αλήθεια, όπως συμβαίνει συχνά με όσα δογματίζουν οι ποιητές, το πασίγνωστο δίστιχο «Για ιδές καιρό που διάλεξεν ο Χάρος να με πάρει, / τώρα π’ ανθίζουν τα κλαδιά και βγάνει η γη χορτάρι», δεν είναι δημοτικό δημιούργημα, αλλά του ίδιου του ήρωα.

Από τον Γεώργιο Τερτσέτη γνωρίζουμε ποιες συνθήκες ώθησαν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη να γίνει άπαξ ποιητής-τραγουδιστής: Στα προεπαναστατικά χρόνια συνέθεσε ένα τραγούδι που ο Ν.Γ. Πολίτης το παραθέτει στις «Εκλογές από τα τραγούδια του ελληνικού λαού» σημειώνοντας ότι «το γεγονός διηγείτο ο ίδιος [ο Κολοκοτρώνης], και την διήγησιν αυτού κατέγραψεν ο Τερτσέτης, ακούσας παρά γραίας εκ της οικογενείας των Κολοκοτρωναίων».

«Τα τραγούδια τα έκαμναν οι χωριάτες, οι στραβοί με τες λύρες» λέει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στη «Διήγησιν συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836», υπαγορευμένη στον Γεώργιο Τερτσέτη.

Τους αγαπάμε άραγε τους αρχαίους Ελληνες εμείς οι νεότεροι; Η καταφατική απάντηση προβάλλει τόσο αυτονόητη, που τελικά απομένει δίχως υλικό νόημα. Γιατί παραβλέπει το ουσιώδες: ότι δεν είναι δυνατόν να αγαπάμε όλοι οι νεότεροι με τον ίδιο τρόπο τους αρχαίους και για τους ίδιους λόγους. Οτι δηλαδή το τι επιλέγουμε να αγαπήσουμε και να αναδείξουμε σαν υπόδειγμα από την αρχαιότητα αποκαλύπτει το πώς εννοούμε τη σημερινή Ελλάδα, πώς την αγαπάμε και πώς θέλουμε να τη μετασχηματίσουμε.

Ο λόγος για την ελληνική αρχαιότητα και τη μοίρα των γυναικών, δυο μέρες μετά την 8η Μαρτίου: «Καμιά μορφή δεν είναι πιο απρόσιτη, καμιά ζωή δεν φυλά πιο καλά σφραγισμένο το μυστικό της καθημερινότητάς της από ό,τι η μορφή και η ζωή μιας Ελληνίδας χωρίς ιστορία.

Πάνε δυο-τρία χρόνια τώρα που βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο ή, τέλος πάντων, σε μια περίοδο όπου το αίτημα για άμεση διενέργεια πρόωρων εκλογών υποβάλλεται καθημερινά, και όχι μόνο από ένα κόμμα, με επιμονή καταπονητική και για τους ίδιους τους (απ)αιτούντες.

Η απήχηση των ποιημάτων του Νίκου Καββαδία υπερβαίνει εξαρχής τα δεδομένα και τα αναμενόμενα και διεισδύει και σε δύσκολες ή δύστροπες περιοχές, λίγο ή πολύ ανεξοικείωτες με τη λογοτεχνία, και ιδιαίτερα την ποίηση.

Για λίγους ποιητές μπορούμε να ισχυριστούμε μετά τεκμηρίων ότι αποσπούν το αναγνωστικό ενδιαφέρον και αρκετά μετά τον θάνατό τους. Η φήμη τους μπορεί να μακροημερεύει, να διατηρείται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ιδίως αν συγκαταλέγονται στους μείζονες, στους κεκυρωμένους.

Ι​​σότητα, Αντικειμενικότητα, Ποιότητα. Συνταγματικώς προβλεπόμενες για τη λειτουργία των τηλεοπτικών μέσων. Μια τριπλέτα που φέρνει στο μυαλό το γνωστό «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα».

Δ​​εν είναι ιδιαίτερα δύσκολο, δυστυχώς, να διεκτραγωδήσουμε την κατάσταση του Τύπου, στην Ελλάδα και διεθνώς. Πάνε πολλά χρόνια που το χαρτί νικήθηκε από το γυαλί της μικρής οθόνης, ενώ μετά το γύρισμα της χιλιετίας το γυαλί της τηλεόρασης, ελάχιστα ποιοτικό όπως ήταν, ηττήθηκε από το γυαλί της οθόνης του υπολογιστή, και του κινητού βέβαια. 

Σ​​τα λίγα δευτερόλεπτα που παραχωρεί η γενναιόδωρη κάμερα στον «απλό πολίτη», να πει τη γνώμη του για τα τρέχοντα ή τα «μεγάλα», δεν περιμένει κανείς ν’ ακούσει μια βαθιά ανάγνωση των πραγμάτων, που να πιστοποιεί ικανοποιητική εποπτεία τους.